آمریکای لجوج، مانع احیای برجام

پس ما با وضعیتی پیچیده یا غیرشفاف مواجه نیستیم و حالا تنها چیزی که فاصله ما با توافق است، «انجام تعهدات مندرج در برجام توسط آمریکاست» تا این موضوع در این همین نقطه به پایان برسد. اگر این اتفاق بیفتد و این اراده سیاسی در واشنگتن ایجاد شود که تحریم‌ها را لغو کند، ایران هم به تعهدات خود عمل خواهد کرد و محدودیت‌های هسته‌ای را آن‌گونه که در برجام آمده، می‌پذیرد. چراکه ایران اساسا برای بهره‌مندی اقتصادی مردم پای میز مذاکره رفته است.

یکی از نزدیکان تیم مذاکره‌کننده کشورمان درباره آخرین وضعیت فعلی مذاکرات وین می‌گوید: «بررسی‌های اخیر نشان می‌دهد که فعلا هیچ خبری درباره تغییر وضعیت موجود در روند مذاکرات اتفاق نیفتاده، چون آمریکایی‌ها حاضر به ارائه امتیاز به ایران نیستند.»

البته این حق ایران است و گرفتن تضمین و رفع تحریم، کمترین کار برای این اشتراک فعلی از دوحه تا وین است، اما چیزی که حالا خیلی پررنگ است، زیاده‌طلبی آمریکاست که همه چیز را باهم می‌خواهد. آمریکا نه حاضر است به تعهدات برجامی بازگردد، نه تحریم‌های غیرقانونی را برطرف می‌کند و نه تضمین می‌دهد. درنهایت هم معتقد است که مشکل عدم توافق، مواضع فرابرجامی ایران است! بنابراین این سؤال تهران از واشنگتن هنوز بی‌پاسخ است، که در صورت توافق، سازوکار آمریکا برای اجرای برجام در دولت پس از بایدن چه خواهد بود که اتفاق خروج از برجام توسط ترامپ تکرار نشود؟

این در حالی است که به‌واسطه ادامه‌دار شدن جنگ روسیه و اوکراین و مشکل سوخت، به‌تازگی غرب برای تامین سوخت مورد نیاز خود در زمستان امسال طرحی را ارائه کرده که زودتر توافق انجام شود، اما آمریکایی‌ها با زیاده‌طلبی و لجاجت بر روی مواضع خود اصرار می‌کنند؛ بنابراین گروه ۱+۴ برای برون‌رفت مذاکرات از وضع موجود، چند پیشنهاد جزئی را مطرح کرده است. البته نکته قابل تامل این است که موارد اختلافی همچنان وجود دارد، کمااین‌که در دور جدید مذاکرات وین در اواسط مردادماه، نمایندگان سه کشور اروپایی حضور نداشتند. نکته بعدی اختلاف‌نظر درباره تحریم‌ها و پرونده‌های ایران در آژانس اتمی است، یک مقام نزدیک به تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای کشورمان دراین‌باره گفته است که هنوز موضوع تحریم‌های شرکت‌ها و پرونده‌های ایران در آژانس بین‌المللی اتمی از جمله مواردی است که بحث درباره آن‌ها ادامه دارد، آژانس خودش کانون اختلافات را تشکیل می‌دهد و عملا مواضع اخیر آژانس فضا را رادیکال کرده است؛ بنابراین اختلافات ایران و گروه ۱+۴ درباره پنج مسأله اصلی که یکی از آن‌ها مربوط به چهار پرونده ایران در آژانس بین‌المللی اتمی است، همچنان به قوت خود باقی است. از این رو طبیعی است موضع قاطع تهران همان صحبت‌های تلفنی رئیس‌جمهور با روسای جمهور فرانسه، روسیه و چین باشد که تاکید داشت «فقط زمانی که ادعا‌های پادمانی حل و فصل و بسته شود، توافق نهایی قابل دست یافتن است.»

از سوی دیگر به نظر می‌رسد، گروه۱+۴ هم تمایلی به بسته شدن این پرونده‌ها ندارد و به ایران گفته‌اند که ابتدا توافق صورت گیرد و سپس ایران مشکل خود را با آژانس حل کند! البته تیم مذاکره‌کننده کشورمان زیربار این روش نمی‌رود و تاکید کرده که اولا باید تمام پرونده‌ها مختومه اعلام شود و ثانیا نسبت به عدم تکرار چنین پروژه‌هایی هم تضمین کافی ارائه شود.

حالا بیش از یک سال از آمدن بایدن به کاخ سفید می‌گذرد، اما دولت او به اصطلاح هنوز دور خود می‌چرخد و از اجرای برنامه‌های انتخاباتی‌اش ازجمله بازگشت به برجام عاجز است، هرچند تکنیک رسانه‌های غربی وارونه‌نمایی است. حالا آن‌ها با دستاویز قراردادن پیشنهاد اخیر اروپایی‌ها، مثبت نشان دادن فضای مذاکرات و در نهایت مقصر قلمداد کردن ایران، چهره دیگری از حقیقت میدان مذاکره را تصویرسازی می‌کنند که با آنچه در جریان است، فاصله دارد. آن‌ها در حالی از متن نهایی صحبت می‌کنند که هیچ عقلانیت سیاسی، پیشنهاد شخصی مانند انریکه‌مورا معاون دبیرکل اقدام خارجی اتحادیه اروپا را به عنوان متن نهایی مذاکرات درنظر نمی‌گیرد و این بدیهی‌ترین اصل است که متن نهایی باید دربرگیرنده مواضع دوطرف باشد. از سوی دیگر پیشنهادات اخیر اروپایی‌ها و درحقیقت تعامل آن‌ها با ایده پردازی‌های ایران در جریان مذاکرات دوحه هم قابل فهم است،، چون اروپایی‌ها قبل از این مدعی شده بودند که ایران در مذاکرات دوحه اقدامی نکرده، اما حالا با نزدیک شدن به فصل سرما برای تعامل و رسیدن به توافق، به تکاپو افتاده‌اند و این رفتار اخیر اروپا نشان می‌دهد که ایستادگی ایران بر روی مواضع اصولی خود، غرب را وادار به عقب‌نشینی کرده است.

 

منبع: روزنامه جام جم