جَنگ بـــازی

سیمرغ/ 1371
کارگردان: حسین قاسمی جامی
بازیگران: سید جواد هاشمی، محمد جوزانی، علی‌محمد طالبی، آتیلا پسیانی، رضا بنفشه‌خواه و...
شبکه: یک
ماجرا چه بود: خیلی‌ها سن‌شان به زمان پخش این سریال قد نمی‌دهد یا به دنیا نیامده بودند یا کوچک‌تر از ما بودند که بنشینند و چنین سریالی را تماشا کنند، اما شنیده‌ایم سال 71، در زمان پخش، با استقبال زیادی روبه‌رو شده. البته چند سال اخیر چند بار از شبکه‌های مختلف بازپخش شد و برای همین هم به یادمان مانده است. این سریال روایتگر زندگی و دلاوری‌های دو خلبان شهید هوانیروز یعنی احمد کشوری و علی اکبر شیرودی است. تمرکز اصلی داستان سریال روی ماجرای حمله چندین لشکر از مزدوران عراقی به یکی از پادگان‌های مرزی است. این خلبان‌های شجاع، فقط با سه هواپیمای جنگی، با این لشکر روبه‌رو می‌شوند و جوانمردانه می‌جنگند و بیش از 80 تانک عراقی را وادار به عقب‌نشینی می‌کنند.

سفر به چزابه/ 1373
کارگردان: رسول ملاقلی‌پور
بازیگران: حبیب دهقان‌نسب، مسعود کرامتی، فرهاد اصلانی، جمشید اسماعیل‌خانی و...
شبکه: یک
ماجرا چه بود: «سفر به چزابه» بیشتر در قالب یک فیلم به ذهنمان مانده است، اما رسول ملاقلی‌پور از ابتدا آن را به صورت فیلم-مجموعه ساخت. درواقع این مجموعه براساس دو فیلم «سفر به چزابه» و «نجات‌یافتگان» ساخته شد. داستان درباره گروهی گردشگر بود که به مناطق جنگی سفر می‌کنند و هرکدام آنها وابسته به موقعیتی که در آن قرار می‌گیرند، داستانی از دوران جنگ تعریف می‌کند. یکی از آنها کارگردان فیلم جنگی است که خودش را در چزابه می‌یابد و در خیالش با رزمندگان صحبت می‌کند. او در حال ساختن یک فیلم جنگی است، او از علی دوست آهنگسازش دعوت کرده تا با دیدن قسمتهایی از فیلم که آماده شده آهنگی بسازد اما علی نمی تواند با فیلم ارتباط درستی پیدا کند. نفر دیگر پرستاری که با دیدن آن مناطق به یاد آخرین روزهای جنگ در یکی از درمانگاه‌های هلال احمر می‌افتد و...

بهترین تابستان من/ 1375
کارگردان: علی بهادر
بازیگران: علی صادقی، علیرضا اسحاقی، سید جواد هاشمی، حسین خانی‌بیک، فاطمه طاهری و...
شبکه: یک
ماجرا چه بود: «بهترین تابستان من» جزو اولین تلاش‌ها در رابطه با ساخت کمدی‌های جنگی بود. این سریال یک سال بعد از «لیلی با من است» ساخته شد و سعی داشت، از نگاه یک نوجوان ترسو، نگاه طنزی به اتفاق‌های پشت جبهه داشته باشد. داستان درباره پسر نوجوان یزدی بود که تلاش می‌کرد به جبهه برود و تابستانش را آنجا بگذراند. هرکاری می‌کرد اجازه نمی‌دادند به خط مقدم برود و مجبور بود پشت جبهه در آشپزخانه کمک کند و خاطرات جالبی را رقم بزند. نکته جالب سریال این بود که علی صادقی، برای اولین بار مقابل دوربین رفت و برای مخاطبان تلویزیونی، شناخته شد و ...

خاک سرخ/ 1381
کارگردان: ابراهیم حاتمی‌کیا
بازیگران: پرویز پرستویی، مهتاب کرامتی، حبیب رضایی، بهناز جعفری، لاله اسکندری و...
شبکه: یک
ماجرا چه بود: «خاک سرخ» اولین سریال ابراهیم حاتمی‌کیا برای تلویزیون بود و خودش درباره آن گفته بود که انرژی بیش از پنج فیلم سینمایی را صرف ساخت آن کرده. حاتمی‌کیا بعد از آن فقط سریال «حلقه سبز» را ساخت که تجربه چندان موفقی نبود و بعد هم به کل سریال‌سازی را تعطیل کرد. این سریال، براساس فیلمنامه‌ای از مهدی سجاده‌چی و مسعود بهبهانی‌نیا ساخته شد. داستان درباره دختری بود که وسط میدان جنگ به دنبال کشف هویت اصلی‌اش می‌گشت. دختری به نام لیلا که درست شب عروسی‌اش متوجه می‌شود نشانی پدر و مادر واقعی‌اش پیدا شده و برای دیدن آنها باید به خرمشهر برود و...

در چشم باد/ 1382
کارگردان: مسعود جعفری‌جوزانی
بازیگران: پارسا پیروزفر، اکبر عبدی، کامبیز دیرباز، سعید نیک‌پور، سحر جعفری جوزانی، فریبا متخصص، لاله اسکندری و...
شبکه: یک
ماجرا چه بود: یکی از پروژه‌های الف‌ ویژه تلویزیون بود که مسعود جعفری جوزانی، دو سال برای ساخت آن وقت گذاشت. ماجراهای این سریال، وقایع سیاسی و اجتماعی سه دوره تاریخی یعنی سال‌های 1300، 1320 و 1360 را بررسی می‌کرد و در فاز سوم، به حال و هوای دفاع مقدس وارد می‌شد. سریال، داستان مبارزات یک خانواده را در طول سال‌های مختلف به نمایش می‌گذارد.
پدر خانواده، در زمان نهضت جنگل، یکی از همرزمان میرزا کوچک خان بوده و فرزندانش در انقلاب و جنگ ایران و عراق، حضوری چشمگیر داشته‌اند. یکی از به یادماندنی‌ترین سکانس‌های سریال، در آخرین قسمت و بازسازی روز آزادسازی خرمشهر
به چشم می‌خورد.

شوق پرواز/ 1390
کارگردان: یدا... صمدی
بازیگران: شهاب حسینی، الهام حمیدی، کوروش تهامی، شهرام حقیقت‌دوست، افسانه بایگان، فرهاد قائمیان، ستاره اسکندری و...
شبکه: یک
ماجرا چه بود: «شوق پرواز»، داستان زندگی سرلشکر خلبان عباس بابایی، معاون عملیات نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران بود؛ خلبانی که هنگام بازگشت از یک مأموریت برون‌مرزی، هدف اصابت گلوله پدافند هوایی دشمن بعثی قرار گرفت و به شهادت رسید. یدا... صمدی زندگی این خلبان را از زمان کودکی به تصویر کشید و تا زمان شهادتش پیش رفت. البته داستان شوق پرواز تنها به روایت زندگی شهید عباس بابایی محدود نمی‌شد و درواقع دوران زندگی آن شهید و محیط اجتماعی او چه در آمریکا و چه قبل و بعد از انقلاب را روایت می‌کرد. آنچه بیش از همه باعث شد این سریال به چشم بیاید و توسط تمام اقشار جامعه دیده شود بازی درجه یک شهاب حسینی در نقش شهید بابایی بود.

نابرده رنج/ 1390
کارگردان: علیرضا بذرافشان
بازیگران: کامبیز دیرباز، سام درخشانی، سحر دولتشاهی، سیاوش تهمورث، ثریا قاسمی و...
شبکه: سه
ماجرا چه بود:«نابرده رنج» هم جزو کمدی‌های جنگی به حساب می‌آید اما شوخی‌هایش با اتفاق‌های پشت جبهه به اندازه قبلی‌ها نیست. ماجرا درباره جوانی به نام اسد است که به خاطر قاچاق کالا زندانی می‌شود و پدرش در همین مدت از دنیا می‌رود. او دفتر خاطرات پدرش را می‌خواند و متوجه می‌شود در روستایی نزدیک شهر پاوه، گنجی خانوادگی پنهان است برای همین از زندان فرار می‌کند تا با کمک دوستش گنج را پیدا کند. او خیلی اتفاقی سر از میدان جنگ در می‌آورد. حضور اسد و دوستش با آن سابقه در میدان جنگ و تلاششان برای پیدا کردن گنج در بجبوحه جنگ، لحظات کمدی جالبی خلق کرده و باعث شده مخاطبان پروپاقرص زیادی پیدا کند.

بیدار باش/ 1391
کارگردان: احمد کاوری
بازیگران: اکبر عبدی، مجید صالحی، امیررضا دلاوری، هادی کاظمی، امیر نوری و...
شبکه: یک
ماجرا چه بود: «بیدارباش» هم یک سریال کمدی جنگی است. البته با نام «جنگ‌بازی» تولید شد و زمان پخش اسمش به بیدارباش تغییر کرد. بعد از پخش هم با انتقاد بسیج مستضعفین روبه‌رو شد اما با این حال کماکان گهگاه بازپخش آن از شبکه آی‌فیلم روی آنتن می‌رود. داستان سریال در ابتدایی دهه 60 روایت می‌شود. درباره چند جوانی است که بازیگر تئاترهای لاله‌زاری و روحوضی هستند و در زمان جنگ تصمیم می‌گیرند برای سرگرم کردن رزمندگان و روحیه بخشیدن به آنان راهی خط مقدم شوند. در آنجا خیلی اتفاقی نیروهای دشمن، یکی از این جوان‌ها را که گرزین نام دارد با فرمانده مقر اشتباه می‌گیرد و نیروهای اطلاعاتی ایران هم از این اشتباه، به نفع کشور استفاده می‌کنند.

کیمیا/ 1394
کارگردان: جواد افشار
بازیگران: مهراوه شریفی‌نیا، آزیتا حاجیان، پوریا پورسرخ، مهدی پاکدل،رضا کیانیان، حسن پورشیرازی و...
شبکه: دو
ماجرا چه بود: «کیمیا» به عنوان طولانی‌ترین سریال درام ایرانی، زندگی یک زن را از نوجوانی تا میانسالی به تصویر می‌کشید. زنی که نوجوانی‌اش با سال‌های پایانی حکومت پهلوی همزمان شده و جوانی‌اش با انقلاب و جنگ گره خورده بود. نکته مهم سریال این بود که زندگی مردم خرمشهر را در بحبوحه جنگ به تصویر می‌کشید. بلایی که سر خانه و زندگی‌شان می‌آمد و عزیزانی که از دست می‌دادند و نوزادانی که برجا می‌ماندند و... البته به نظر کارشناسان جواد افشار در خلق صحنه‌های جنگ، موفق عمل نکرده و نتوانسته بود اوج اتفاق‌ها و خسارات را به طور کامل به نمایش بگذارد و همین مسأله هم با انتقادهای زیادی روبه‌رو شد. با این حال اما کیمیا به‌عنوان یکی از جدیدترین سریال‌های جنگی تلویزیون، در زمان پخش، مخاطبان زیادی به دست آورد و اثرگذار شد.

مینو/ 1397
کارگردان: امیر مهدی‌پور
بازیگران: عباس غزالی، مهدیه نساج، سیاوش تهمورث، محمود پاک نیت، پروانه معصومی، شیوه ابراهیمی، سلمان فرخنده و...
شبکه: یک
ماجرا چه بود: جدیدترین سریالی که در سال‌های اخیر با موضوع جنگ در تلویزیون ساخته شده، «مینو» است. این سریال به لحاظ ساختار و محتوا، نسبت به سایر آثار نامبرده شده در این صفحه، اثر چندان درخشانی نیست و نقاط ضعف زیادی دارد، اما از این جهت به آن پرداختیم و نامش را در این فهرست آوردیم که مدت زمان زیادی از پخش آن نمی‌گذرد و هنوز در ذهنمان باقی مانده است. داستان سریال از روزهای منتهی به شروع جنگ تحمیلی در خرمشهر شروع می‌شود و با یک ماجرای عاشقانه گره می‌خورد. ماجرا درباره یک رابطه عاشقانه است که با شروع جنگ، به خاطر ورود یک منافق به زندگی زن، از هم می‌پاشد. پسر عاشق در تمام طول سریال به دنبال اثبات خود به معشوق است، اما هربار اتفاقی می‌افتد که بازنده میدان می‌شود و زحماتش
به باد می‌رود و...

مهیا ماهرو
خبرنگار