مدیریت یخ‌زده جاده‌ها

البته سال‌هاست پلیس راهور در فصل زمستان طرح‌های خاصی برگزار می‌کند و در کنار آن، سازمان راهداری نیز نیروهای خود را در این ایام بسیج می‌کند و نهادهایی مانند اورژانس و هلال احمر نیز در برگزاری طرح‌های جاده‌ای زمستانه پای کار می‌آیند. اما این طرح‌ها با وجود همه زحمت‌هایی که برای برگزاری آن کشیده می‌شود، تاثیر چندانی بر کاهش بهبود اوضاع راه‌ها در فصل زمستان ندارد و ما هر سال شاهد یم بیشتر جاده‌های کشور با بارش حدود ده سانتی‌متر برف مسدود می‌شوند.
این مساله نشان می‌دهد راهداری زمستانه ما راهداری ضعیفی است. زیرا اگر قوی بود، لازم نبود با پیش‌بینی وقوع کوچک‌ترین احتمال بارش باران یا برف، پلیس مدام به مردم تذکر دهد از سفرهای غیرضروری خودداری کنند. این صحبتی حرفه‌ای نیست و توان پایین دستگاه‌های مسؤول در عرصه حمل‌ونقل را برای مدیریت جاده‌ها در فصل زمستان نشان می‌دهد. مدیریتی بی‌بضاعت که می‌توان از آن با عنوان مدیریت یخ‌زده یاد کرد.
از سوی دیگر، جاده‌های کشور از نظر کمیت و کیفیت در وضعیت نامطلوبی قرار دارند و رانندگی در آنها نه فقط در شرایط جوی نابسمان، بلکه حتی در شرایط پایدار آب‌وهوایی نیز دشوار به نظر می‌رسد. در این باره می‌توان به نرخ تراکم راه در ایران اشاره کرد که 5.2 کیلومتر آزادراه، راه اصلی و راه فرعی به ازای هر صد کیلومتر مربع مساحت کشور است؛ در حالی که این نرخ در کشورهای پیشرفته اروپایی از 180 کیلومتر راه در هر صد کیلومتر نیز فراتر می‌رود. این عدد فاصله معناداری با نرخ تراکم راه در کشور ما دارد و به وضوح نشان‌دهنده کمبود راه‌های بین شهری در ایران است.
اما علاوه بر کمبود راه، ما در زمینه نگهداری راه و حفظ کیفیت آن نیز با مشکلات متعددی مواجه‌ایم. این نیز نکته‌ای است که با نگاهی به آمار می‌توان آن را به خوبی درک کرد. زیرا در کشورهای توسعه‌یافته، هر سال به میزان 6 درصد ارزش راه برای نگهداری آن هزینه می‌کنند، اما در ایران سالانه فقط یک درصد ارزش راه را برای حفظ آن در نظر می‌گیرند که از این مقدار حداکثر نیمی از آن محقق می‌شود. این نشان می‌دهد ما چقدر به مساله نگهداری راه که از اصلی‌ترین نکات در حفظ ایمنی جاده‌ها محسوب می‌شود، بی‌توجهی می‌کنیم.
پایین بودن کمیت و کیفیت راه‌ها سبب می‌شود گره‌های ترافیکی به‌ویژه با به هم ریختن شرایط آب‌وهوایی بیشتر شود. گره‌هایی که باعث پایین آمدن آستانه تحمل رانندگان و تحمیل استرس بر آنها می‌شود. رانندگان نیز در این شرایط دست به رانندگی تهاجمی می‌زنند که احتمال وقوع حوادث ترافیکی را بیشتر می‌کند. حال در این شرایط بهبود اوضاع زیرساخت راه مناسب‌‎ترین راهکار برای کاهش وقوع حوادث ترافیکی به‌ویژه در فصل زمستان به شمار می‌رود.

هادی هاشمی

رئیس پیشین پلیس راهور تهران بزرگ