نگاهی به عملكرد مدرسه تلویزیونی و بازخوردهای آن در سالی كه گذشت
كارنامه مدرسه تلویزیونی ایران
خیلی وقت است كه دیگر كرونا به همراه همیشگی روزهای‌مان تبدیل شده است. ماجرایی كه خیلی از اتفاقات را تعطیل كرده و وضعیت خیلی از رویدادها را هم بلاتكلیف گذاشته است.
مدرسه‌ها و فضای آموزشی هم یكی از این موارد هستند كه گرفتار تعطیلی‌های اجباری شده‌اند و این روزها دورادور به كارشان ادامه می‌دهند. در این آشفته‌بازار و ماجراهایی كه معلوم نبود و نیست كه چه پایانی دارند؛ از همان زمان كه زمزمه تعطیلی مدارس به گوش می‌رسید، شبكه آموزش دست به كار شد و در كنار برنامه‌هایی كه داشت، مجموعه‌ای با عنوان «مدرسه تلویزیونی ایران» را شكل داد. برنامه‌هایی كه در طول آن از صبح تا عصر در ساعات مختلف به همراه یك معلم، درس‌های مختلف هر مقطع تحصیلی را با دانش‌آموزان كار می‌كردند. در ابتدای شروع این برنامه خیلی‌ها هنوز توجهی به آن نداشتند اما رفته رفته این فضا آنقدر بین دانش‌آموزان و خانواده‌های‌شان جا افتاد كه این مدرسه واقعا به مدرسه‌ای برای ایران تبدیل شد.این جریان باعث شد تا ما هم در ادامه این گزارش، در روزهای پایانی سال سراغ جزییات این مدرسه برویم و از كم و كیف روزهایی كه گذرانده جویا شویم.
یك شروع ادامه‌دار
بیایید مروری به ابتدای این ماجرا داشته باشیم. مدرسه تلویزیونی ایران ۱۵ شهریور، همزمان با بازگشایی مدارس افتتاح شد. دكتر علی‌عسكری، رئیس سازمان صدا و سیما درباره این رویداد با بیان آن‌كه از ابتدای این روزها بار سنگینی را در حوزه رسانه در زمینه آموزش داشتند، بیان می‌کند: «زمانی كه موضوع كرونا پدید آمد، از لحظات اول احساس كردیم كه بار سنگینی بر روی دوش رسانه ملی است. در این زمینه كارهای مختلفی را آغاز كردیم، در لحظه‌ای كه تعطیلی مدارس را اعلام كردند ما مسوولیت بیشتری را روی دوش خود احساس كردیم تا به فوریت این خلأ را پر كنیم. به كمك وزارت آموزش و پرورش معلمان و استادان در زمان كوتاه این اقدام انجام شد.»
ذخیره كلاس‌ها در تلوبیون هم موضوع دیگری بود كه او درباره‌اش می‌گوید: «در این مدت تلوبیون را مامور كردیم تا كلاس‌ها را ساماندهی كند تا اگر دانش‌آموزان نیاز به تكرار مطالب داشتند، دوباره بتوانند تماشا كنند. تا پایان سال تحصیلی تمام دروس در سایت تلوبیون ذخیره خواهد شد. همچنین آموزش در حال حاضر با زمان ما زمین تا آسمان متفاوت است، چراكه در حال حاضر امكانات شرایط مدارس بهتر است، البته برخی از مدارس ما نیز مشكلاتی دارند.»
او همچنین از احتمال ادامه‌دار بودن این جریان می‌افزاید: «بعد از تمام شدن بیماری كرونا شاید مسیر مدرسه تلویزیونی را ادامه بدهیم و در جهت عدالت آموزشی این گام را برداریم.»
علاوه بر علی‌عسكری، احمدی افزادی، مدیر شبكه آموزش هم از ادامه‌دار و مستمر بودن این جریان گفته بود. جریانی كه آن را قدمی در اجرای عدالت آموزشی می‌دانند.
بیش از ۱۰ هزار كلاس تلویزیونی
طبق اطلاعات دریافتی از شبكه آموزش روزانه بیش از ۴۰كلاس درس در شش دوره ابتدایی، سه دوره متوسطه اول، سه دوره متوسطه دوم در رشته‌های مختلف و فنی حرفهای و كاردانش تدریس می‌شود. با این روند تا پایان سال تحصیلی بیش از ۱۰ هزار كلاس درس برگزار خواهد شد. اگر دقیق‌تر بخواهیم بگوییم، به فاصله سه روز از اعلام تصمیم تعطیلی مدارس، برنامه‌ریزی آموزشی آغاز شد و در هفته اول ۲۴ كلاس درس و در هفته دوم ۹۰ كلاس درس در این شبكه به آموزش محصلان در مقاطع مختلف تحصیلی پرداخت و تاكنون نیز بالغ بر ۶۰۰۰ كلاس درس در مدرسه تلویزیونی ایران پخش شده كه این میزان تا پایان سال ۹۹ به بیشتر از چند هزار كلاس درس خواهد رسید. همچنین پوشش جمعیتی شبكه تلویزیونی آموزش با این برنامه به گفته مدیر شبكه ۹۷/۳ درصد است، رویدادی كه بیشتر از ۷۵ درصد بیننده و مخاطب داشته است.
آنچه گذشت و قرار است بگذرد
طبق صحبت‌های مسعود احمدی‌افزادی، مدیر شبکه آموزش این مدرسه در چند بخش تا الان روی آنتن رفته است. دوره اول مبتنی بر آموزش‌های رسمی است كه در شبكه‌های آموزش، چهار، قرآن و معارف اسلامی ارائه شد.
این دوره تا اردیبهشت‌ماه كه كلاس‌های مقطع ابتدایی به پایان می‌رسد ادامه دارد. دوره دوم تا پایان امتحانات دانش‌آموزان متوسطه اول و دوم ـ تا پایان خردادماه ـ ادامه دارد و بر این موضوع متمركز است.
در دوره سوم مدرسه تلویزیونی كه از ابتدای تیر ماه آغاز شده و تا ۲۹ شهریور ماه ادامه دارد، ما مدرسه مهارتی را ارائه خواهیم كرد. در این دوره آموزش‌های عملی كاربردی و مهارتی جای آموزش‌های نظری را خواهد گرفت.
البته احمدی اعلام كرده بود كه از ابتدای مهر سال آینده مرحله جدید مدرسه تلویزیونی را خواهیم داشت و به همین دلیل است كه این حركت، یك حركت مستمر و هدفمند خواهد بود. همچنین از اول تیر تا پایان شهریور این مدرسه به مدرسه مهارتی تغییر رویكرد خواهد داد و از اول مهر كه احتمالا مدارس بازگشایی می‌شود، وارد مدرسه تعاملی و هوشمند تلویزیونی ایران خواهیم شد، جریانی كه به گفته مدیر شبكه، نقش مكملی و معین دارد و كمكی برای آموزش حضوری خواهد بود.
درگذشتگان مدرسه تلویزیونی: در طول این رخداد چند نفر از تیم مدرسه تلویزیونی در گیر و دار جنگ با كرونا، دیگر بین ما نیستند. مرحوم رضا یوسفی‌محله یكی از این چهره‌هاست كه مدیر سابق گروه آموزش‌های عمومی مدرسه بود. همچنین مجید خلیفه نیز تصویربردار شبكه آموزش بود كه طی سال گذشته به رحمت ایزدی پیوست.
صدا و سیما دانشگاه تلویزیونی را هم راه‌اندازی كند
محمدمهدی زاهدی، نماینده مردم كرمان در مجلس یازدهم ضمن قدردانی از عملكرد مدرسه تلویزیونی ایران؛ خواستار تاسیس دانشگاه تلویزیونی هم شد. به گزارش جام‌جم، وزیر پیشین علوم در دولت نهم با اعلام این مطلب می‌افزاید: «شبكه آموزش سیما و مدرسه تلویزیونی واقعا در دوران بحران كرونا، خوش درخشید و توانست موضوع آموزش را با ایجاد فرصت برابر به نقاط دور و نزدیك كشور ببرد. واقعیت این است كه شبكه آموزش تلاش بسیار زیادی صورت داد، به‌خصوص در نقاطی كه اینترنت پرسرعت نداشتیم تا بچه‌ها و دانش‌آموزان بتوانند دسترسی داشته باشند یا در نقاطی كه به علت محرومیت حدود سه میلیون دانش‌آموز، اصلا موبایل یا تبلت هوشمند یا دسترسی به اینترنت نداشتند. در این شرایط تلویزیون و شبكه آموزش از تمام ظرفیتش استفاده كرد و این فرصت را فراهم كرد كه تاثیرگذاری بسیار زیادی هم داشت.» زاهدی اضافه می‌کند: «براساس قرائن و شواهد، احتمالا سال دیگر همچنان با ویروس كرونا مواجه هستیم و باید همچنان این میهمان ناخوانده را تحمل كنیم، پس ما هنوز این مشكل را در آموزش‌وپرورش برای سال آینده داریم كه باید از این ظرفیت خوب صداوسیما استفاده كنیم.
یك شروع ادامه‌دار
بیایید مروری به ابتدای این ماجرا داشته باشیم. مدرسه تلویزیونی ایران ۱۵ شهریور، همزمان با بازگشایی مدارس افتتاح شد. دكتر علی‌عسكری، رئیس سازمان صدا و سیما درباره این رویداد با بیان آن‌كه از ابتدای این روزها بار سنگینی را در حوزه رسانه در زمینه آموزش داشتند، بیان می‌کند: «زمانی كه موضوع كرونا پدید آمد، از لحظات اول احساس كردیم كه بار سنگینی بر روی دوش رسانه ملی است. در این زمینه كارهای مختلفی را آغاز كردیم، در لحظه‌ای كه تعطیلی مدارس را اعلام كردند ما مسوولیت بیشتری را روی دوش خود احساس كردیم تا به فوریت این خلأ را پر كنیم. به كمك وزارت آموزش و پرورش معلمان و استادان در زمان كوتاه این اقدام انجام شد.»
ذخیره كلاس‌ها در تلوبیون هم موضوع دیگری بود كه او درباره‌اش می‌گوید: «در این مدت تلوبیون را مامور كردیم تا كلاس‌ها را ساماندهی كند تا اگر دانش‌آموزان نیاز به تكرار مطالب داشتند، دوباره بتوانند تماشا كنند. تا پایان سال تحصیلی تمام دروس در سایت تلوبیون ذخیره خواهد شد. همچنین آموزش در حال حاضر با زمان ما زمین تا آسمان متفاوت است، چراكه در حال حاضر امكانات شرایط مدارس بهتر است، البته برخی از مدارس ما نیز مشكلاتی دارند.»
او همچنین از احتمال ادامه‌دار بودن این جریان می‌افزاید: «بعد از تمام شدن بیماری كرونا شاید مسیر مدرسه تلویزیونی را ادامه بدهیم و در جهت عدالت آموزشی این گام را برداریم.»
علاوه بر علی‌عسكری، احمدی افزادی، مدیر شبكه آموزش هم از ادامه‌دار و مستمر بودن این جریان گفته بود. جریانی كه آن را قدمی در اجرای عدالت آموزشی می‌دانند.
بیش از ۱۰ هزار كلاس تلویزیونی
طبق اطلاعات دریافتی از شبكه آموزش روزانه بیش از ۴۰كلاس درس در شش دوره ابتدایی، سه دوره متوسطه اول، سه دوره متوسطه دوم در رشته‌های مختلف و فنی حرفهای و كاردانش تدریس می‌شود. با این روند تا پایان سال تحصیلی بیش از ۱۰ هزار كلاس درس برگزار خواهد شد. اگر دقیق‌تر بخواهیم بگوییم، به فاصله سه روز از اعلام تصمیم تعطیلی مدارس، برنامه‌ریزی آموزشی آغاز شد و در هفته اول ۲۴ كلاس درس و در هفته دوم ۹۰ كلاس درس در این شبكه به آموزش محصلان در مقاطع مختلف تحصیلی پرداخت و تاكنون نیز بالغ بر ۶۰۰۰ كلاس درس در مدرسه تلویزیونی ایران پخش شده كه این میزان تا پایان سال ۹۹ به بیشتر از چند هزار كلاس درس خواهد رسید. همچنین پوشش جمعیتی شبكه تلویزیونی آموزش با این برنامه به گفته مدیر شبكه ۹۷/۳ درصد است، رویدادی كه بیشتر از ۷۵ درصد بیننده و مخاطب داشته است.
آنچه گذشت و قرار است بگذرد
طبق صحبت‌های مسعود احمدی‌افزادی، مدیر شبکه آموزش این مدرسه در چند بخش تا الان روی آنتن رفته است. دوره اول مبتنی بر آموزش‌های رسمی است كه در شبكه‌های آموزش، چهار، قرآن و معارف اسلامی ارائه شد.
این دوره تا اردیبهشت‌ماه كه كلاس‌های مقطع ابتدایی به پایان می‌رسد ادامه دارد. دوره دوم تا پایان امتحانات دانش‌آموزان متوسطه اول و دوم ـ تا پایان خردادماه ـ ادامه دارد و بر این موضوع متمركز است.
در دوره سوم مدرسه تلویزیونی كه از ابتدای تیر ماه آغاز شده و تا ۲۹ شهریور ماه ادامه دارد، ما مدرسه مهارتی را ارائه خواهیم كرد. در این دوره آموزش‌های عملی كاربردی و مهارتی جای آموزش‌های نظری را خواهد گرفت.
البته احمدی اعلام كرده بود كه از ابتدای مهر سال آینده مرحله جدید مدرسه تلویزیونی را خواهیم داشت و به همین دلیل است كه این حركت، یك حركت مستمر و هدفمند خواهد بود. همچنین از اول تیر تا پایان شهریور این مدرسه به مدرسه مهارتی تغییر رویكرد خواهد داد و از اول مهر كه احتمالا مدارس بازگشایی می‌شود، وارد مدرسه تعاملی و هوشمند تلویزیونی ایران خواهیم شد، جریانی كه به گفته مدیر شبكه، نقش مكملی و معین دارد و كمكی برای آموزش حضوری خواهد بود.
درگذشتگان مدرسه تلویزیونی: در طول این رخداد چند نفر از تیم مدرسه تلویزیونی در گیر و دار جنگ با كرونا، دیگر بین ما نیستند. مرحوم رضا یوسفی‌محله یكی از این چهره‌هاست كه مدیر سابق گروه آموزش‌های عمومی مدرسه بود. همچنین مجید خلیفه نیز تصویربردار شبكه آموزش بود كه طی سال گذشته به رحمت ایزدی پیوست.
صدا و سیما دانشگاه تلویزیونی را هم راه‌اندازی كند
محمدمهدی زاهدی، نماینده مردم كرمان در مجلس یازدهم ضمن قدردانی از عملكرد مدرسه تلویزیونی ایران؛ خواستار تاسیس دانشگاه تلویزیونی هم شد. به گزارش جام‌جم، وزیر پیشین علوم در دولت نهم با اعلام این مطلب می‌افزاید: «شبكه آموزش سیما و مدرسه تلویزیونی واقعا در دوران بحران كرونا، خوش درخشید و توانست موضوع آموزش را با ایجاد فرصت برابر به نقاط دور و نزدیك كشور ببرد. واقعیت این است كه شبكه آموزش تلاش بسیار زیادی صورت داد، به‌خصوص در نقاطی كه اینترنت پرسرعت نداشتیم تا بچه‌ها و دانش‌آموزان بتوانند دسترسی داشته باشند یا در نقاطی كه به علت محرومیت حدود سه میلیون دانش‌آموز، اصلا موبایل یا تبلت هوشمند یا دسترسی به اینترنت نداشتند. در این شرایط تلویزیون و شبكه آموزش از تمام ظرفیتش استفاده كرد و این فرصت را فراهم كرد كه تاثیرگذاری بسیار زیادی هم داشت.» زاهدی اضافه می‌کند: «براساس قرائن و شواهد، احتمالا سال دیگر همچنان با ویروس كرونا مواجه هستیم و باید همچنان این میهمان ناخوانده را تحمل كنیم، پس ما هنوز این مشكل را در آموزش‌وپرورش برای سال آینده داریم كه باید از این ظرفیت خوب صداوسیما استفاده كنیم.
مجلس و كمیسیون آموزش و پرورش از این بابت، از شبكه آموزش تشكر می‌كنند. امیدواریم بتوانیم گزارش خوبی از عملكرد صداوسیما و شبكه آموزش داشته و آن را در صحن مجلس قرائت كنیم تا نمایندگان از عملكرد این حوزه مطلع شوند. بعد از این تجربه موفق، خواستار این هستیم كه صداوسیما به آموزش دروس عمومی دانشگاه نیز بپردازد و از ظرفیت سایر شبكه‌ها نیز استفاده شود، شبكه آموزش توسعه پیدا كند و همزمان به دو بخش آموزش‌وپرورش و آموزش عالی تبدیل شود. ان‌شاءا... با این كار بتوانیم برخی از درس‌های اساسی دوره لیسانس، به‌خصوص دروس عمومی را در برنامه‌ای با عنوان »دانشگاه تلویزیونی ایران» برای دانشجویان بیان كنیم. البته دانشگاه تلویزیونی كمی متفاوت‌تر است، چراکه برخی از درس‌های تخصصی زیاد است و شاید نتوان در فاصله زمانی كوتاه آن را تدریس كرد. اما دروس عمومی و پایه را می‌توان به‌خوبی ارائه داد و امیدواریم برنامه‌ریزی شود تا حداقل از مهر سال آینده این شبكه هم آغاز به كار كند.
زاهدی درباره نقش شبكه آموزش به عنوان نهاد اصلی رسانه‌ای آموزشی كشور در راه‌اندازی آموزش غیرحضوری و الكترونیكی در آموزش عالی همانند مدرسه تلویزیونی ایران می‌گوید: «ما باید از دروس پایه و دروس عمومی شروع كنیم، چرا كه در همه دانشگاه‌ها، درس‌ها و كتاب‌های آن یكسان است و ما اگر بتوانیم اینها را آموزش دهیم، بستر خوبی ایجاد می‌شود كه ما بعدا وارد درس‌های تخصصی هم بشویم. صداوسیما می‌تواند آن كتابی كه بیشتر مورد استفاده قرار می‌گیرد را تدریس كند و یا حتی مفاهیم اصلی كه در آن دروس وجود دارد را آموزش دهد و وارد جزئیات هر درس نشود و فقط مفاهیم اصلی هر درس تخصصی را بیان كند و فلسفه آن را بگوید كه این كمك می‌كند تا دانشجویی كه نتوانسته از كلاس استاد استفاده كند با درك آن مفهوم كلی و با مطالعه شخصی خودش آن درس را بفهمد.» وزیر پیشین علوم در دولت نهم در پایان درباره شرایط آموزش كشور در دوران پس از كرونا ادامه می‌دهد: «ان‌شاءا... كرونا از بین برود. این تهدیدی بود كه به فرصت تبدیل شد تا سیستم آموزشی كشور یك پوست‌اندازی كند. پس از آن هم باید از بستر و فضای صداوسیما برای بازوی رسانه‌ای حوزه آموزش استفاده كنیم. ما این مبحث را دیر شروع كردیم و اگر كرونا نبود، معلوم نبود ما از این فضای مجازی و فضای الكترونیكی برای آموزش بهره بگیریم. كرونا باعث شد كه كشور وادار شود به آن سمت و سو برود.»
معلمان چه می‌گویند؟
مریم علی‌محمدی، یكی از معلمان ناشنوایان است كه با ۳۱ سال سابقه تدریس در مدرسه تلویزیونی ایران هم آموزش را ادامه می‌دهد. او درباره این طرح بیان می‌كند: «از صداوسیما تشكر می‌كنم كه ناشنوایان را هم دیدند گرچه كمی دیر شروع كردیم ولی قدم بزرگی در این راه برداشته شد.
بچه‌ها در همه مناطق كشور حتی در بخش‌هایی از تهران گوشی و تبلت ندارند و ما این موضوع را در اداره استثنایی برآورد كردیم. گرچه پویشی برای تامین این موارد راه افتاده و حالا شرایط بهتر است، اما چون تلویزیون یك رسانه جمعی است و در دوردست‌ترین مناطق كشور هم احتمال وجود تلویزیون خیلی بیشتر از گوشی و اینترنت است، بچه‌ها می‌توانند در این شرایط از مدرسه تلویزیونی بهره ببرند.»
زهرا عبدپور، معلم پایه سوم است و در این مدرسه فارسی تدریس می‌كند. او درباره گزینش معلمان می‌گوید: «اكثر معلم‌هایی كه در حال حاضر در شبكه آموزش تدریس می‌كنند، از سرگروه‌های منطقه استان تهران و شهرستان‌های استان تهران هستند. روش انتخاب معلمان هم به این شكل بود كه وزارت آموزش‌وپرورش از معلمان تست و مصاحبه گرفت. معلم‌هایی كه در این عرصه موفق بودند، همكاری‌شان را برای تدریس با شبكه آموزش آغاز كردند.
از سوی دیگر معلمان شبكه آموزش به‌واسطه تشكیل گروه با معلمان مدارس در ارتباط هستند تا دروس طبق هماهنگی جلو برود و اختلالی در این‌باره شكل نگیرد. چون بچه‌ها با این شیوه تدریس مجازی از طریق شبكه آموزش ارتباط زیادی برقرار كردند، به‌ویژه بچه‌هایی كه در مناطق محروم زندگی می‌كنند، پیشنهاد می‌كنم بعد از تمام شدن كرونا هم این روش در شبكه آموزش ادامه پیدا كند، زیرا كمك‌حال بچه‌هاست، دروس را برای آنها ملموستر خواهد كرد و اشكالات‌شان هم رفع می‌شود.
مسیر مدرسه تلویزیونی ایران
مرحله اول: شنبه ۱۰/۱۲/۱۳۹۸ لغایت یكشنبه ۱۱/۱۲/۱۳۹۸ + بارگذاری همزمان در سایت شبكه، تلوبیون، سروش، نرم‌افزار هفت ( مجموع كلاس‌ها در این مرحله: ۲۴ كلاس)
مرحله دوم: دوشنبه ۱۲/۱۲/۱۳۹۸ لغایت جمعه ۱۶/۱۲/۱۳۹۸ + ورود شبكه خبر برای اطلاع‌رسانی به صورت زیرنویس (مجموع كلاس‌ها در این مرحله: ۹۰ كلاس)
مرحله سوم: شنبه ۱۷/۱۲/۱۳۹۸ لغایت پنجشنبه ۲۹/۱۲/۱۳۹۸+ ورود شبكه‌های معین چهار، قرآن و رادیو (مجموع كلاس‌ها در این مرحله: ۴۹۲ كلاس)
مرحله چهارم: جمعه ۱/۱/۱۳۹۹ لغایت جمعه ۱۵/۱/ ۱۳۹۹ + ورود دبیرخانه‌های علمی و مراكز استان‌ها (مجموع كلاس‌ها در این مرحله: ۵۰۴ كلاس)
مرحله پنجم: شنبه ۱۶/۱/۱۳۹۹ لغایت جمعه ۵/۲/۱۳۹۹ (مجموع كلاس‌ها در این مرحله: ۸۲۰ كلاس)
مرحله ششم: شنبه ۰۶/۰۲/۱۳۹۹ لغایت یكشنبه ۱۶/۰۳/۱۳۹۹ - از ابتدای ماه رمضان لغایت انتهای این ماه و عید فطر (مجموع كلاس‌ها در این مرحله: ۱۵۳۰ كلاس درس)
مرحله هفتم: دوشنبه ۱۷/۰۳/۱۳۹۹ لغایت دوشنبه ۱۴/۰۶/۱۳۹۹ - آغاز سال تحصیلی جدید (مجموع كلاس‌ها در این مرحله تا ۲۶/۵/۹۹ تعداد ۸۶۴ كلاس مهارتی آموزشی در شبكه آموزش)
مرحله هشتم: از ابتدای سال تحصیلی۱۴۰۰-۱۳۹۹ شنبه ۱۵/۰۶/۱۳۹۹ لغایت جمعه ۲۹/۱۲/۱۳۹۹
مرحله نهم: استمرار مدرسه تلویزیونی از ابتدای سال ۱۴۰۰ / از شنبه ۱۴/۰۱/۱۴۰۰ لغایت دوشنبه ۳۱/۰۳/۱۴۰۰ - استمراز آموزش با در نظر گرفتن فضاهای مناسبتی كشور
مرحله دهم: آغاز مدرسه مهارتی تلویزیونی از تابستان ۱۴۰۰ از سه‌شنبه ۰۱/۰۴/۱۴۰۰ لغایت چهارشنبه ۳۱/۰۶/۱۴۰۰ - تمركز بر آموزش‌های كاربردی و مهارت‌آموزی
مرحله یازدهم: مدرسه تعاملی تلویزیونی از مهر ۱۴۰۰ از پنجشنبه ۰۱/۰۷/۱۴۰۰ لغایت پنجشنبه ۲۶/۱۲/۱۴۰۰ - مدرسه هوشمند و تعاملی ایران با موضوع آموزش‌های كاربردی و تكمیلی
مدرسه‌ای كه تعطیل نمی‌شود
مسعود احمدی‌افزادی، مدیر شبكه آموزش سیما از شكل‌گیری این حركت و اتفاقاتی كه در دل آن است به جام‌جم گفت. او در بخشی از حرف‌هایش با اشاره به تاكید شاه‌آبادی معاون سیما بیان می‌کند: «پیرو سیاست‌های ابلاغی سازمان، پروژه بزرگ مدرسه تلویزیونی ایران باید به جریان آموزشی رسانه‌ای در كشور مبتنی بر نیازهای جدید تبدیل شود و برای این موضوع حمایت عملی دستگاه مرتبط لازم است تا بتوان در ۴۰ ساله دوم انقلاب و مبنای رویكرد گام دوم با سرمایه‌گذاری معنوی و مادی، متناسب نسل‌های كودك و نوجوان، بهتر و كامل‌تر برای ساختن كشور و ارتقای فرهنگ ایرانی اسلامی همراهی و تربیت كرد.» در ادامه بخش‌های دیگری از این صحبت‌ها را می‌خوانید:
شروع ماجرا: وقتی ورود و حضور این دشمن نامرئی در كشور، ناگهان باعث تحیر و سرگردانی و وحشت مردم شد، تعطیلی ناگهانی مدارس نیز به این سرگردانی و حیرت و آشفتگی افزود و باعث نگرانی جدی خانواده‌ها شده بود و پنج روز متناوب تعطیلی غیرپیش‌بینی‌شده و ابهام در ادامه آن، باعث ناامیدی بیشتر آینده بچه‌ها و جامعه شد.
لذا در این برهه حساس با دستور آقای دكتر علی‌عسكری، رئیس سازمان صدا و سیما و ابلاغ در شورای معاونان سیما و پیگیری آقای دكتر میرباقری، معاون وقت سیما، ماموریت راهبری عملیات آموزش تلویزیونی به شبكه آموزش محول شد و بلافاصله جلسه با وزیر محترم آموزش و پرورش و معاونان این وزارتخانه تشكیل شد.
تنها به فاصله سه روز مراحل پیش‌تولید و تهیه مقدمات كار فراهم شد و از دهم اسفند ۹۸ اولین برنامه مدرسه تلوزیونی به روی آنتن رفت. رسانه ملی در هر شرایطی باید در كنار مردم باشد، هم در خوشی‌ها و هم در بحران‌ها، مانند دوره خاص همه‌گیری ویروس كرونا.
چه كسانی آمدند؟ هركجا همدلی و هم‌قدمی و تفكر بسیجی مبتنی با شعور شكل گرفت، موفق هستیم. در این اتفاق هم كسی توقع نداشته اسمش اول باشد، در زمان اوج كرونا كه كمتر كسانی جرات بیرون آمدن از منزل را داشتند؛ همكاران تولید، فنی و پخش به همراه معلم‌ها، دبیران و آموزگاران محترم دل به این خطر زدند، به‌گونه‌ای كه مانع تعطیلی آموزش شدند.
شكل‌گیری و آغاز عصر جدیدی از رسانه پایه: در مدرسه تلویزیون ایران وزارت آموزش و پرورش یار راهبردی رسانه ملی و رسانه ملی یار راهبردی آموزش و پرورش است و برای اولین بار نظام آموزش كشور بر مبنای تعریف امام راحل درخصوص صدا و سیما به‌عنوان دانشگاه عمومی، بهترین استفاده را از رسانه ملی كرد و در تاریخ آموزش و پرورش و تاریخ تلویزیون این همكاری بی‌نظیر بود، به گونه‌ای این همكاری ما را وارد عصر جدید رسانه پایه كرده است.
اجرای عدالت آموزشی: می‌توان گفت در جریان این حركت عدالت آموزشی به بهترین نحو اعمال شده است و مردم دورترین نقاط كشور در قالب یك همسان‌سازی تدریس شكل گرفته است و مباحث به صورت استاندارد برای دانش‌آموزان ارائه شده است. زبان شیرین پارسی كه در معرض هجمه و حمله فرهنگی بیگانگان قرار گرفته بود، به‌واسطه كتب درسی دانش‌آموزان آموزش داده شده است.
با تعطیلی مدارس خطر این وجود داشت كه دانش‌آموزان از این گنجینه و این ذخیره غنی بی‌بهره شوند، اما با مدرسه تلویزیونی علاوه‌بر این‌كه وقفه‌ای رخ نداد، بلكه باعث تقویت آموزش یكسان زبان فارسی در سراسر كشور هم شد.
یك تلاش گسترده با تمام وجود: حدود ۸۰ درصد از جمعیت دانش‌آموزی ایران به‌خصوص شهرهای دارای امكانات كمتر و محروم، از این مدرسه به‌خوبی بهره‌مند شدند. رسانه ملی با تمام وجود بار را بر دوش كشید و وزارت آموزش و پرورش هم با تمام وجود پای كار آمد، اما توقع این است كه همان‌گونه كه نمایندگان محترم مجلس شورای اسلامی با صدور بیانیه‌ای حمایت خود را اعلام كردند، از این فرصت به وجود آمده، نهایت بهره‌برداری را انجام دهیم تا دانش‌آموزان در كنار آموزش‌های مرسوم، از روش‌های نوین نیز بهره‌مند شوند. لذا با رایزنی انجام‌گرفته، مقرر شد نمایندگان محترم كمیسیون آموزش مجلس شورای اسلامی در سال آینده اعتبار جداگانه برای این كار تخصیص دهند.
انعكاس چندجانبه: در این حركت ملی، رسانه ملی با تمام توان حضور پیدا كرده، به طوری كه شبكه‌های مختلف سیما مانند شبكه محوری آموزش، چهار، قرآن، امید، شبكه دو با تولید و پخش كلاس‌های آموزشی و پرورشی و تربیت بدنی و معاونت فضای مجازی سازمان و واحد روابط‌عمومی شبكه آموزش، در راستای بارگذاری كلاس‌ها در سایت شبكه و اپلیكیشن تلوبیون و شبكه خبر با اطلاع‌رسانی روزانه و معاونت فنی سازمان با پشتیبانی و رصد لحظه‌ای و رفع عیوب فرستنده‌ها و همكاری مطلوب معاونت صدا، نشان‌دهنده آن است با تمام وجود پای كار آماده است.
پاسداشت مناسبات و شخصیت‌ها: در سالگرد شهادت سردار حاج قاسم‌سلیمانی، دانش‌آموزان رشته‌های فنی حرفهای، تمثال این شهید عزیز را در قالب هنرهای تجسمی نقش‌آفرینی كرده‌اند.
كیفیت تجربه دیگر كشورها: با توجه به این‌كه رسانه دیگر كشورها عموما غیردولتی است، خیلی موفق عمل نكردند. اما براساس اصل ۱۷۵ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، رسانه ملی چون رسانه حاكمیتی معرفی‌شده به‌واسطه این اصل مترقی در این شرایط به‌خوبی و موفق عمل كردیم، به گونه‌ای كه از طریق نمایندگی یونسكو در ایران پیشنهاد شد تا این تجربه به دیگر كشورها نیز منتقل شود.
تعطیلی نداریم: مدرسه تلویزیون با كرونا آمد، اما با پایان كرونا تعطیل نمی‌شود، چون انتفاع آن فقط برای بچه‌ها و دانش‌آموزان است، با تمام وجود رسانه ملی از آن حمایت خواهد كرد.
مجلسی‌ها از عملكرد آموزشی شبكه آموزش گفتند
رئیس كمیسیون آموزش و تنی چند از دیگر نمایندگان مجلس شورای اسلامی از عملكرد آموزشی شبكه آموزش سیما در این دوران قدردانی كردند.
علیرضا منادی‌سفیدانی، رئیس كمیسیون آموزش سیما و نماینده تبریز با قدردانی از تلاش‌های جهادی رسانه ملی در حوزه آموزش، با اخذ مصوبه اجماعی همه نمایندگان عضو كمیسیون و براساس ماده ۴۵ قانون آئین‌نامه داخلی مجلس شورای اسلامی اعلام كرد: «گزارش نتیجه فعالیت‌های جهادی و آموزشی یك ساله صداوسیما به‌زودی در صحن علنی مجلس شورای اسلامی ارائه و به استماع نمایندگان مردم خواهد رسید. در مدت حدود یك سال از شروع شیوع كرونا در ایران و آغاز به كار فعالیت مدرسه تلویزیونی ایران، علاقه‌مندی دانش‌آموزان و همراهی آنها با این برنامه به عنوان جامعه هدف نشان از جامعه‌پذیری بالای كلاس‌های درس تلویزیونی در نزد مخاطب و محقق شدن اهداف رسانه ملی در این زمینه دارد.»
كریمی فیروزجایی، عضو هیات‌رئیسه مجلس و نماینده بابل با قدردانی از اهتمام رسانه ملی به پاسداشت زبان فارسی در برنامه مدرسه تلویزیونی ایران، از صداوسیما به جهت ایجاد فرصت‌های برابر آموزشی برای همه دانش‌آموزان كشور تشكر كرد و از لزوم حمایت از شبكه آموزش به عنوان یك شبكه راهبردی تلویزیونی برای ارتقای سطح آموزش‌های نظری، كاربردی، مهارتی و توجه به اختصاص بودجه برای رسانه ملی به دلیل كمك به حركت جهادی جدید مدرسه تلویزیونی صحبت به میان آورد.
محمد وحیدی، نماینده بجنورد با قدردانی از تبدیل صدا و سیما به یك كلاس بزرگ درس در ابعاد ملی گفت: «در مدت شروع به كار مدرسه تلویزیونی، شاهد رشد كیفیت آموزش و روش تدریس‌ها بوده‌ایم. رسانه ملی با این حركت به یك مركز فراگیر آموزشی تبدیل شد و فرآیند آموزش دانش‌آموزان و همزمان بازآموزی معلمان در شیوه رسانه – معلم شكل گرفت.»
متفكر آزاد، عضو هیات‌رئیس مجلس و نماینده تبریز از لزوم حمایت همه‌جانبه از صداوسیما در آموزش‌های مدرسه تلویزیونی با هزینه بسیار كمتر به‌جای تامین هزینه تبلت و تلفن همراه با هزینه گزاف و آثار فرهنگی نامطبوع سخن گفت.
حبیب‌ا... دهمرده، نماینده زابل، زهك، هیرمند، نیمروز و هامون با قدردانی از فعالیت‌های رسانه ملی در زمینه آموزش در دوران كرونا گفت: «با توجه به بازخورد مناسب خانواده‌ها به برنامه مدرسه تلویزیونی ایران، استمرار پخش این برنامه حتی پس از كرونا لازم به نظر می‌رسد. باید از قدرت فراگیر تلویزیون برای آموزش حتی با افزایش پوشش بیشتر مناطق مرزی و همچنین تهیه لوح فشرده از برنامه‌ها و توزیع آن در مناطق محروم مبادرت كرد.»
مهدی اسماعیلی، نماینده شهرستان میانه در مجلس یازدهم شورای اسلامی نیز با قدردانی از توجه رسانه ملی در مدرسه تلویزیونی ایران به سبك زندگی ایرانی-اسلامی از برگزاری آموزش‌های ضمن خدمت رسانه‌ای و رسانه‌پایه از سوی صداوسیما تشكر و بر استمرار پخش برنامه مدرسه تلویزیونی ایران پس از كرونا تاكید كرد.
مهرداد ویس‌كرمی، نماینده مردم خرم‌آباد و چگنی در مجلس یازدهم نیز با قدردانی از صداوسیما به جهت رها نكردن میلیون‌ها دانش‌آموز در بحران شیوع كرونا از لزوم توجه رسانه ملی به آموزش‌های نمایشی، هنری و پویانمایی سخن گفت.
مهدی روشنفكر، نماینده مردم بویراحمد، دنا و مارگون با تقدیر از صداوسیما به‌واسطه حمایت از همه دانش‌آموزان، به‌ویژه حداقل چهار میلیون دانش‌آموز محروم از امكاناتی چون اینترنت و موبایل از لزوم توجه آموزشی به تفاوت‌های اقلیمی و زبانی سخن به میان آورد و با قدردانی از حركت بسیار خوب صداوسیما در تبدیل تهدید كرونا به فرصت آموزش تلویزیونی گفت: «در ادامه كار برنامه مدرسه تلویزیونی ایران شایسته است كه به آموزش‌های مهارت محور توجه بیشتری داده شود.»
شیوا قاسمی‌پور، نماینده مریوان در مجلس شورای اسلامی با قدردانی از رسانه ملی به‌واسطه اهتمام جدی و آموزش دانش‌آموزان بلافاصله پس از شروع بحران كرونا از لزوم حمایت از آموزش‌های نوین رسانه‌ای برای بهبود كیفی سطح آموزش كشور صحبت كرد.
در خواست مدیر شبكه آموزش از مجلس: بعد از صحبت نمایندگان مجلس مدیر شبكه آموزش ضمن قدردانی از توجه نمایندگان خانه ملت به تلاش‌های رسانه ملی و شبكه آموزش برای آموزش رسانه‌ای در دوران بحران شیوع كرونا از لزوم تعیین ردیف بودجه برای تحقیقات جهت توسعه شیوه آموزش رسانه‌ای گفت. احمدی‌افزادی با اشاره به این‌كه تحقیقات كاربردی آینده‌پژوهی در دنیا ثابت كرده است كه شیوه آموزش رسانه‌ای جزو لاینفك، ضروری و تكمیل‌كننده آموزش است، از كمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس خواست ردیف بودجه‌ای مشخصی برای عملیاتی شدن این اقدام مهم آموزشی در كشور اختصاص دهد.
میزان مخاطبان
۱) میزان مخاطبان كودك و نوجوان در مدرسه تلویزیونی ایران: ۸۶ درصد
۲) میزان مخاطبان بزرگسال شبكه: ۲/۱۵ از جامعه آماری كشوری
۲-۱) جامعه آماری كودك و نوجوان زیر ۱۵ سال عبارت است از حدود ۱۵ میلیون نفر در كشور
۲-۲) ۸۶ درصد جمعیت ۱۵ میلیونی عبارت است از ۰۰۰/۹۰۰/۱۲ نفر
۲-۳) محاسبه درصد مخاطب ۰۰۰/۹۰۰/۱۲ نفر در جمعیت ایران(۸۰ میلیون نفر) عبارت است از ۱۶ درصد مخاطب
۲-۴) میزان مخاطبان شبكه عبارت است از مجموع مخاطبان بزرگسال(۱۵درصد)+ مجموع تراز شده مخاطبان كودك و نوجوان(۱۶درصد)+ كسر ۳درصد سال‌های متداخل ۱۵ تا ۱۸ سال
تعداد عنوان کلاس‌های برگزار شده در سه مقطع ابتدایی، متوسطه اول و متوسطه دوم:
۱) تعداد ۱۳۷عنوان درسی در شبکه‌های آموزش، چهار و قرآن
۲) پیش‌بینی مجموع کلاس‌های متمرکز از ابتدای بحران کرونا تا پایان اسفند امسال ۱۰۴۴۴کلاس درس ۲۰ و ۲۵ و ۳۰ دقیقه‌ای در سه شبکه
فرصت آموزش برابر
در «مدرسه تلویزیونی ایران»
سارا روستاپور، تهیه‌كننده بخش ابتدایی مدرسه تلویزیونی ایران است كه در گفت‌وگو با جام‌جم درباره استقبال از این برنامه و تغییرات آن مواردی را بیان می‌كند: «در این مدت استقبال خیلی زیاد بوده و این را می‌شود از تعداد پیامك‌ها، تعداد بازدیدهای تلویزیون و دنبال‌كنندگان برنامه در فضای مجازی متوجه شد. در اینستاگرام حدود ۷۰هزار فالوئر واقعی داریم و حدود ۲۰ تا ۳۰ هزار تا بازخورد ویدئوهاست. همچنین تا ۱۵۰هزار پیامك در طول روز دریافت كردیم كه بیشترین استقبال متعلق به كلاس اولی‌هاست. درس ریاضی خصوصا در پایه‌های چهارم، پنجم و ششم هم بازخورد فراوانی دارد.»
او همچنین در مورد میزان یاری‌رسانی این طرح به دانش‌آموزان مناطق محروم بیان می‌كند: «از پیامك‌ها متوجه شدیم شهرستان‌ها و روستاها بیشترین استقبال را داشته‌اند كه غالبا هم جزو مناطق محروم بودند. حتی عشایر هم بیننده این برنامه‌ها بودند و بازخوردهایی از آنان دریافت كردیم. به دلیل نوع پوشش تلویزیون كه سراسری است، در بسیاری از مناطق كه بچه‌ها لپ‌تاپ و گوشی هوشمند ندارند، توانسته‌اند از این برنامه بهره كافی ببرند و در پیام‌های‌شان خیلی تشكر كرده‌اند. این افراد در حالت عادی باید مسیر خیلی دوری را تا مدرسه طی می‌كردند و حالا می‌توانند در خانه و از طریق تلویزیون آموزش ببینند. «مدرسه تلویزیونی ایران» سطح یكسان آموزش را برای همه ایران فراهم كرده است و همه در هر طبقه‌ای باشند، از آموزش معلمان و دبیران یكسان استفاده می‌كنند.
این تهیه‌كننده درباره شیوه تعامل با دانش‌آموزان در حین آموزش عنوان می‌كند: «به شبكه شاد وصل هستیم و معلمان ما هم در این شبكه حضور دارند و از این طریق با بچه‌ها تعامل برقرار می‌كنند. همچنین نظرسنجی‌ها، شماره پیامك و همچنین لایو در فضای مجازی از مسیرهایی است كه از راه آنها با دانش‌آموزان در ارتباط هستیم و نظرات آنان را جویا می‌شویم. این‌كه كل آموزش به صورت تعاملی باشد، هنوز امكانش فراهم نشده است. البته شماره پیامك اعلام كرده‌ایم كه بچه‌ها كاربرگ و نقاشی‌های‌شان را برای‌مان می‌فرستند.»
روستاپور درباره میزان همكاری آموزش‌وپرورش در این طرح می‌گوید: «در این زمینه آموزش‌وپرورش خیلی با مدرسه تلویزیونی ایران همكاری داشته و تدریس‌ها منطبق با برنامه مصوب این سازمان است.»
او همچنین درباره تغییرات این برنامه كه از اول مهر ایجاد شده است، بیان می‌كند: «بخش پیش‌دبستانی را به مدرسه تلویزیونی ایران اضافه كردیم. همچنین از حضور رابط و مترجم ناشنوایان برای آموزش كودكان ناشنوا بهره بردیم. مثلا جمعه‌ها درس ریاضی و فارسی را برای كلاس اولی‌های ناشنوا ارائه دادیم. از دیگر تغییرات برنامه، عوض شدن دكور و اضافه شدن دو عروسك دختر و پسر بود. روی آنتن رفتن ویژه‌برنامه‌هایی برای مناسبت‌ها مختلف مثل شهادت سردار سلیمانی و ... هم از جمله این موارد است.»
این تهیه‌كننده ادامه می‌دهد: «آیتم‌های برنامه نیز جنبه آموزشی دارد و سعی كرده‌ایم بخش‌هایی را برای همه مقاطع ارائه دهیم. از جمله آنها اوریگامی، كاردستی، نقاشی، آموزش اعداد و رنگ‌ها، بخش ورزش به صورت روزی پنج دقیقه است.
روستاپور در ارتباط با برنامه‌هایی كه قرار است در این طرح برای سال آینده عملی شود، می‌گوید: «در سال آینده شاید كار به این گستردگی نباشد، البته رسانه به عنوان اهرم مهم آموزش فعالیت خود را ادامه می‌دهد، چراکه با این روش خانواده‌ها نیاز به پرداخت هزینه كلاس خصوصی ندارند و به تحصیل كل كشور كمك می‌شود. همه بچه‌های كشور حتی كسانی كه امكانات كافی ندارند و ممكن است در منطقه آنان یك دبیر برای ۱۰ مقطع باشد، به صورت یكسان آموزش دریافت می‌كنند.
تكمیل و تعامل با مدرسه تلویزیونی
در معاونت صدا: مدرسه رادیو در مقطع متوسطه اول و دوم در شبكه‌های قرآن، فرهنگ، جوان و نوروز توانسته است با بهره‌گیری از زیرساخت‌های مناسب تولید و پخش رادیویی و فضای مجازی، در مجموع با تولید ۱۲ هزار و ۴۲۰ دقیقه برنامه تا پانزدهم اردیبهشت، زمینه رفع نیازهای آموزشی را برای دانش‌آموزان فراهم کند.
در معاونت سیاسی: بخش‌های خبری با پوشش خبری و گزارشی متناوب وشبكه خبر با پوشش خبری و گزارشی متناوب و اطلاع‌رسانی روزانه و به موقع كلاس‌ها به صورت زیرنویس مستمر.
در معاونت فضای مجازی: برنامه‌ریزی مدرسه تلویزیونی ایران به عنوان سبك جدید و تعاملی آموزش رسانه‌ای: ۱- تلوبیون (در حال حاضر به‌صورت ماهانه و كمینه، بیش از ۱۰ میلیون دقیقه از مدرسه تلویزیونی در تلوبیون استفاده می‌شود / بیش از ۳۰ میلیون بارگزاری از تلوبیون توسط دانش‌آموزان به‌صورت فقط مستقیم انجام شده‌است) ۲- پایگاه اینترنتی شبكه آموزش(در این پایگاه ویدئوهای مدرسه تلویزیونی به تفکیک درس بارگزاری می‌شود و قابل دسترس است) ۳- سروش (فیلم‌های این برنامه در کانال سروش وجود دارد)
معلمان چه می‌گویند؟
مریم علی‌محمدی، یكی از معلمان ناشنوایان است كه با ۳۱ سال سابقه تدریس در مدرسه تلویزیونی ایران هم آموزش را ادامه می‌دهد. او درباره این طرح بیان می‌كند: «از صداوسیما تشكر می‌كنم كه ناشنوایان را هم دیدند گرچه كمی دیر شروع كردیم ولی قدم بزرگی در این راه برداشته شد.
بچه‌ها در همه مناطق كشور حتی در بخش‌هایی از تهران گوشی و تبلت ندارند و ما این موضوع را در اداره استثنایی برآورد كردیم. گرچه پویشی برای تامین این موارد راه افتاده و حالا شرایط بهتر است، اما چون تلویزیون یك رسانه جمعی است و در دوردست‌ترین مناطق كشور هم احتمال وجود تلویزیون خیلی بیشتر از گوشی و اینترنت است، بچه‌ها می‌توانند در این شرایط از مدرسه تلویزیونی بهره ببرند.»
زهرا عبدپور، معلم پایه سوم است و در این مدرسه فارسی تدریس می‌كند. او درباره گزینش معلمان می‌گوید: «اكثر معلم‌هایی كه در حال حاضر در شبكه آموزش تدریس می‌كنند، از سرگروه‌های منطقه استان تهران و شهرستان‌های استان تهران هستند. روش انتخاب معلمان هم به این شكل بود كه وزارت آموزش‌وپرورش از معلمان تست و مصاحبه گرفت. معلم‌هایی كه در این عرصه موفق بودند، همكاری‌شان را برای تدریس با شبكه آموزش آغاز كردند.
از سوی دیگر معلمان شبكه آموزش به‌واسطه تشكیل گروه با معلمان مدارس در ارتباط هستند تا دروس طبق هماهنگی جلو برود و اختلالی در این‌باره شكل نگیرد. چون بچه‌ها با این شیوه تدریس مجازی از طریق شبكه آموزش ارتباط زیادی برقرار كردند، به‌ویژه بچه‌هایی كه در مناطق محروم زندگی می‌كنند، پیشنهاد می‌كنم بعد از تمام شدن كرونا هم این روش در شبكه آموزش ادامه پیدا كند، زیرا كمك‌حال بچه‌هاست، دروس را برای آنها ملموستر خواهد كرد و اشكالات‌شان هم رفع می‌شود.
مسیر مدرسه تلویزیونی ایران
مرحله اول: شنبه ۱۰/۱۲/۱۳۹۸ لغایت یكشنبه ۱۱/۱۲/۱۳۹۸ + بارگذاری همزمان در سایت شبكه، تلوبیون، سروش، نرم‌افزار هفت ( مجموع كلاس‌ها در این مرحله: ۲۴ كلاس)
مرحله دوم: دوشنبه ۱۲/۱۲/۱۳۹۸ لغایت جمعه ۱۶/۱۲/۱۳۹۸ + ورود شبكه خبر برای اطلاع‌رسانی به صورت زیرنویس (مجموع كلاس‌ها در این مرحله: ۹۰ كلاس)
مرحله سوم: شنبه ۱۷/۱۲/۱۳۹۸ لغایت پنجشنبه ۲۹/۱۲/۱۳۹۸+ ورود شبكه‌های معین چهار، قرآن و رادیو (مجموع كلاس‌ها در این مرحله: ۴۹۲ كلاس)
مرحله چهارم: جمعه ۱/۱/۱۳۹۹ لغایت جمعه ۱۵/۱/ ۱۳۹۹ + ورود دبیرخانه‌های علمی و مراكز استان‌ها (مجموع كلاس‌ها در این مرحله: ۵۰۴ كلاس)
مرحله پنجم: شنبه ۱۶/۱/۱۳۹۹ لغایت جمعه ۵/۲/۱۳۹۹ (مجموع كلاس‌ها در این مرحله: ۸۲۰ كلاس)
مرحله ششم: شنبه ۰۶/۰۲/۱۳۹۹ لغایت یكشنبه ۱۶/۰۳/۱۳۹۹ - از ابتدای ماه رمضان لغایت انتهای این ماه و عید فطر (مجموع كلاس‌ها در این مرحله: ۱۵۳۰ كلاس درس)
مرحله هفتم: دوشنبه ۱۷/۰۳/۱۳۹۹ لغایت دوشنبه ۱۴/۰۶/۱۳۹۹ - آغاز سال تحصیلی جدید (مجموع كلاس‌ها در این مرحله تا ۲۶/۵/۹۹ تعداد ۸۶۴ كلاس مهارتی آموزشی در شبكه آموزش)
مرحله هشتم: از ابتدای سال تحصیلی۱۴۰۰-۱۳۹۹ شنبه ۱۵/۰۶/۱۳۹۹ لغایت جمعه ۲۹/۱۲/۱۳۹۹
مرحله نهم: استمرار مدرسه تلویزیونی از ابتدای سال ۱۴۰۰ / از شنبه ۱۴/۰۱/۱۴۰۰ لغایت دوشنبه ۳۱/۰۳/۱۴۰۰ - استمراز آموزش با در نظر گرفتن فضاهای مناسبتی كشور
مرحله دهم: آغاز مدرسه مهارتی تلویزیونی از تابستان ۱۴۰۰ از سه‌شنبه ۰۱/۰۴/۱۴۰۰ لغایت چهارشنبه ۳۱/۰۶/۱۴۰۰ - تمركز بر آموزش‌های كاربردی و مهارت‌آموزی
مرحله یازدهم: مدرسه تعاملی تلویزیونی از مهر ۱۴۰۰ از پنجشنبه ۰۱/۰۷/۱۴۰۰ لغایت پنجشنبه ۲۶/۱۲/۱۴۰۰ - مدرسه هوشمند و تعاملی ایران با موضوع آموزش‌های كاربردی و تكمیلی
مدرسه‌ای كه تعطیل نمی‌شود
مسعود احمدی‌افزادی، مدیر شبكه آموزش سیما از شكل‌گیری این حركت و اتفاقاتی كه در دل آن است به جام‌جم گفت. او در بخشی از حرف‌هایش با اشاره به تاكید شاه‌آبادی معاون سیما بیان می‌کند: «پیرو سیاست‌های ابلاغی سازمان، پروژه بزرگ مدرسه تلویزیونی ایران باید به جریان آموزشی رسانه‌ای در كشور مبتنی بر نیازهای جدید تبدیل شود و برای این موضوع حمایت عملی دستگاه مرتبط لازم است تا بتوان در ۴۰ ساله دوم انقلاب و مبنای رویكرد گام دوم با سرمایه‌گذاری معنوی و مادی، متناسب نسل‌های كودك و نوجوان، بهتر و كامل‌تر برای ساختن كشور و ارتقای فرهنگ ایرانی اسلامی همراهی و تربیت كرد.» در ادامه بخش‌های دیگری از این صحبت‌ها را می‌خوانید:
شروع ماجرا: وقتی ورود و حضور این دشمن نامرئی در كشور، ناگهان باعث تحیر و سرگردانی و وحشت مردم شد، تعطیلی ناگهانی مدارس نیز به این سرگردانی و حیرت و آشفتگی افزود و باعث نگرانی جدی خانواده‌ها شده بود و پنج روز متناوب تعطیلی غیرپیش‌بینی‌شده و ابهام در ادامه آن، باعث ناامیدی بیشتر آینده بچه‌ها و جامعه شد.
لذا در این برهه حساس با دستور آقای دكتر علی‌عسكری، رئیس سازمان صدا و سیما و ابلاغ در شورای معاونان سیما و پیگیری آقای دكتر میرباقری، معاون وقت سیما، ماموریت راهبری عملیات آموزش تلویزیونی به شبكه آموزش محول شد و بلافاصله جلسه با وزیر محترم آموزش و پرورش و معاونان این وزارتخانه تشكیل شد.
تنها به فاصله سه روز مراحل پیش‌تولید و تهیه مقدمات كار فراهم شد و از دهم اسفند ۹۸ اولین برنامه مدرسه تلوزیونی به روی آنتن رفت. رسانه ملی در هر شرایطی باید در كنار مردم باشد، هم در خوشی‌ها و هم در بحران‌ها، مانند دوره خاص همه‌گیری ویروس كرونا.
چه كسانی آمدند؟ هركجا همدلی و هم‌قدمی و تفكر بسیجی مبتنی با شعور شكل گرفت، موفق هستیم. در این اتفاق هم كسی توقع نداشته اسمش اول باشد، در زمان اوج كرونا كه كمتر كسانی جرات بیرون آمدن از منزل را داشتند؛ همكاران تولید، فنی و پخش به همراه معلم‌ها، دبیران و آموزگاران محترم دل به این خطر زدند، به‌گونه‌ای كه مانع تعطیلی آموزش شدند.
شكل‌گیری و آغاز عصر جدیدی از رسانه پایه: در مدرسه تلویزیون ایران وزارت آموزش و پرورش یار راهبردی رسانه ملی و رسانه ملی یار راهبردی آموزش و پرورش است و برای اولین بار نظام آموزش كشور بر مبنای تعریف امام راحل درخصوص صدا و سیما به‌عنوان دانشگاه عمومی، بهترین استفاده را از رسانه ملی كرد و در تاریخ آموزش و پرورش و تاریخ تلویزیون این همكاری بی‌نظیر بود، به گونه‌ای این همكاری ما را وارد عصر جدید رسانه پایه كرده است.
اجرای عدالت آموزشی: می‌توان گفت در جریان این حركت عدالت آموزشی به بهترین نحو اعمال شده است و مردم دورترین نقاط كشور در قالب یك همسان‌سازی تدریس شكل گرفته است و مباحث به صورت استاندارد برای دانش‌آموزان ارائه شده است. زبان شیرین پارسی كه در معرض هجمه و حمله فرهنگی بیگانگان قرار گرفته بود، به‌واسطه كتب درسی دانش‌آموزان آموزش داده شده است.
با تعطیلی مدارس خطر این وجود داشت كه دانش‌آموزان از این گنجینه و این ذخیره غنی بی‌بهره شوند، اما با مدرسه تلویزیونی علاوه‌بر این‌كه وقفه‌ای رخ نداد، بلكه باعث تقویت آموزش یكسان زبان فارسی در سراسر كشور هم شد.
یك تلاش گسترده با تمام وجود: حدود ۸۰ درصد از جمعیت دانش‌آموزی ایران به‌خصوص شهرهای دارای امكانات كمتر و محروم، از این مدرسه به‌خوبی بهره‌مند شدند. رسانه ملی با تمام وجود بار را بر دوش كشید و وزارت آموزش و پرورش هم با تمام وجود پای كار آمد، اما توقع این است كه همان‌گونه كه نمایندگان محترم مجلس شورای اسلامی با صدور بیانیه‌ای حمایت خود را اعلام كردند، از این فرصت به وجود آمده، نهایت بهره‌برداری را انجام دهیم تا دانش‌آموزان در كنار آموزش‌های مرسوم، از روش‌های نوین نیز بهره‌مند شوند. لذا با رایزنی انجام‌گرفته، مقرر شد نمایندگان محترم كمیسیون آموزش مجلس شورای اسلامی در سال آینده اعتبار جداگانه برای این كار تخصیص دهند.
انعكاس چندجانبه: در این حركت ملی، رسانه ملی با تمام توان حضور پیدا كرده، به طوری كه شبكه‌های مختلف سیما مانند شبكه محوری آموزش، چهار، قرآن، امید، شبكه دو با تولید و پخش كلاس‌های آموزشی و پرورشی و تربیت بدنی و معاونت فضای مجازی سازمان و واحد روابط‌عمومی شبكه آموزش، در راستای بارگذاری كلاس‌ها در سایت شبكه و اپلیكیشن تلوبیون و شبكه خبر با اطلاع‌رسانی روزانه و معاونت فنی سازمان با پشتیبانی و رصد لحظه‌ای و رفع عیوب فرستنده‌ها و همكاری مطلوب معاونت صدا، نشان‌دهنده آن است با تمام وجود پای كار آماده است.
پاسداشت مناسبات و شخصیت‌ها: در سالگرد شهادت سردار حاج قاسم‌سلیمانی، دانش‌آموزان رشته‌های فنی حرفهای، تمثال این شهید عزیز را در قالب هنرهای تجسمی نقش‌آفرینی كرده‌اند.
كیفیت تجربه دیگر كشورها: با توجه به این‌كه رسانه دیگر كشورها عموما غیردولتی است، خیلی موفق عمل نكردند. اما براساس اصل ۱۷۵ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، رسانه ملی چون رسانه حاكمیتی معرفی‌شده به‌واسطه این اصل مترقی در این شرایط به‌خوبی و موفق عمل كردیم، به گونه‌ای كه از طریق نمایندگی یونسكو در ایران پیشنهاد شد تا این تجربه به دیگر كشورها نیز منتقل شود.
تعطیلی نداریم: مدرسه تلویزیون با كرونا آمد، اما با پایان كرونا تعطیل نمی‌شود، چون انتفاع آن فقط برای بچه‌ها و دانش‌آموزان است، با تمام وجود رسانه ملی از آن حمایت خواهد كرد.
مجلسی‌ها از عملكرد آموزشی شبكه آموزش گفتند
رئیس كمیسیون آموزش و تنی چند از دیگر نمایندگان مجلس شورای اسلامی از عملكرد آموزشی شبكه آموزش سیما در این دوران قدردانی كردند.
علیرضا منادی‌سفیدانی، رئیس كمیسیون آموزش سیما و نماینده تبریز با قدردانی از تلاش‌های جهادی رسانه ملی در حوزه آموزش، با اخذ مصوبه اجماعی همه نمایندگان عضو كمیسیون و براساس ماده ۴۵ قانون آئین‌نامه داخلی مجلس شورای اسلامی اعلام كرد: «گزارش نتیجه فعالیت‌های جهادی و آموزشی یك ساله صداوسیما به‌زودی در صحن علنی مجلس شورای اسلامی ارائه و به استماع نمایندگان مردم خواهد رسید. در مدت حدود یك سال از شروع شیوع كرونا در ایران و آغاز به كار فعالیت مدرسه تلویزیونی ایران، علاقه‌مندی دانش‌آموزان و همراهی آنها با این برنامه به عنوان جامعه هدف نشان از جامعه‌پذیری بالای كلاس‌های درس تلویزیونی در نزد مخاطب و محقق شدن اهداف رسانه ملی در این زمینه دارد.»
كریمی فیروزجایی، عضو هیات‌رئیسه مجلس و نماینده بابل با قدردانی از اهتمام رسانه ملی به پاسداشت زبان فارسی در برنامه مدرسه تلویزیونی ایران، از صداوسیما به جهت ایجاد فرصت‌های برابر آموزشی برای همه دانش‌آموزان كشور تشكر كرد و از لزوم حمایت از شبكه آموزش به عنوان یك شبكه راهبردی تلویزیونی برای ارتقای سطح آموزش‌های نظری، كاربردی، مهارتی و توجه به اختصاص بودجه برای رسانه ملی به دلیل كمك به حركت جهادی جدید مدرسه تلویزیونی صحبت به میان آورد.
محمد وحیدی، نماینده بجنورد با قدردانی از تبدیل صدا و سیما به یك كلاس بزرگ درس در ابعاد ملی گفت: «در مدت شروع به كار مدرسه تلویزیونی، شاهد رشد كیفیت آموزش و روش تدریس‌ها بوده‌ایم. رسانه ملی با این حركت به یك مركز فراگیر آموزشی تبدیل شد و فرآیند آموزش دانش‌آموزان و همزمان بازآموزی معلمان در شیوه رسانه – معلم شكل گرفت.»
متفكر آزاد، عضو هیات‌رئیس مجلس و نماینده تبریز از لزوم حمایت همه‌جانبه از صداوسیما در آموزش‌های مدرسه تلویزیونی با هزینه بسیار كمتر به‌جای تامین هزینه تبلت و تلفن همراه با هزینه گزاف و آثار فرهنگی نامطبوع سخن گفت.
حبیب‌ا... دهمرده، نماینده زابل، زهك، هیرمند، نیمروز و هامون با قدردانی از فعالیت‌های رسانه ملی در زمینه آموزش در دوران كرونا گفت: «با توجه به بازخورد مناسب خانواده‌ها به برنامه مدرسه تلویزیونی ایران، استمرار پخش این برنامه حتی پس از كرونا لازم به نظر می‌رسد. باید از قدرت فراگیر تلویزیون برای آموزش حتی با افزایش پوشش بیشتر مناطق مرزی و همچنین تهیه لوح فشرده از برنامه‌ها و توزیع آن در مناطق محروم مبادرت كرد.»
مهدی اسماعیلی، نماینده شهرستان میانه در مجلس یازدهم شورای اسلامی نیز با قدردانی از توجه رسانه ملی در مدرسه تلویزیونی ایران به سبك زندگی ایرانی-اسلامی از برگزاری آموزش‌های ضمن خدمت رسانه‌ای و رسانه‌پایه از سوی صداوسیما تشكر و بر استمرار پخش برنامه مدرسه تلویزیونی ایران پس از كرونا تاكید كرد.
مهرداد ویس‌كرمی، نماینده مردم خرم‌آباد و چگنی در مجلس یازدهم نیز با قدردانی از صداوسیما به جهت رها نكردن میلیون‌ها دانش‌آموز در بحران شیوع كرونا از لزوم توجه رسانه ملی به آموزش‌های نمایشی، هنری و پویانمایی سخن گفت.
مهدی روشنفكر، نماینده مردم بویراحمد، دنا و مارگون با تقدیر از صداوسیما به‌واسطه حمایت از همه دانش‌آموزان، به‌ویژه حداقل چهار میلیون دانش‌آموز محروم از امكاناتی چون اینترنت و موبایل از لزوم توجه آموزشی به تفاوت‌های اقلیمی و زبانی سخن به میان آورد و با قدردانی از حركت بسیار خوب صداوسیما در تبدیل تهدید كرونا به فرصت آموزش تلویزیونی گفت: «در ادامه كار برنامه مدرسه تلویزیونی ایران شایسته است كه به آموزش‌های مهارت محور توجه بیشتری داده شود.»
شیوا قاسمی‌پور، نماینده مریوان در مجلس شورای اسلامی با قدردانی از رسانه ملی به‌واسطه اهتمام جدی و آموزش دانش‌آموزان بلافاصله پس از شروع بحران كرونا از لزوم حمایت از آموزش‌های نوین رسانه‌ای برای بهبود كیفی سطح آموزش كشور صحبت كرد.
در خواست مدیر شبكه آموزش از مجلس: بعد از صحبت نمایندگان مجلس مدیر شبكه آموزش ضمن قدردانی از توجه نمایندگان خانه ملت به تلاش‌های رسانه ملی و شبكه آموزش برای آموزش رسانه‌ای در دوران بحران شیوع كرونا از لزوم تعیین ردیف بودجه برای تحقیقات جهت توسعه شیوه آموزش رسانه‌ای گفت. احمدی‌افزادی با اشاره به این‌كه تحقیقات كاربردی آینده‌پژوهی در دنیا ثابت كرده است كه شیوه آموزش رسانه‌ای جزو لاینفك، ضروری و تكمیل‌كننده آموزش است، از كمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس خواست ردیف بودجه‌ای مشخصی برای عملیاتی شدن این اقدام مهم آموزشی در كشور اختصاص دهد.
میزان مخاطبان
۱) میزان مخاطبان كودك و نوجوان در مدرسه تلویزیونی ایران: ۸۶ درصد
۲) میزان مخاطبان بزرگسال شبكه: ۲/۱۵ از جامعه آماری كشوری
۲-۱) جامعه آماری كودك و نوجوان زیر ۱۵ سال عبارت است از حدود ۱۵ میلیون نفر در كشور
۲-۲) ۸۶ درصد جمعیت ۱۵ میلیونی عبارت است از ۰۰۰/۹۰۰/۱۲ نفر
۲-۳) محاسبه درصد مخاطب ۰۰۰/۹۰۰/۱۲ نفر در جمعیت ایران(۸۰ میلیون نفر) عبارت است از ۱۶ درصد مخاطب
۲-۴) میزان مخاطبان شبكه عبارت است از مجموع مخاطبان بزرگسال(۱۵درصد)+ مجموع تراز شده مخاطبان كودك و نوجوان(۱۶درصد)+ كسر ۳درصد سال‌های متداخل ۱۵ تا ۱۸ سال
تعداد عنوان کلاس‌های برگزار شده در سه مقطع ابتدایی، متوسطه اول و متوسطه دوم:
۱) تعداد ۱۳۷عنوان درسی در شبکه‌های آموزش، چهار و قرآن
۲) پیش‌بینی مجموع کلاس‌های متمرکز از ابتدای بحران کرونا تا پایان اسفند امسال ۱۰۴۴۴کلاس درس ۲۰ و ۲۵ و ۳۰ دقیقه‌ای در سه شبکه
فرصت آموزش برابر
در «مدرسه تلویزیونی ایران»
سارا روستاپور، تهیه‌كننده بخش ابتدایی مدرسه تلویزیونی ایران است كه در گفت‌وگو با جام‌جم درباره استقبال از این برنامه و تغییرات آن مواردی را بیان می‌كند: «در این مدت استقبال خیلی زیاد بوده و این را می‌شود از تعداد پیامك‌ها، تعداد بازدیدهای تلویزیون و دنبال‌كنندگان برنامه در فضای مجازی متوجه شد. در اینستاگرام حدود ۷۰هزار فالوئر واقعی داریم و حدود ۲۰ تا ۳۰ هزار تا بازخورد ویدئوهاست. همچنین تا ۱۵۰هزار پیامك در طول روز دریافت كردیم كه بیشترین استقبال متعلق به كلاس اولی‌هاست. درس ریاضی خصوصا در پایه‌های چهارم، پنجم و ششم هم بازخورد فراوانی دارد.»
او همچنین در مورد میزان یاری‌رسانی این طرح به دانش‌آموزان مناطق محروم بیان می‌كند: «از پیامك‌ها متوجه شدیم شهرستان‌ها و روستاها بیشترین استقبال را داشته‌اند كه غالبا هم جزو مناطق محروم بودند. حتی عشایر هم بیننده این برنامه‌ها بودند و بازخوردهایی از آنان دریافت كردیم. به دلیل نوع پوشش تلویزیون كه سراسری است، در بسیاری از مناطق كه بچه‌ها لپ‌تاپ و گوشی هوشمند ندارند، توانسته‌اند از این برنامه بهره كافی ببرند و در پیام‌های‌شان خیلی تشكر كرده‌اند. این افراد در حالت عادی باید مسیر خیلی دوری را تا مدرسه طی می‌كردند و حالا می‌توانند در خانه و از طریق تلویزیون آموزش ببینند. «مدرسه تلویزیونی ایران» سطح یكسان آموزش را برای همه ایران فراهم كرده است و همه در هر طبقه‌ای باشند، از آموزش معلمان و دبیران یكسان استفاده می‌كنند.
این تهیه‌كننده درباره شیوه تعامل با دانش‌آموزان در حین آموزش عنوان می‌كند: «به شبكه شاد وصل هستیم و معلمان ما هم در این شبكه حضور دارند و از این طریق با بچه‌ها تعامل برقرار می‌كنند. همچنین نظرسنجی‌ها، شماره پیامك و همچنین لایو در فضای مجازی از مسیرهایی است كه از راه آنها با دانش‌آموزان در ارتباط هستیم و نظرات آنان را جویا می‌شویم. این‌كه كل آموزش به صورت تعاملی باشد، هنوز امكانش فراهم نشده است. البته شماره پیامك اعلام كرده‌ایم كه بچه‌ها كاربرگ و نقاشی‌های‌شان را برای‌مان می‌فرستند.»
روستاپور درباره میزان همكاری آموزش‌وپرورش در این طرح می‌گوید: «در این زمینه آموزش‌وپرورش خیلی با مدرسه تلویزیونی ایران همكاری داشته و تدریس‌ها منطبق با برنامه مصوب این سازمان است.»
او همچنین درباره تغییرات این برنامه كه از اول مهر ایجاد شده است، بیان می‌كند: «بخش پیش‌دبستانی را به مدرسه تلویزیونی ایران اضافه كردیم. همچنین از حضور رابط و مترجم ناشنوایان برای آموزش كودكان ناشنوا بهره بردیم. مثلا جمعه‌ها درس ریاضی و فارسی را برای كلاس اولی‌های ناشنوا ارائه دادیم. از دیگر تغییرات برنامه، عوض شدن دكور و اضافه شدن دو عروسك دختر و پسر بود. روی آنتن رفتن ویژه‌برنامه‌هایی برای مناسبت‌ها مختلف مثل شهادت سردار سلیمانی و ... هم از جمله این موارد است.»
این تهیه‌كننده ادامه می‌دهد: «آیتم‌های برنامه نیز جنبه آموزشی دارد و سعی كرده‌ایم بخش‌هایی را برای همه مقاطع ارائه دهیم. از جمله آنها اوریگامی، كاردستی، نقاشی، آموزش اعداد و رنگ‌ها، بخش ورزش به صورت روزی پنج دقیقه است.
روستاپور در ارتباط با برنامه‌هایی كه قرار است در این طرح برای سال آینده عملی شود، می‌گوید: «در سال آینده شاید كار به این گستردگی نباشد، البته رسانه به عنوان اهرم مهم آموزش فعالیت خود را ادامه می‌دهد، چراکه با این روش خانواده‌ها نیاز به پرداخت هزینه كلاس خصوصی ندارند و به تحصیل كل كشور كمك می‌شود. همه بچه‌های كشور حتی كسانی كه امكانات كافی ندارند و ممكن است در منطقه آنان یك دبیر برای ۱۰ مقطع باشد، به صورت یكسان آموزش دریافت می‌كنند.
تكمیل و تعامل با مدرسه تلویزیونی
در معاونت صدا: مدرسه رادیو در مقطع متوسطه اول و دوم در شبكه‌های قرآن، فرهنگ، جوان و نوروز توانسته است با بهره‌گیری از زیرساخت‌های مناسب تولید و پخش رادیویی و فضای مجازی، در مجموع با تولید ۱۲ هزار و ۴۲۰ دقیقه برنامه تا پانزدهم اردیبهشت، زمینه رفع نیازهای آموزشی را برای دانش‌آموزان فراهم کند.
در معاونت سیاسی: بخش‌های خبری با پوشش خبری و گزارشی متناوب وشبكه خبر با پوشش خبری و گزارشی متناوب و اطلاع‌رسانی روزانه و به موقع كلاس‌ها به صورت زیرنویس مستمر.
در معاونت فضای مجازی: برنامه‌ریزی مدرسه تلویزیونی ایران به عنوان سبك جدید و تعاملی آموزش رسانه‌ای: ۱- تلوبیون (در حال حاضر به‌صورت ماهانه و كمینه، بیش از ۱۰ میلیون دقیقه از مدرسه تلویزیونی در تلوبیون استفاده می‌شود / بیش از ۳۰ میلیون بارگزاری از تلوبیون توسط دانش‌آموزان به‌صورت فقط مستقیم انجام شده‌است) ۲- پایگاه اینترنتی شبكه آموزش(در این پایگاه ویدئوهای مدرسه تلویزیونی به تفکیک درس بارگزاری می‌شود و قابل دسترس است) ۳- سروش (فیلم‌های این برنامه در کانال سروش وجود دارد)
منبع: نوشین مجلسی و فاطمه شهدوست - رسانه / روزنامه جام جم
تازه ها
پیشنهاد سردبیر
یک کارشناس روابط بینالملل در گفتگو با جامجمآنلاین مطرح کرد
سیاست فشار علیه ایران نتایج عکس دارد | اروپا در مسیر افزایش تنش
در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح شد
تنظیم سازوکار غرب برای یک درگیری جبهه‌ای
در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح شد
پیامی اثر بخش برای مردم مقاوم لبنان
در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح شد
ماسک N95 واقعی در بازار نیست! | تولید ماسک بدون تدوین استاندارد آزمایش
گفت و گو
