آرایش «جنگ روانی»

واقعیت‌های دوران جدید سیاست خارجی آمریکا که به عصر ترامپی نیز مشهور است، ویژگی‌های خاص خود را دارد.
جریانی که هدایت کاخ سفید را به دست گرفته که مجموعه‌ای از کینه‌ورزترین افراد نسبت به ایران را شامل می‌شود که در تلاش است از همه ابزارهای لازم استفاده کند تا به قول خود قدرت ایران در منطقه مهار شود و حتی برخی از آنها به چیزی کمتر از تغییر جمهوری اسلامی راضی نیستند و بارها نیز به این مساله در مواضع رسمی خود اشاره کردند. خروج آمریکا از برجام، اعمال تحریم‌ها و فشار بر متحدان برای همراهی با آمریکا برای تحریم‌های پی در پی ایران،‌ قرار گرفتن سپاه‌پاسداران انقلاب اسلامی در فهرست گروه‌های تروریستی و ... از جمله اقداماتی است که از سوی دولت ترامپ در دستور کار قرار گرفت و به صورت فزاینده‌ای تشدید می‌شود. در کنار همه احتمالات و ارزیابی‌هایی که در این زمینه ارائه می‌شود، بسیاری از کارشناسان و ناظران سیاسی در داخل و خارج از کشور نیز ضمن این‌که شرایط ایران با توجه به فشارهای وارده از‌سوی آمریکا را حساس می‌دانند، در عین حال وقوع احتمال جنگ میان دو کشور را با توجه به شرایط و مقتضیات خاص کنونی بسیار ناچیز می‌دانند و بر این باورند که جنس فشارهای وارده بیش از آن‌که جنبه نظامی داشته باشد رنگ و بوی اقتصادی، فرهنگی، امنیتی، رسانه‌ای و تبلیغاتی دارد.
یک کشور جنگ‌طلب
جنگ‌طلبی سنتی ریشه‌دار آمریکایی است اما با وجود این وقوع هر جنگی از سوی آمریکا بعد از چند تجربه سنگین و تلخ البته شم محاسبه‌گری محافل سیاسی و تصمیم‌گیر آمریکایی را افزایش داده است، از این روست که کنگره آمریکا حق اعلام جنگ را از رئیس‌جمهور ایالات متحده گرفته است. چند روز پیش که بحث کودتا در ونزوئلا مطرح شد برخی مقامات سیاسی آمریکا از جمله پمپئو از احتمال وقوع جنگ علیه این کشور و حمایت از کودتاچیان سخن گفتند. این موضعگیری البته با واکنش تند برخی اعضای کنگره مواجه شد و حتی برنی سندرز به سخنان مایک پمپئو، وزیر خارجه آمریکا درباره احتمال استفاده از گزینه نظامی در ونزوئلا واکنش نشان داد و یادآوری کرد طبق قانون‌اساسی، تنها کنگره آمریکاست که می‌تواند مجوز استفاده از قوه نظامی را بدهد. سندرز اعلام کرد ما باید مطمئن شویم آمریکا در یک جنگ دیگر و پروسه بی‌ثبات‌کردن یک منطقه دیگر وارد نمی‌شود. بنابراین صرف‌نظر از حضور برخی مهره‌های سیاسی جنگ‌طلب میان مشاوران ترامپ و تمایل آنها برای جدی‌تر‌شدن گزینه نظامی علیه ایران و حتی تحریک برخی متحدان آنها از جمله نتانیاهو، بن‌سلمان و بن‌زاید هم به معنای باز بودن دست دولت ترامپ برای وقوع جنگ نیست.
از سوی دیگر، تیپ شخصیتی و ویژگی‌های فردی ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا هم نشان داده است رویه او تاکنون در فضای رسانه‌ای و تبلیغاتی، نشان دادن چهره‌ای خشن در برخورد با کشورها، دولت‌ها و ملت‌های مخالف سیاست‌های آمریکاست و از‌این‌رو تلاش می‌کند تا براساس جایگاه تجاری و اقتصادی ایالات متحده ضمن تهدید، همراهی متحدان خود را برای اعمال فشار بیشتر برای حکومت‌های مخالف جلب کند و در عین حال در کنار تهدیدات، از نشان دادن تمایل خود برای گفت‌وگو و مذاکره نیز ابایی ندارد.در همین رابطه حتی دیدار و مذاکره با رهبر کره شمالی را صرف‌نظر از نتیجه آن به عنوان دستاورد پیروزی خود در عرصه سیاست خارجی قلمداد می‌کند.
تهدید، عامل وحدت ما
نکته دیگری که در این زمینه نباید مغفول بماند این است که گرچه جریان‌ها و گروه‌های مختلف سیاسی و حتی آحاد مردم ایران ممکن است ذائقه‌های سیاسی متفاوتی داشته باشند و در عرصه‌های رقابتی به اعلام مواضع صریح علیه یکدیگر بپردازند، اما تجربه نشان داده است در مواقع حساس که کیان ایران در معرض تهدید خارجی قرار دارد میل و تعلق‌های سیاسی و جناحی رنگ می‌بازد و همیشه در زمان تهدید خارجی، وحدت ملی در ایران بیشتر می‌شود. نمونه اخیر چنین یکپارچگی را می‌توان در ماجرای تروریستی خواندن سپاه‌پاسداران انقلاب اسلامی مثال زد که بسیاری از افراد و گروه‌های سیاسی که حتی براساس نگاه‌های حزبی و جناحی خود انتقاداتی به برخی روش و رویکردهای سپاه داشتند اما در مواجهه با چنین تهدیدی در عرصه‌های اجتماعی، سیاسی و فضای مجازی به حمایت گسترده از این نهاد انقلابی پرداختند. بنابراین دشمن می‌داند اگر بنا باشد تهدیدش از این مرحله هم بالاتر رود و با تعرضات جغرافیایی و ارضی همراه شود، این امر وحدت و همگرایی جامعه ایران را بیشتر می‌کند و این با راهبردها و هدفگذاری آنها تضاد دارد. در عین حال باید به این نکته نیز توجه کرد که گرچه تهدید نظامی در شرایط کنونی به عنوان مهم‌ترین گزینه در تقابل میان ایران و آمریکا مطرح نیست اما باید پذیرفت که احتمال رویارویی و کارزار همواره میان این دو کشور وجود داشته و دارد اما این جدال بیش از آن‌که رنگ و بوی نظامی داشته باشد از جنس اقتصادی، فرهنگی، امنیتی، رسانه‌ای و تبلیغاتی است و این عرصه‌ها بیش از هر زمان دیگری باید مورد توجه مسؤولان و کارگزاران کشور قرار گیرد. آمریکایی‌ها گمان این را دارند که ورود و چالش در این حوزه‌‌ها در نهایت ایران را به‌شدت تضعیف خواهد کرد و بدون مواجهه نظامی می‌توان آنها را پای میز مذاکره کشاند و در صورت نرسیدن به این هدف با تشدید تحریم‌ها و اعمال تنگناهای اقتصادی و بسیج عوامل و امکانات در عرصه‌های مجازی و امنیتی با افزایش نارضایتی‌های عمومی زمینه فروپاشی اجتماعی در ایران و تغییر نظام جمهوری اسلامی را فراهم آورد. تحلیلگران و کارشناسان سیاسی هم در گفت‌وگو با جام‌جم به بیان نقطه نظرات خود درباره جنگ روانی اخیر دشمن و جنگ واقعی که علیه ایران ایجاد کرده‌اند، پرداخته‌اند.
در همین زمینه رهبر انقلاب چند روز پیش در دیدار با معلمان به این نکته مهم اشاره کردند که «آرایش دشمن در زمینه‌های اقتصادی،سیاسی و فضای مجازی آرایش جنگی است؛ از لحاظ نظامی علی‌الظّاهر آرایش جنگی ندارد که آن هم البته حواس نظامی‌های ما جمع است.»

الهام امین‌زاده استاد دانشگاه:
آرایش جنگی دشمن در ابعاد اقتصادی و سیاسی

در حال حاضر تقابل و خصومت اقتصادی آمریکا علیه ایران کاملا مشخص است و همان‌طور که رهبری تاکید داشتند آرایش جنگی دشمن در ابعاد اقتصادی، سیاسی و... است. دشمنان ما به دنبال به چالش کشیدن افکار و هویت ملی ما هستند و اقدامات آنها در ارتباط با تحریم نفتی بیشتر در جهت تزریق ناامیدی در کشور است. به همین دلیل ملغمه‌ای از جنگ اقتصادی و فرهنگی راه انداخته‌اند، آنها می‌دانند که در مورد جنگ نظامی کمتر امکان مانور دارند، چرا که حمله نظامی موجب انسجام ما می‌شود و آنها به دنبال چنین اتفاقی نیستند. در عین حال باید تلاش کنیم که همواره کشوری توانمند و مقتدر باشیم، چرا که هر چقدر اقتدارمان را حفظ و از ضعف دوری کنیم دشمن دیرتر مترصد حمله نظامی خواهد شد و در مقابل اگر هر دستگاهی در کشور اعم از دولت، مجلس و... دچار ضعف شوند طرف مقابل به ایجاد تنش تشویق می‌شود. اما متاسفانه برخی مواقع از داخل کشورمان سیگنال‌های نادرستی به دشمن داده می‌شود که مناسب نیست، بنابراین فضای داخلی کشور تعیین‌کننده است و هر چقدر اتحاد و همبستگی بین آحاد ملت و دولتمردان بیشتر بوده و به تعبیر رهبری ید واحد باشیم قدرتمندتر خواهیم بود.

حسین نقوی‌حسینی، عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس:
طرح سایه جنگ حربه‌ای تبلیغاتی است

این حربه تبلیغاتی طرح سایه جنگ یا جنگ قریب‌الوقوع نخ نما شده است و بارها این نوع تبلیغات از سوی برخی رسانه‌های خارجی و داخلی مطرح شده است.
در حالی که این نوع احتمالات تحقق نخواهد یافت، چرا که ایران بنایی برای تنش و درگیری و جنگ نظامی ندارد و هیچ وقت خواهان جنگ نبودیم. از سوی دیگر جمهوری اسلامی ایران توانمندی نظامی بسیاری دارد و در کارنامه‌اش نیز اثبات کرده قادر است هر نوع تهدیدی را در نطفه خفه کرده و پاسخ هر نوع تهاجمی را چنان دهد که متجاوز پشیمان شود.
همچنین دشمنان در شرایط و موقعیت جنگی نیستند و اگر کوچک‌ترین تحرکی داشته باشند در باتلاق فرومی‌روند. همان‌طور که می‌بینیم به‌رغم این‌که چند کشور علیه یمن دست به دست هم داده‌اند، اما نتوانسته‌اند اقدامی کنند و در آخر نیز سرافکنده این کشور را ترک خواهند کرد. خاورمیانه نیز منطقه مهمی است و اگر گلوله‌ای شلیک شود یک بشکه نفت از منطقه خارج نخواهد شد.
بنابراین به نظر می‌رسد آنهایی که به طور مرتب سخن از جنگ قریب‌الوقوع مطرح می‌کنند درصدد این هستند که ملت را مجبور کنند با طرف‌های نادانی که پایبند به تعهداتشان نیستند، مذاکره کنند.

منصور حقیقت‌پور، کارشناس مسائل بین‌الملل:
کلید واژه جنگ برای بسترسازی مذاکره است

وقوع جنگ را در خاورمیانه محتمل نمی‌دانم، آمریکا آمادگی ورود به این جنگ ویژه را ندارد زیرا در صورت وقوع جنگ با یک کشوری مواجه خواهد بود که دارای توانمندی‌های بسیار در زمینه تجهیزاتی و تسلیحاتی است. آمریکا تحمل هزینه‌های مالی و تلفات سیاسی چنین جنگی را نخواهد داشت، بنابراین اگر امروز سخنی در مورد جنگ مطرح می‌کنند، نمایش و مانور قدرت است که امروز برخی عوامل خارجی و داخلی در جهت جنگ روانی و بی‌ثبات‌سازی به آن دامن می‌زنند.
چنین افرادی در داخل کشور یا دارای جهل معرفتی نسبت به وضعیت سیاسی اقتصادی و اجتماعی حاکم بر آمریکا هستند یا به‌عنوان ستون پنجم دشمن عمل می‌کنند، همچنین برخی در داخل کشور در آرزوی مذاکره با آمریکا هستند و از این جهت نیز درصدد مطرح کردن و تقویت کلید واژه جنگ هستند تا به این ترتیب زمینه‌ای برای مذاکره با آمریکا فراهم شود.
رهبری نیز چند روز گذشته در بیانات خود صحبت از آرایش جنگی داشتند، همان‌طور که می‌دانید امروز در جنگ اقتصادی و سیاسی با آمریکا هستیم و در جبهه‌ای قرار داریم که تحریم خاکریز جنگ اقتصادی است.