چرخ اقتصاد با اف‌.ای‌‌.تی‌.‌اف می‌چرخد؟

عامل گرانی‌ها چیست؟

نگاهی به مشکلات اقتصادی کشور و گرانی‌ها در بازارهای مختلف هم نشان می‌دهد این سوءمدیریت‌هاست که عامل التهاب در بازار ارز و هدر رفتن 18 میلیارد دلار ارز 4200 تومانی شده است. گرانی شدید مسکن هم که امسال کارگران و مستاجران را دچار مشکل کرد، هیچ ارتباطی به تحریم‌ها و اف.ای.تی.اف نداشته است. چند برابر شدن قیمت مواد‌خوراکی نیز به علت اثرگذاری تحریم‌ها نبوده است، بلکه صرفا نبود نظارت دولت بر سیستم توزیع، موجب شده میلیاردها دلار ارز 4200 تومانی برای واردات کالاهای اساسی اختصاص یابد اما این کالاها با نرخ ارز آزاد به دست مردم برسد. دو برابر شدن قیمت خودروهای داخلی نیز علاوه بر خروج پژو و رنو از ایران بر اثر فشار آمریکا، ناشی از تصمیمات متناقض دولت در زمینه ساماندهی بازار، واردات و انتقال ارز بود و هیچ ردی از اف.ای.تی.اف در این نابسامانی‌ها دیده نمی‌شود.

خودتحریمی در پیوستن به اف.ای.تی.اف است
بیژن عبدی، کارشناس مسائل اقتصادی در خصوص نامه تیم اقتصادی دولت به رهبری در خصوص عواقب نپذیرفتن لوایح مربوط به اف.ای.تی.اف بر اقتصاد ایران گفت: برخی در دولت و مجلس تمایل دارند با مطرح کردن این قضایا برای تصویب خواسته‌های اف.ای.تی.اف فشار بیاورند، در حالی که شورای‌نگهبان و مجمع تشخیص مصلحت نظام ایرادات قانونی این طرح را بارها اعلام کرده‌اند؛ اما مهم‌تر از این مسأله این است که وزیر ‌خارجه در مجلس شورای اسلامی گفته بود‌، فکر نکنید تحول خاصی با تصویب این طرح اتفاق خواهد افتاد و مشکلات اقتصادی ایران برطرف می‌شود.
وی افزود: سؤال این است ما این همه امتیاز به دولت‌های اروپایی داده‌ایم و اگر دوباره با این طرح بیاییم تک تک اطلاعات داخلی خود (شرکت‌ها و افراد) را در اختیار آنها قرار بدهیم، چه گره‌ای از ما حل خواهد شد.
عبدی تصریح کرد: بارها مسؤولان می‌گویند اگر این طرح به امضا نرسد با مشکلات عدیده‌ای روبه‌رو خواهیم شد؛ اما ما می‌گوییم اگر این طرح‌ها را هم امضا کردیم و دوباره کشورهای غربی ما را تحریم کردند گره‌ها را چه کسی بازخواهد کرد.
وی گفت: با عضو شدن در اف.ای.تی.اف، باید تمامی اطلاعاتی که از ما می‌خواهند به طور کامل در اختیار آنها قرار دهیم، حتی آنها به دنبال این هستند که این طرح، پیوست‌های حقوقی و قضایی داشته باشد تا حق تحفظ‌های ما بی‌اثر شود.
این کارشناس اقتصادی افزود: در شرایطی که تحریم و تحت فشار هستیم و تنها راهمان دور زدن تحریم‌ها از طریق راه‌های خاصی است، آیا پیوستن ایران به اف.ای.تی.اف که ممکن است این راه‌های دور زدن تحریم‌ها را لو بدهد، منطقی است؟
وی گفت: این امر خودتحریمی و تشدید فشارها بر ایران است به همین دلیل شک‌برانگیز بوده و به حسن نیت افراد باید شک کرد، البته شاید نیت‌های دیگری داشته باشند. عبدی تاکید کرد: مقام معظم رهبری مواضع خود را بارها در این مورد اعلام کرده است، ممکن است دشمن در این لایحه راه‌های فراری را با عباراتی که ما به‌آنها تسلط نداشته باشیم در نظر بگیرد.
این کارشناس اقتصادی گفت: اگر قوانین مرتبط با پولشویی دغدغه دولت است ما در کشورمان هم قوانین خوبی داشته‌ایم، دولت همان‌ها را عملیاتی کند، به نظر می‌رسد اینها همه بهانه‌جویی است، مگر نگفتند با آمدن برجام همه مشکلات اقتصادی حل می‌شود، چه شد؟

فشار برای تصویب لوایح اف.ای.تی.اف

با وجود آن‌که ریشه اصلی مشکلات اقتصادی کشور، فشارهای آمریکا و سوءمدیریت‌های داخلی است، اما این روزها که دو لایحه باقیمانده از چهار لایحه تهیه‌شده برای برآوردن خواسته‌های اف.ای.تی.اف یعنی الحاق به کنوانسیون پالرمو و مقابله با تأمین مالی تروریسم در مجمع تشخیص مصلحت نظام در حال بررسی است، جریانی در داخل کشور سعی دارد با القای قرار گرفتن کشور در بن‌بست در صورت تصویب شدن این لوایح، تصمیم‌گیران نظام اسلامی را تحت فشار گذاشته و آنها را وادار به نشان دادن چراغ سبز کند تا به زعم آنان شریان‌های حیاتی مالی با جهان خارج قطع نگردد.
اما به اعتقاد کارشناسان، برآوردن خواسته‌های اف.ای.تی.اف منجر به اشراف اطلاعاتی سازمانی بر شریان‌های مالی و بانکی کشور می‌شود که تحت نفوذ سنگین بلوک غرب است و ریاست آن در دست معاون وزارت خزانه‌داری آمریکا یعنی اتاق عملیات جنگ اقتصادی ضد‌ایران است. مطمئنا این اشراف اطلاعاتی در شرایطی که کشور در شرایط جنگ اقتصادی است بسیار خطرناک بوده و حتی ممکن است به جای تسهیل مقابله با تحریم‌ها، دور زدن آنها را دشوارتر سازد.
ضمنا در صورت اجرای کامل خواسته‌های این نهاد تازه قرار است وضعیت ایران مورد بررسی قرار گیرد و هیچ امتیاز قطعی برای ایران در نظر گرفته نشده است. با در نظر گرفتن تجربه بدعهدی آمریکا در برجام و همراهی تلویحی اروپا با آن، مشخص است که پذیرش خواسته‌های سازمانی تحت سلطه غرب است احتمالا نتیجه مثبتی در بر نخواهد داشت.
در واقع هیچ‌کدام از بانک‌های اروپایی و آسیایی که با ایران همکاری نمی‌کنند، نگفته‌اند که به خاطر نپیوستن ایران به اف.ای.تی.اف روابط بانکی خود را قطع کرده‌اند، بلکه همه متفق‌القول‌اند که به سبب ترس از تحریم‌ها و مجازات‌های آمریکا روابط با ایران را قطع کرده‌اند. همچنین پالایشگاه‌های اروپایی و آسیایی که واردات نفت از ایران را قطع کرده یا کاهش داده‌اند، صرفا از بیم تحریم‌های آمریکا این کار را کرده‌اند. همچنین شرکت‌های اروپایی مثل توتال، ایرباس، پژو و رنو که امسال از ایران خارج شده یا به قراردادهایشان با کشورمان پشت پا زده‌اند، تماما اعلام کرده‌اند که به خاطر فشارهای آمریکا کشورمان را ترک کرده‌اند. هیچ‌یک از این شرکت‌ها بهانه نپیوستن ایران به اف.ای.تی.اف را مطرح نکرده‌اند. واقعیات صحنه تحریم‌ها نشان می‌دهد که اگر ایران تمامی خواسته‌های اف.ای.تی.اف را هم تصویب کند، تغییری در شرایط تحریم ایجاد نخواهد شد و هیچ‌یک از بانک‌ها و شرکت‌هایی که روابطشان را با ایران قطع کرده‌اند، روابط خود را مجددا برقرار نخواهند کرد، زیرا دلیل خروج آنها، تحریم‌های آمریکا بوده است که همچنان ادامه خواهد داشت.

در ارتباط اف.ای.تی.اف و اقتصاد، بزرگنمایی شده است

حسین حاجیلو، کارشناس دیپلماسی اقتصادی به تشریح ابعاد اف.ای.تی.اف پرداخت و به خبرنگار ما گفت: گروه ویژه اقدام مالی موسوم به اف.ای.تی.اف به کشورها توصیه می‌کند که در چه چارچوبی حرکت کنند و کشورها را در دسته‌بندی‌های مختلف قرار می‌دهد، اما متاسفانه بزرگنمایی‌هایی از سوی مسؤولان ما بیان می‌شود که اگر ایران به کنوانسیون‌های مربوط به آن ملحق نشود اقتصاد کشور با مشکل روبه‌رو خواهد شد که این موضوع با واقعیات اقتصاد ایران تفاوت دارد.
وی با اشاره به نقش اف.ای.تی.اف در اقتصاد کشورها افزود: اگر فعالیت‌های اقتصادی ایران طی دو سال گذشته بررسی شود این نتیجه به دست می‌آید که هیچ‌کدام از فعالیت‌های اقتصادی و روابطی که ایجاد یا قطع شده مربوط به اف.ای.تی.اف نبوده و عمده این موضوعات به خروج آمریکا از برجام بازمی‌گردد.
این کارشناس دیپلماسی اقتصادی با بیان این‌که شرکت‌های بزرگ اقتصادی و بانک‌های درجه یک به دلیل تحریم‌های آمریکا با ما همکاری ندارند، تصریح کرد: متاسفانه برخی مسؤولان قصد دارند رویه تصویب لوایح مربوط به اف.ای.تی.اف را از مسیر نادرستی به نتیجه برسانند. کشورهای اروپایی به نمایندگی از آمریکا درخواست کردند که ایران عضو دو کنوانسیون CFT و پالرمو شود.

قطع همکاری به دلیل تحریم‌های آمریکا
حاجیلو افزود: قطع همکاری شرکت‌های اقتصادی بزرگ به دلیل بازگشت تحریم‌های آمریکا علیه ایران است و ارتباطی به تصویب شدن یا نشدن لوایح مربوط به اف.ای.تی.اف ندارد. خروج شرکت‌های بزرگی مانند توتال یا قطع همکاری بانک کنلون چین همگی به خروج آمریکا از برجام و اعمال تحریم علیه ایران برمی‌گردد، نه اف.ای.تی.اف.
وی به پیشنهاد اروپایی‌ها برای اجرای برنامه اقدام اف.ای.تی.اف اشاره کرد و افزود: زمانی بحث اف.ای.تی.اف و ارتباط آن با اقتصاد وارد ادبیات سیاسی و اقتصادی ایران شد که اروپایی‌ها به ایران پیشنهاد دادند برای حفظ برجام باید این کار را انجام دهند و در واقع خواستند با این کار از ما امتیاز بگیرند در حالی که از نظر اقتصادی هیچ توجیهی وجود ندارد.
این کارشناس دیپلماسی اقتصادی به بیان برخی مسؤولان دولتی مبنی بر این‌که 188 کشور جهان عضو اف.ای.تی.اف هستند و ما هم باید عضو شویم اشاره کرد و گفت: برخی مسؤولان، ایران را در کنار یک کشور کوچک آفریقایی قرار می‌دهند و می‌گویند اکنون ما و فلان کشور عضو نیستیم و باید عضو کنوانسیون‌های CFT و پالرمو شویم در حالی که کشورها باید بر اساس منافعشان به کنوانسیون‌ها و معاهدات بپیوندند یا از پیوستن به آنها خودداری کنند. چون فلان کشور عضو یک گروه یا کنوانسیون است، پس ما هم باید این کار را انجام دهیم حرف فنی و علمی نیست و منافعی برای کشور نخواهد داشت. علاوه بر این، هیچ کدام از این 188 کشور به اندازه ایران درگیر تحریم اقتصادی نیست که نگران لو رفتن اطلاعات اقتصادی خود باشند.
حاجیلو ادامه داد: آمریکا از توافق پاریس خارج شده و این کار را برای منافع ملی خود انجام داده است، اما متاسفانه برخی مسؤولان اجازه نداده‌اند ابعاد واقعی پیوستن به یک کنوانسیون به خوبی مشخص شود و عجله زیادی در اجرای استانداردهای اف.ای.تی.اف دارند.

باید با تحریم‌های آمریکا مقابله کنیم

محمود جامساز، کارشناس مسائل اقتصادی در خصوص تاثیر اف.ای.تی.اف بر اقتصاد ایران گفت: بعد از این که برجام تصویب شد بسیاری از کشورهای جهان و مسؤولان آنها از شرق آسیا و اروپا به تصور این که رابطه آمریکا و غرب با ایران مثبت شده است به اتفاق هیات‌های اقتصادی خود به ایران آمدند تا از این طریق بتوانند روابط تجاری خود با کشورمان را تقویت کنند. لکن با بیرون رفتن آمریکا از برجام این امر محقق نشد و درنتیجه شرکت‌های اروپایی که قراردادی با ما نبسته و تنها تفاهم‌نامه امضا کرده بودند یکی پس از دیگری از ایران رفتند.
وی افزود: بعد از این نیز آمریکا تحریم‌های ظالمانه‌تری علیه ایران وضع کرد مثل تحریم‌های فروش میعانات گازی و با شدت تمام در پی این بوده و هست که تمام منافذ ورودی دلار و ارزهای خارجی به ایران را محدود کند. بنابراین علت مشکلات در روابط تجاری کشورمان، تحریم‌های آمریکاست.
جامساز تصریح کرد: آمریکا قصد دارد از طریق تحریم شدید نفتی و به صفر رساندن صادرات نفت ایران، کشورمان را در تنگنا قرار دهد چون بودجه‌مان به‌شدت به نفت وابسته است.
وی گفت: آمریکا با توجه به نفوذ و فشار بر سایر دولت‌های جهان نیز موفق شده است اعتمادشان را جلب کند و شرکت‌ها را از سرمایه‌گذاری در ایران منصرف سازد، از جمله این شرکت‌ها می‌توان به توتال، پژو، رنو و ایرباس اشاره کرد که یکی پس از دیگری از ایران رفتند.
وی گفت: ترامپ به درخواست‌های اروپا توجهی نکرد و همین امر سبب نااطمینانی از آینده برجام شد که درنهایت موجب شد تا سرمایه‌گذاری در ایران صورت نگیرد.
جامساز تاکید کرد: البته در مواردی اتحادیه اروپا هم که امضاکننده برجام بود تصمیم گرفت مقابل آمریکا بایستد و تصمیماتی را اتخاذ کند و به ایران در معاملات نفتی و تراکنش‌های مالی در بازارهای جهانی کمک کند، ولی با وجود این که زمان زیادی می‌گذرد در این خصوص نتوانسته اقدام مثبتی انجام بدهد.
این کارشناس اقتصادی گفت: به همین دلیل اتحادیه اروپا، پیوستن به اف.ای.تی.اف را به ایران پیشنهاد کرد، ولی هنوز این امر به نتیجه نرسیده حتی اگر هم تصویب شود با توجه به تعریف متفاوت تروریسم در اروپا و ایران، ممکن است به نتیجه نرسد.
وی افزود: حتی اس.پی.وی که سیستم اروپاییان برای جایگزینی با سوئیفت بود هم به نتیجه نرسید و اروپا عزم خود را از دست داده است.
جامساز گفت: با پذیرفتن اف.ای.تی.اف هم لزوما شرکت‌های خارجی به سمت سرمایه‌گذاری در ایران حرکت نمی‌کنند، چون آنها از اقدامات تنبیهی آمریکا واهمه دارند و به نظر من تأثیر تحریم‌های آمریکا بر این امر بسیار بیشتر است.