موعودگرایی؛ آخرین گام تمدن‌سازی الهی

موعودگرایی یکی از وجوه مشترک بین‌الادیانی است. علاوه بر ادیان ابراهیمی در بسیاری از مکاتب و آیین‌های غیرابراهیمی نیز از موعود و پایان خوش دنیا سخن به میان آمده‌است. بنابراین می‌توان انتظار موعود را آرزوی ممکن جامعه‌بشری دانست.

کد خبر: ۱۳۵۹۱۹۳

در مورد مبحث مبانی اعتقادی موعودگرایی در ادیان ابراهیمی طبیعتا تفاوت‌هایی در تفسیرهای ادیان وجود دارد اما نقطه اشتراک این است که هدف خداوند متعال از خلقت انسان این است که بشر بتواند با قوانین و احکام الهی حکومت کند و تقریبا تمام ادیان به‌خصوص ادیان ابراهیمی به این اصل اعتقاد دارند که اساس فرستادن انبیا و پیامبران و نزول وحی هدایت بشر در باب حاکمیت الهی و ساختن تمدن الهی است. بر همین اساس کل ادیان برنامه‌هایی برای تمدن‌سازی دارند. هرچند تفاوت‌هایی بین یهودیت، مسحیت و اسلام وجود دارد و قرائت‌های خاصی از این امر ارائه شده‌است؛ لکن همه ادیان در اصل به دنبال تاسیس و راه‌اندازی تمدن الهی بودند. تمدنی که به دست انسان تاسیس خواهدشد از این رو زمانبر بوده و در واقع یک پروسه زمانی در امتداد تاریخ است. برای تحقق این امر پیامبران و کتب آسمانی از سوی خداوند فرستاده شدند تا بنیانگذار تمدن الهی روی کره‌خاکی باشند.
موعودگرایی آخرین گام تمدن‌سازی الهی و ختم این پروسه است. براساس باور پیروان ادیان و موعودگرایان، حاکمیت الهی باید به دست کسی بنا شود که عالم و عامل به احکام الهی بوده و خلیفه‌ا... باشد. چنین کسی حکومت واحد جهانی را بر اساس تمدن الهی بنا خواهدکرد.
تشکیل حکومت واحد جهانی توسط موعود بشر گرچه یکی از مشترکات بین‌الادیانی است اما چون قرائت‌های متعددی از آن ارائه شده، در فروعات این اصل اختلافاتی وجود دارد.با توجه به این تفاوت‌ها در تفسیر پیروان ادیان از موضوع موعود، تفاوت جوهری در موعودگرایی اسلام با دیگر ادیان وجود دارد؛ این که در اسلام به صورت زنده با موعودگرایی روبه‌رو هستیم، مهدویت به طور جدی در بهبود کیفیت زندگی مردم اثر گذار است. معتقدان به موعود تلاش می‌کنند در مسائل فکری به سمتی حرکت کنند که به اتحاد جهان و تحقق تفکر متعالی برای بهبود کیفیت زندگی مردم ختم شود. در صورتی اعتقاد به موعود به کار زندگی بشر خواهدآمد که به چنین امری ختم شود؛ یعنی موعودگرایی به وحدت بشر برای بهتر زیستن ختم شود. این اندیشه در اسلام پر رنگ‌تر است و با برنامه‌های عملی پیش می‌رود. در دیگر ادیان اعتقاد به موعود بیشتر فکری، نظری و معرفتی است. همه ادیان به نوعی معتقدند در آخرالزمان اوضاع بهبود پیدا خواهدکرد و موعود کمک می‌کند اهداف مشترک محقق شوند.
یکی از نیازهای بشر در جامعه‌جهانی صلح و برقراری دنیای عاری از جنگ است. موعودگرایی به عنوان یک عنصر مشترک بین‌الادیانی که سبب تقویت معنویت در جامعه انسانی می‌شود، خود عامل اساسی برای تحقق صلح در جهان است.
چنانچه بیان شد، بین باور اسلام و دیگر ادیان تفاوت‌هایی در پذیرش موعود وجود دارد اما موعودگرایی یک اصل پذیرفته شده برای همه بشر است. برخی معتقدند به جای امام دوازدهم شیعیان با یک مهدی نوعی و منجی مواجه هستیم، هر دو صورت مساله درست است. چراکه امام دوازدهم شیعیان همان مهدی نوعی است که برای هدایت کل بشر فرستاده شده‌است. هدایتگری که اثرش به همه بشریت خواهدرسید و به این گونه «نوعی» می‌شود. همان‌گونه که بشر در تاریخ معتقد بوده منجی نوعی است، لذا جمع این دو ممکن است. بنابراین آنچه در اصل موعودگرایی و منجی مطرح است، نوعی اشتراک بین‌الادیانی است که زمینه وحدت جامعه جهانی را محقق می‌کند. برای توسعه و تقویت این باور مشترک و رسیدن به اهداف والا و متعالی تمدن الهی و انبیا باید به فکر توسعه ویژگی‌های وحدت‌آفرین باشیم و این جهان پرتلاطم را با تکیه بر اصل منجی و موعود به ساحل آرامش، امید و دلگرمی هدایت کنیم. همه ادیان معتقدند با موعود، آینده جهان روشن است. جهان با وجود منجی عالم بشریت سراسر ارزش و خوبی خواهدشد. باید نگاه ما به گونه‌ای باشد که خیلی دور را نبینیم وسعی کنیم نزدیک‌تر را ببینیم. این به انسان امید می‌دهد.