پایان پرونده هسته‌ای نزدیک است؟

به گزارش جام جم آنلاین، گروسی که با هدف بررسی برخی اختلاف‌نظر‌های ‎مذاکرات وین به ایران سفر کرده، سومین بار است که در دولت سیزدهم به تهران می‌آید و این بار بستن سه پرونده، مهم‌ترین اقدام فنی اوست. بسته شدن پرونده‌های ادعایی آژانس، رفع تحریم اشخاص و نهادها، نگهداری سانتریفیوژ‌ها در ایران و بعد از آن احتمالا تصمیم نهایی برای توافق، بعد از بازگشت از تهران گرفته می‌شود.

البته ‏تا اینجای کار، مذاکرات رفع تحریم به جای خوبی رسیده، اما تمام نشده و ایران منطقا بر روی خط قرمز‌های خود پافشاری می‌کند، طبیعتا در چنین اتمسفری سفر گروسی به تهران می‌تواند زمینه‌ساز اجرای ابتکار عمل آژانس برای حل پرونده‌هایی باشد که قبلا بسته شده بود، اما با لابی‌گری و فشار صهیونیست‌ها دوباره به سطح آمده است. پس مشخص است همه‌چیز به آن‌ها بستگی دارد.

 

باید دید در روز‌های باقیمانده تا سال ۱۴۰۱ گره‌های توافق چگونه باز می‌شود، چراکه به تعبیر علی باقری، نماینده ارشد تیم مذاکره‌کننده کشورمان وضعیت برای اتمام کار فقط به تصمیم مشخص طرف‌های غربی بستگی دارد، این را امیرعبداللهیان، وزیر خارجه کشورمان هم می‌گوید که ایران تاکنون ابتکارات زیادی برای حل و فصل موضوعات به خرج داده و اکنون رسیدن به توافق، تصمیم سیاسی و نگاه واقع‌بینانه طرف‌های غربی را می‌طلبد.

 

ضمن این‌که امیرعبداللهیان روز جمعه هم در تماس تلفنی با بورل، مسؤول سیاست خارجی اتحادیه اروپا گفته بود هر زمانی که طرف‌های غربی خطوط قرمز باقیمانده و اعلام‌شده ما را بپذیرند، آماده حضور در وین هستم؛ بنابراین به نظر می‎رسد موضوعات پادمانی جاری میان ایران و آژانس به یکی از اصلی‎ترین عوامل کند شدن روند مذاکرات وین تبدیل شده و احتمالا آخرین قطعه پازل هم توافق خواهد بود. از این رو، سفر گروسی به تهران می‌تواند آغاز رسمی پروسه پایان پرونده اختلاف پادمانی میان تهران و آژانس باشد. چگونه؟

 

موضوع از این قرار است که اختلافات پادمانی ایران و آژانس به دلیل این است که آژانس معتقد است «ما اثراتی از مواد هسته‎ای در چهار مورد پیدا کرده‌ایم و ایران باید توضیح بدهد که این مواد چه بوده و چه شده‌اند.» در واقع این اختلاف پادمانی به PMD جنبه‌های نظامی احتمالی برنامه هسته‌ای ایران مربوط نمی‌شود و به دلیل گزارش‌های نادرست و سیاسی اسرائیل است. با این حال ایران می‌خواهد کلا پرونده‌های گذشته ایران در آژانس بسته شود و هر اختلاف پادمانی به دید PMD به آن پرداخته نشود. طولانی‌ترین دور مذاکرات، دور هشتم مذاکرات وین بود که با دستور کار رفع تحریم‌های آمریکا علیه ایران از ۱۹ بهمن آغاز شد و از آن زمان تاکنون در سطوح و فرمت‌های مختلف در حال برگزاری است. البته جمعه‌شب اعلام شد مذاکره‌کنندگان اروپایی برای گرفتن تصمیم‌های سیاسی به پایتخت‌های خود برمی‌گردند و این در حالی است که علی باقری، مذاکره‌کننده ارشد ایرانی و تیم مذاکره‌کننده ایران، در وین باقی خواهند ماند.

 

مذاکره‌کنندگان ارشد اروپایی قرار است در بازگشت به پایتخت‌ها، مقامات خود را در جریان تحولات جدید در مذاکرات قرار داده و نهایتا تصمیم سیاسی خود را در زمینه موضوعات مطرح‌شده بگیرند و به‌زودی به وین بازگردند تا هرچه سریع‌تر گفتگو‌ها درباره نهایی کردن یک توافق ادامه پیدا کند. هرچند در زمان نبودن آن‌ها نیز گفتگو‌ها در شکل‌های مختلف در جریان خواهد بود. اما گروسی در سفر یک‌روزه خود به تهران، با معاون رئیس‌جمهور و وزیر امورخارجه کشورمان دیدار و گفتگو کرد. مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به‌منظور گفتگو با مقامات ذی‌ربط ایرانی درباره تداوم همکاری فنی بین ایران و این نهاد با حضور در محل وزارت خارجه با حسین امیرعبداللهیان، رئیس دستگاه دیپلماسی کشورمان دیدار و گفتگو کرد. این دومین دیدار گروسی با امیرعبداللهیان بود.

محمد اسلامی، رئیس سازمان انرژی اتمی و معاون رئیس‌جمهور دیروز شنبه در کنفرانس خبری پس از دیدار و گفتگو با رافائل گروسی، به تشریح گفتگو‌های انجام‌شده پرداخت و اظهار کرد: «با آقای گروسی مسائل باقیمانده در سفر‌های گذشته و سفر همکاران ما به وین که مورد گفتگو قرار گرفته بود را مرور کردیم و به یک جمع‌بندی رسیدیم تا مدارکی که باید بین سازمان انرژی اتمی و آژانس مبادله شود، حداکثر تا خرداد انجام دهیم و برای روز بازاجرا که جزو مفروضات مذاکرات وین است، این‌ها حل و فصل شود و همان‌گونه که در توافق برجام مورد تصمیم‌گیری قرار گرفته بود، مجدد مورد تصمیم‌گیری و بسته شدن قرار بگیرد.»

وی گفت: «تاکید ما و آژانس و آقای گروسی این است که این مسائل باید در روال طبیعی و در چارچوب مقرراتی خودش انجام شود و هیچ نفوذ سیاسی، لابی‌گری و دخالتی که بتواند در تصمیمات آژانس برای رفتار و تعاملش با ایران تاثیر بگذارد، نباید راه پیدا کند و در یک مسیر کاملا حرفه‌ای و رفتاری در چارچوب ضوابط آژانس این مسائل را دنبال کنیم.» وی ادامه داد: «بسیار خوشبین و امیدواریم نفوذ‌هایی که دشمنان ما بر سر راه توسعه کشور ایجاد کردند، حرکت‌های مخربی که انواع و اقسام آن را کشور ما تجربه کرده که نمونه بارز آن اقدامات تروریستی و ترور دانشمندان هسته‌ای بوده، همان‌طور که در گذشته ایشان محکوم کرده، این مسیر و تعامل جدید و این رفتار جدیدی که با آژانس پایه‌گذاری می‌کنیم، منجر به سرعت بخشیدن به برنامه توسعه هسته‌ای ایران شود.

 

به ویژه این‌که ایران برای توسعه فناوری صلح‌آمیز هسته‌ای خودش، برنامه بلندمدتی دارد و این برنامه بلندمدت را که در این ماه‌ها تهیه شده و در دولت سیزدهم نصب‌العین قرار خواهد گرفت، این‌ها ملاک عمل است و آژانس از ظرفیت قانونی و تکالیف قانونی خودش که برای پشتیبانی، شتاب بخشیدن، حمایت و مساعدت برای توسعه برنامه‌های صلح‌آمیز است، استفاده حداکثری را خواهد کرد.» معاون رئیس‌جمهور عنوان کرد: «امیدواریم روند توسعه و همکاری‌ها یک روند طبیعی، کاملا غیرسیاسی و حرفه‌ای باشد و ملت ایران بتوانند آثار آن را در زندگی خود مشاهده کنند.» اسلامی درباره تهدیدات مستمر رژیم صهیونیستی علیه تاسیسات هسته‌ای ایران گفت: «رژیم جعلی اسرائیل که حکم روشنی دارد. آن‌ها اساسا تابع هیچ قوانین و مقرراتی نیستند و بیشترین مزاحمت‌ها را در سر راه برنامه هسته‌ای ایران انجام داده، گستاخانه مرتب ایران را تهدید می‌کنند که تاکنون نتیجه نگرفته و در آینده هم هرگز نخواهند گرفت.»

رئیس سازمان انرژی اتمی همچنین در پاسخ به سوالی مبنی بر این‌که یک سال است در حال توضیح به ادعا‌های مطرح‌شده هستیم، این بار قرار است چه اتفاقی بیفتد که تضمینی باشد و این موضوع حل شود؟ بیان کرد: «فلسفه وجودی برجام و مذاکراتی که انجام شد، صرفا برای دفع و رفع این اتهامات از سر کشور بود. ایجاد برنامه‌های توطئه‌آمیزی که توسط صهیونیست‌ها مدیریت و هدایت می‌شود، متاسفانه انتها نداشته و دلیل شکل‌گیری برجام هم عبور از همین موانع ادعایی بوده است که در سال ۲۰۱۵ بسته شده است؛ ولی باز مجددا شیطنت‌ها ادامه یافته و در این مقطع که مذاکرات در وین در حال انجام است و در مراحل پایانی قرار گرفته، به همین دلیل روشن و واضح، این یکی از خطوط قرمز جمهوری اسلامی ایران است که این موارد ادعایی باید برای همیشه بسته شود و بیش از این، مزاحمت سر راه ملت ایران و کشور ایجاد نکند.»

وی گفت: «براساس توافقی که بین ما و آژانس حاصل شده و مذاکراتی که در طی هفته‌های گذشته بین ما و گروسی انجام شد و امروز در بیانیه‌ای این توافق را اعلام می‌کنیم، گام‌هایی است در تعامل با یکدیگر که به صورت مساعدت متقابل و ارائه مدارک و مستنداتی تا این ابهام را از سر کشور برطرف کند و به سمت بسته شدن ببرد. این‌که ما تا خرداد که یک فاز از فاز‌های توافق وین است، ان‌شاءا... این را انجام می‌دهیم و اگر کسی باز مزاحمتی سر راه ما ایجاد کند و بخواهد با تولید اطلاعات جعلی مانعی بر سر راه پیشرفت شود، اختیار داریم از ابزار خود استفاده کنیم و اجازه ندهیم تجربه گذشته باز تکرار شود.»

گروسی: گفتگو‌های مثمرثمری با اسلامی داشتم

رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی هم پس از دیدار و گفتگو با رئیس سازمان انرژی اتمی در محل این سازمان در نشست خبری مشترک به تشریح گفتگو‌های انجام شده پرداخت.
وی در این کنفرانس خبری تصریح کرد: «باعث خوشحالی است که دوباره به تهران بازگشتم و گفت‌وگویی را با آقای اسلامی داشتم. گفت‌وگوی بسیار مثمرثمری را داشتیم. در این مدت ملاقات‌های مستمر و گفت‌وگوی تلفنی با آقای اسلامی داشتم و سعی کردیم موضوعات مهمی را حل و فصل کنیم.»

وی افزود: «چند موضوع خاص مانده که باید در مقابل شورای حکام شفاف‌سازی می‌کردیم. مدت‌ها این مسائل حل نشده بود و دو طرف تلاش کردند در رابطه با این مسائل شفاف‌سازی کنند، در گذشته موفقیتی در این‌خصوص نداشتیم. به همین خاطر تلاش کردیم رویکرد عملگرایانه‌ای داشته باشیم.»

مدیرکل آژانس ادامه داد: «این امر از چند جهت مهم است، امروز به دو مورد اشاره می‌کنم؛ اول این‌که بر کسی پوشیده نیست در حالی که اینجا در حال مذاکره هستیم، مذاکراتی مرتبط با این مذاکرات، درباره احتمال بازگشت ایران و بقیه کشور‌ها به برجام در وین در حال انجام است. این دو روند بسیار به هم وابسته و متصل هستند.»

گروسی با اشاره به این موارد افزود: «در صورتی که ایران و آژانس درباره مسائل پادمانی باقیمانده تفاهم نداشته باشند، تصور این‌که توافق جامع درباره برجام به نتیجه برسد، بسیار دشوار است.»
وی گفت: «بسیار مهم است به درک متقابلی برای آینده همکاری‌های فشرده برسیم، انرژی هسته‌ای برای توسعه کشور‌ها و از جمله ایران بسیار مهم است.»

گروسی اضافه کرد: «برای حرکت سریع‌تر به سمت آینده و پیشبرد همکاری‌های ایران و آژانس، متعهد هستیم به جلو حرکت کنیم تا مردم ایران به سمت رفاه بروند.»
گروسی در پاسخ به سوالی درباره انتشار گزارش‌های محرمانه ایران به آژانس و بحث اصل محرمانگی اظهار کرد: «بار‌ها این سوال را از خود پرسیدم. متأسفانه برخی اعضا به این محرمانگی احترام نمی‌گذارند و این باعث تأسف است».

مدیرکل آژانس اظهار کرد: «بحث‌های بسیاری در آژانس مطرح شده که قوانینی ایجاد کنیم، ولی وقتی کسی بخواهد اطلاعات را منتشر کند، نمی‌توان مانع آن شد.»

گروسی درباره تهدیدات رژیم صهیونیستی علیه برنامه هسته‌ای ایران گفت: «تمرکز آژانس بر همکاری با ایران است و اگر در جامعه بین‌المللی ببینید، مثال‌های مشابهی وجود دارد و این مخاطرات اجتناب‌ناپذیر است، ولی آژانس با حرفه‌ای‌گری کار خود را انجام می‌دهد.»

گروسی در پاسخ به این سوال که تا چه زمانی قرار است اسرائیل پرونده‌سازی علیه ایران مطرح کند و آژانس بررسی کند؟ خاطرنشان کرد: «دستورکار آژانس توسط هیچ کشوری تحت‌تأثیر قرار نمی‌گیرد و کار ما تحت‌تاثیر و کنترل هیچ کشوری قرار ندارد. مبنای قضاوت‌های ما مستقل از نظرات کشورهاست.»