قبرستان تماشایی زیارتگاه رویایی

برخلاف تصاویری که در اینترنت می‌بینیم آرامگاه خالد نبی آن عکس معروف از ساختمانی چهار ضلعی که روی تپه‌ای در دور دست واقع شده نیست. در مجموعه زیارتگاه خالد نبی سه مقبره و یک قبرستان وجود دارد، که با توجه به روایات یکی از این سه مقبره متعلق به خود خالد نبی است، یکی از آنها مقبره چوپان آتا از یاران او است (همان عکس معروف و زیبا) و دیگری مقبره عالم بابا پدر همسر خالد نبی(ع) است.

مجموعه خالد نبی کجاست؟
گورستان خالد نبی در منطقه‌ای کوهستانی و در فاصله 90 کیلومتری شهرستان گنبدکاووس قرار گرفته است. در فصل بهار که هنوز خبری از گرمای هوا نیست (مخصوصاً امسال که بارندگی زیاد بوده دشت‌ها حسابی سرسبز شده‌اند) بهترین وقت برای رفتن به خالد نبی است. مسیر رسیدن به خالد نبی مسیر پرپیچ خم زیبایی است. حدود شش کیلومتر مانده به گورستان نیز جاده خالی سنگلاخی وجود دارد.
خالد نبی، برعکس اکثر زیارتگاه‌ها بنایی ساده و دلنشین دارد و در گوشه و کنار آن در میان لاله‌ها درخت‌هایی می‌بینید که با پارچه‌های رنگی تزیین شده‌اند و پارچه‌هایی که زائرین برای حاجت گرفتن به درخت می‌بندند زیبایی محیط را دو چندان کرده‌اند. به علاوه تپه‌های ماهوری و گندمزارهایی که اطراف وجود دارد و حضور یک مقبره ساده که میان بی‌نهایت دشت سرسبز قرار گرفته و به این مکان حس و حالی فرازمینی بخشیده است.
در اطراف مجموعه اتاق‌هایی وجود دارد که هر سال بسیاری از گردشگران برای اقامت و گذراندن شب از آنها استفاده می‌کنند. گرچه بازدید از این مکان تاریخی به دلیل ناهمواری جاده آن سخت است، اما یکی از مکان‌هایی است که دیدن جذابیت‌های آن به‌خصوص در این فصل می‌تواند بسیار لذتبخش باشد.

گورستان خالد نبی
یکی از جذابیت‌های ویژه خالد نبی، حضور گورستانی در آن است که گفته می‌شود متعلق به عصر پارینه سنگی است. برای رسیدن به گورستان باید از آرامگاه حدود نیم ساعت پیاده روی کنید اما مطمئن باشید ارزشش را دارد.
بعد از مدتی پیاده روی به گورستان وسیعی با منظره‌ای خیره‌کننده و عجیب می‌رسید که سنگ قبرهای آن به شکل استوانه‌هایی به ارتفاع دو متر و حتی بیشتر دیده می‌شود. در گذشته تعداد این سنگ قبر‌ها به 600 می‌رسیده، اما متأسفانه به دلیل دستبردها، شکسته شدن و آسیب‌هایی که مردم به آن رساندند، تعدادشان بسیار کمتر شده است.
در این گورستان سه نوع سنگ قبر وجود دارد، سنگ مزارهای استوانه‌ای بلند که وزن زیادی هم دارد، سنگ مزارهای صلیبی شکل یا به صورت دو نیمکره و نوع سوم سنگ مزارهایی به شکل شاخ قوچ.
روایت‌های مختلف و متفاوتی از چگونگی پیدایش این قبرستان و فلسفه سنگ قبرهای عجیب و غریبش وجود دارد، بعضی‌ها آن را به قوم مغول نسبت می‌دهند و شکل این قبرستان را هم متعلق به خرافه‌های این قوم می‌دانند، اما محلی‌ها افسانه‌های دیگری برای این قبرستان روایت می‌کنند.
می‌گویند، وقتی کفار به خالد نبی(ع) و خانواده‌اش دست می‌یابند، او دعا می‌کند زمین کشاورزی‌اش که در آن هندوانه و خربزه می‌کاشته به سنگ تبدیل شود تا کافران بهره‌ای از آن نبرند و این قبرستان همان زمین کشاورزی است.
بعضی دیگر داستان را کمی متفاوت تر تعریف می‌کنند و سنگ قبر‌ها را دشمنان خالد نبی می‌دانند که به عذاب الهی گرفتار آمده‌اند و به سنگ تبدیل شده‌اند و در روایت دیگر آنان یاران خالد نبی هستند که به امر خداوند برای مصون ماندن از آسیب دشمنان به سنگ تبدیل شده‌اند.
این مجموعه در سال 1380 توسط میراث فرهنگی و گردشگری در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده، اما برای حفظ و نگهداری آن تلاش خاصی نشده تا حدی که در ۱۶ شهریور ۱۳۹۶ آتش سوزی بزرگی در آن صورت می‌گیرد و حدود سه هکتار از مساحت این منطقه را در خود می‌کشد. در پی این آتش‌سوزی تعدادی از تندیس‌های سنگی مجموعه نیز آسیب می‌بینند.
طبق معمول علت اصلی واقعه هم نامشخص مانده و هنوز خبرهای ضد و نقیضی در این باره به گوش می‌رسد. با وجود این خوشبختانه به تازگی نگهبانانی برای این منطقه در نظر گرفته شده که آسیب‌ها و خطرات احتمالی را به حداقل خواهد رساند.

چطور به خالد نبی برویم؟
زیارتگاه خالد نبی حدوداً در 90 کیلومتری شهرستان گنبد کاووس بر فراز قله کوه گوگجه داغ قرار دارد. پس از طی مسیر حدوداً ۴۰کیلومتری گنبد کاووس تا کلاله باید ۵0 کیلومتر به سمت روستای گچی سو پایین حرکت کنید (فاصله این روستا تا قبرستان شش کیلومتر است).
روستای گچی سوی پایین و همین‌طور روستای گچی سوی بالا نزدیک‌ترین روستاها به مجموعه خالد نبی هستند که در آنها خانه بوم‌گردی هم پیدا می‌شود، اما قیمت‌ها نسبت به امکانات آنها کمی عجیب و غریب است و بهتر است طوری برنامه‌ریزی کنید که شب را در شهر کلاته یا گنبد کاووس بگذرانید.
سال‌های گذشته برای رفتن به خالد نبی بعد از روستای گچی سو باید مسیر ناهمواری را طی می‌کردید اما چند سالی است این مسیر آسفالت شده و راه را برای توریست‌ها هموار کرده، اما از طرف دیگر مسیر کلاته تا روستای گچه سو بسیار زیبا و دیدنی و پر از دشت‌های سرسبز و زمین‌های پر گل است. هنگام رفتن به این منطقه می‌توانید کمی هم در روستای صوفیان ـ‌ روستایی که محل پرورش اسب است ـ وقت بگذرانید و اسب سواری هیجان انگیزی را با اسب‌های اصیل ترکمن تجربه کنید.

فائزه خابوری
خبرنگار