دریای مازندران و مشکل گرمایش جهانی+عکس

به گزارش جام جم آنلاین به نقل از زومیت، اغلب افراد می‌دانند سطح اقیانوس‌های جهان در حال بالا آمدن است؛ اما در خشکی، مقیاس تغییرات اقلیمی تا حدودی تفاوت دارد. گرما و خشک‌سالی باعث خشک‌شدن دریاچه‌ها و دریاهای محاط در خشکی می‌شود.
طبق پژوهشی جدید، دریاچه‌ی مازندران، بزرگ‌ترین دریای محاط در خشکی، در حال خشک‌شدن است. براساس هشدار دانشمندان، عمق این دریاچه‌ی آب شور تا انتهای قرن ۹ تا ۱۸ متر کاهش خواهد یافت. با ادامه‌ی این روند، تقریبا کل بخش شمالی دریاچه‌ی مازندران و جنوب‌شرقی ساحل ترکمن تبخیر خواهد شد و حاشیه‌ی شرقی نیز به‌گفته‌ی پژوهشگران، کاملا خشک خواهد شد.
براساس مدل‌ها، در بدترین سناریو با کاهش عمق ۱۸ متری سطح دریا، ۳۴ درصد از مساحت سطح دریا کاهش خواهد یافت و این بحران هنوز به‌اندازه‌ی کافی در کانون توجه قرار نگرفته است و حتی جامعه‌ی علمی هم از این اتفاقات کاملا آگاه نیست. هیئت بین‌المللی تغییرات اقلیمی در هیچ گزارشی به تبخیر دریای مازندران اشار‌ه‌ای نکرده است و حتی سازمان ملل هم در اهداف توسعه‌ی پایدار از این مسئله چشم‌پوشی کرده است. مؤلفان در مقاله‌ای جدید می‌گویند:
آثار چشم‌پوشی‌شده‌ی تغییرات سطح دریا، ازجمله کاهش سطح دریاچه‌ها و دریاهای محاط در خشکی در مقیاس جهانی می‌تواند به‌اندازه‌ی افزایش سطح دریاهای آزاد خطرناک باشد و زندگی میلیون‌ها نفر را در سراسر جهان تهدید کند.
دریاچه‌ی مازندران به‌دلیل مساحت ۳۷۱ هزار کیلومترمربعی و سطح شوری ۱/۲ درصدی معمولا در رده‌ی دریاها قرار می‌گیرد. این دریاچه بدون اقدام هماهنگ و فوری براثر گرمایش جهانی دچار پس‌روی خواهد شد. در‌صورتی‌که اقدامی برای پیشگیری از خشک‌شدن  دریای مازندران انجام نشود، پیامدهای زیست‌محیطی نامحدودی به‌دنبال خواهد داشت. کاهش پیش‌بینی‌شدنی سطح دریا به‌شدت بر این اکوسیستم منحصر‌به فرد تأثیر می‌گذارد و از‌بین‌رفتن آب سطحی جنوب می‌تواند به نابودی ماهیان و پرندگان و زیستگاه و منابع غذایی آن‌ها منجر شود.

 

بر‌اساس نتایج به‌دست‌آمده از مقاله‌ی جدید، آثار قابل‌انتظار کاهش سطح دریای مازندران می‌توانند به سازمان‌دهی مجدد اکوسیستم‌ها منجر شود و جانداران منحصر ‌به ‌فرد این دریا را تهدید کند که در طول میلیون‌ها سال به‌تکامل رسیده‌اند. حتی نواحی تحت‌حفاظت دریای مازندران هم احتمالا دچار تغییر خواهند شد؛ زیرا رسوب مواد‌مغذی به‌سمت بخش مرکزی کف دریا هدایت می‌شوند. نواحی مُرده با افزایش دمای رودخانه‌ها و کاهش حجم اکسیژن ورودی به دریا ظاهر می‌شوند و بر نواحی کم‌عمق و عمیق دریاچه‌ها تأثیر می‌گذارند. این اتفاق قبلا برای برخی قسمت‌های اقیانوس‌ها رخ داده است.
پیامدهای ژئوپولتیک هم به‌شدت نگران‌کننده هستند. اقتصادهای محلی وابسته به تجارت ماهی‌گیری و دریایی و لنگرگاه‌ها و بنادر به‌شدت تحت‌تأثیر قرار می‌گیرند. درنهایت، این اتلاف می‌تواند به بدترشدن مشکلات کمبود آب در مناطق خشک منجر شود و اختلال‌هایی در سطح بین‌المللی به‌وجود بیاورد. بر‌اساس پیش‌بینی کارشناسان، ازآنجاکه زندگی و امنیت غذایی میلیون‌ها نفر به دریای مازندران وابسته است، از‌ بین‌ رفتن خدمات اکوسیستمی پیامدهای اقتصادی‌اجتماعی چشمگیری خواهد داشت و می‌تواند باعث اختلاف‌های محلی و منطقه‌ای شود.
براساس پژوهش‌های جدیدتر، دلیل اصلی کاهش سطح آب دریاهای محصور و سیستم‌های دریاچه‌ای خشک‌‌شدن قاره‌ها بر‌اثر تغییرات اقلیمی است. از آنجا که دریاچه‌ها جریان خروجی ندارند، دربرابر افزایش دما آسیب‌پذیرتر هستند و سطح آب آن‌ها بر‌اساس رسوب‌گذاری و جریان ورودی رودخانه‌ای و تبخیر مشخص می‌شود. همین مسئله برای دریای مازندران هم صدق می‌کند که جریان ورودی آن به رودخانه‌ی ولگا وابسته است.
مدل‌های دقیق بازسازی دریاچه‌ای سراسر جهان برای حفظ اکوسیستم‌های ارزشمند و اقتصاد و جوامع ضروری هستند. متأسفانه برای نجات دریاچه‌ی مازندران از‌طریق کاهش نشر کربنی به ‌تنهایی دیر شده است. در‌ حال‌ حاضر، عمق دریاچه‌های داخل خشکی با سرعت سالانه‌ی ۶ تا ۷ سانتی‌متر رو‌به‌کاهش است. در ‌نتیجه‌، تلاش‌ برای متعادل‌سازی شرایط و تطبیق منطقه‌ای لازم است و در این زمینه، به‌دنبال افزایش آگاهی عمومی باید بود.
پژوهشگران سال‌ها است از کاهش سطح دریاچه‌های داخل خشکی چشم‌پوشی می‌کنند و نبود پژوهش کافی فقط بخشی از مشکل است. ریسک‌ها و آسیب‌پذیری دریای مازندران به‌دلیل کاهش سطح آب به بررسی بیشتری نیاز دارند. بر‌اساس نمونه‌ی دریای مازندران، مؤلفان به‌دنبال جمع‌آوری کمپینی جهانی و افزایش آگاهی و بهبود پژوهش‌ها درباره‌ی کاهش سطح دریاچه‌ها و دریاهای داخل خشکی سراسر جهان هستند؛ زیرا از این مباحث به‌شدت چشم‌پوشی شده است. ماتیاس پرانگ دراین‌باره می‌گوید:
بسیاری از افراد حتی نمی‌دانند دریاچه‌ها به‌دلیل تغییرات اقلیمی رو به خشک‌شدن هستند. این روند باید تغییر کند. به پژوهش‌های بیشتر و درک بهتری از پیامدهای گرمایش جهانی در این منطقه نیاز داریم.