این در حالی است که امروزه یکی از حوزههای مهم دانش و فناوری که علوم پایه و مهندسی و پزشکی در آن به کمک هم میآیند، طراحی و ساخت چاپگرهای سه بعدی است که در زمینههای مختلف بهکار میروند. یکی از این حوزههای مهم، دانش پزشکی است که با توجه به نیاز ویژهای که به بافت بدن انسان برای آزمایش یا پیوند و جراحی دارد از متقاضیان اصلی چاپگرهای سه بعدی به حساب می آید.
شرکت «امید آفرینان مهندسی آینده» با شناسایی این نیاز، چاپگرهای زیستی سه بعدی را که نخستین چاپگرهای زیستی تجاری ایران هستند از سال ۹۵ طراحی و به بازار ارائه کرده است. این چاپگرها امکانات منحصربهفردی برای ایجاد انواع داربستهای زیستی مورد نیاز در حوزههایی مانند مهندسی بافت و صنایع دارویی از جنس مواد ترموپلاستیک و طیف وسیعی از هیدروژلهای حاوی سلول را فراهم میکند.
مجید حاجی حسینعلی، مدیر عامل شرکت «امید آفرینان مهندسی آینده» درباره داستان شکلگیری این شرکت به جامجم میگوید: «چاپگرهای سهبعدی برای تولید بافتهای انسانی تا پیش از این در ایران وجود نداشت و با پیشنهاد یکی از همبنیانگذاران تصمیم گرفتیم در این زمینه فعالیت جدی را آغاز کنیم تا یکی از نیازهای مهم کشور را با تولید بومی پاسخ دهیم. در گام نخست، با اعتقاد به این باور که قادریم آینده فناوری چاپ زیستی را با روحیه ای همکارانه و ترکیب تخصصهای مختلف بسازیم، در قالب گروه۳D-bio فعالیت را آغاز کرده و در فاصله کوتاهی از شروع فعالیتهای خود توانستیم با ارائه دستگاههای چاپگر زیستی با فناوری روز دنیا و همچنین ویژگیهای منحصربهفرد، جایگاه ویژهای را در کشور بهدست آوریم. در این شرکت از تخصص های مختلفی مثل مهندسی پزشکی، مهندسی مکانیک، مهندسی نرمافزار و بیومکانیک و مواد در کنار هم استفاده میشود.»
چاپگرهای زیستی ۳ بعدی برای چه اهدافی به کار میرود؟
تولید بافتهای مختلف بدن انسان
بافتهای تولید شده با چاپگرهای سه بعدی میتواند نیاز بخشهای زیادی را برطرف کند و از این رو است که این دستگاهها برای کشور ما اهمیت بسیار ویژهای پیدا میکنند. برای مثال در شرایطی که فرد در اثر تصادف، عمل جراحی یا بیماری سرطان بخشی از بافتهای بدن خود را از دست داده باشد، میتوان با کمک چاپگرهای سه بعدی و بررسیهای پزشکی بافتهای از دست رفته را برای او بازسازی کرد. به عنوان مثال در حال حاضر بهجای بافتهای استخوانی آسیبدیده از ایمپلنت استفاده میشود که ممکن است بهدلیل اینکه نوعی جسم خارجی بهحساب میآید، باعث عفونت شده و مشکلات زیادی ایجاد کند. گاهی برای جبران بافتهای از دست رفته از بافتهای سالم اجساد استفاده میشود که این هم میتواند زمینه انتقال بیماری یا آلودگی باشد. با توجه به اینکه این موضوع از نیازهای اساسی و مهم حوزه پزشکی است چاپگرهای سهبعدی میتوانند مشابه بافتهای بدن انسان را تولید کرده و جان بیماران زیادی را نجات دهند.
امکان آزمایش داروهای جدید
هر داروی تازهای که ساخته میشود باید مراحل آزمایشی زیادی را بگذراند تا تاییدیههای مختلف را به دست بیاورد و این اطمینان را به پزشکان بدهد که مصرف دارو خطرساز نیست. اما آزمایش این داروهای جدید روی بدن انسانها یا حیوانات گاهی با معیارهای اخلاق هماهنگ نیست. در چنین مواردی چاپگرهای سه بعدی در اینجا هم میتوانند کاربردی و موثر باشند زیرا با کمک آنها میتوان بافتهای آزمایشگاهی مشابه بدن انسان تولید کرد و آزمایشهای دارویی لازم را روی آن انجام داد.
امیدآفرینان مهندسی آینده چه برنامه ای برای ارتقای شرکت دارد؟
مدیرعامل شرکت امیدآفرینان مهندسی آینده میگوید: «دستگاههای تولید شده در شرکت ما فعلا برای تولید بخشی از بافتهای بدن انسان بهکار میرود اما با توجه به نیازهای مختلف حوزه پزشکی در تولید بافتهای مختلف بدن انسان، در تلاشیم بتوانیم در حوزه تولید بافت قرنیه، بافتهای غضروفی و استخوانی توسعه بیشتری داشته باشیم.
حاجی حسینعلی در ادامه میافزاید: «صادرات از دیگر ایدههای مهم ما برای آینده است. چنانکه در چند سال اخیر نیز از طریق وبگاه شرکت توانستهایم سفارشهایی از کشورهای گرجستان، عمان، عراق، شیلی، برزیل و فنلاند بگیریم. اما در گامهای نهایی همکاری به دلیل تحریمها مشکلاتی در انتقال وجه، رفتوآمد همکاران شرکت و خدمات پس از فروش ایجاد شده است.»
مهمترین چالشهای پیش رو
این کارآفرین دانشبنیان درباره مهمترین مشکلات فعلی این مجموعه دانشبنیان برای تولید کالای فناورانه میگوید: «تامین مواد اولیه برای ساخت دستگاه چاپگر سهبعدی بسیار دشوار بود و این مسأله تا جایی پیش رفت که شرکت امیدآفرینانمهندسی آینده را بهسمت تولید این مواد سوق داد. در واقع برخی از مواد پتروشیمی مورد نیاز در ساخت دستگاه را نمیشد با چیز دیگری جبران کرد به همین علت مهندسان ما تصمیم گرفتند برای به ثمر نشستن تلاشهایشان در ساخت چاپگرها، مواد اولیه را خودشان تولید کنند تا زحمات این پروژه بینتیجه نماند.
حاجی حسینعلی در پایان اشاره میکند: «از دیگر چالشهای فعالیت تخصصی در کشور، یافتن نیروی انسانی متخصص و نخبه و نگهداری او در ایران است که در حال حاضر از جدیترین دغدغههای شرکتهای همچون ما بهحساب میآید.»
۲ مزیت مهم چاپگرهای ۳ بعدی امیدآفرینان طراحی
ماژولار و انعطاف در کاربری
محصول شرکت «امیدآفرینان مهندسی آینده» بهگونهای طراحی شده است که متناسب با هدفهای مختلف و محصول نهایی قابلیت نصب ماژولهای مختلف را دارد و پژوهشگران با توجه به نیاز خود ماژولهای مورد نظر را درخواست دهند.
قیمت پایینتر از نمونههای خارجی
قیمت دستگاههای تولید شده در ایران در مقایسه با نمونههای خارجی بسیار کمتر است؛ علتش هم بهکاربردن امکانات و فناوری بومی است. قیمت دستگاههای چاپگر سهبعدی خارجی بین ۲۵هزار تا ۸۰هزار دلار است؛ در حالی که نمونه های ایرانی شرکت امید آفرینان مهندسی آینده در زمان انتشار این رپرتاژ بین ۱۵۰ تا۳۰۰ میلیون تومان قیمت دارد.
مریم ملی - نشان ایرانی 2 / روزنامه جام جم
سید رضا صدرالحسینی در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
دانشیار حقوق بینالملل دانشگاه تهران در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
یک پژوهشگر روابط بینالملل در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح کرد
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
در گفتوگو با امین شفیعی، دبیر جشنواره «امضای کری تضمین است» بررسی شد