سید هادی سیدافقهی کارشناس مسائل منطقه غرب آسیا در گفتوگو با خبرنگار جام جم آنلاین در خصوص دلایل اعلام خروج آمریکا از سوریه و کم کردن بخش زیادی از نیروهای این کشور در افغانستان با اشاره به اینکه ما فعلاً فقط بر اساس اظهارات خود ترامپ میتوانیم اتفاقات را تحلیل میکنیم گفت: در ابتدا باید منتظر ماند و دید آیا اصلاً خروج نیروهای آمریکایی از سوریه اتفاق خواهد افتاد یا اینکه این اظهارات یک تاکتیک فریب بوده است.
سیدافقهی بابیان اینکه تصور میکنم اصل مسئله خروج آمریکاییها از سوریه واقعیت دارد خاطرنشان کرد: همین موضوع موجب شد تا وزیر دفاع آمریکا که از نزدیکان ترامپ هم بود ابتدا به این حرکت ناگهانی و غافلگیرکننده اعتراض میکند و وقتیکه دید نمیتواند ترامپ را از عقبنشینی منصرف کند استعفا دهد.
وی بابیان اینکه تصمیم ناگهانی ترامپ برای خروج از سوریه مانند یک زلزله سیاسی در کاخ سفید، کنگره، مطبوعات و رسانههای آمریکا است خاطرنشان کرد: تا پیشازاین سیاسیون آمریکایی به دلیل قتل شدن فجیع خاشقچی سعی میکردند نشان دهند زلزله اخلاقی و انسانی اتفاق افتاده و به همین دلیل باید در برابر محمد بن سلمان بایستیم ولی اینجا بحث منافع ملی و توازن استراتژیک آمریکا در منطقه است لذا میبینیم از همحزبی جمهوریخواه آقای ترامپ تا دموکراتها بشدت از این مسئله نگران هستند.
این کارشناس مسائل منطقه با اشاره به اینکه آقای لیسندی گراهام که از مقربان آقای ترامپ هم هست تصمیم ترامپ مبنی بر خروج از سوریه را روز عزای عمومی اعلام کرد خاطرنشان کرد: هرچند موضوع خروج قطعی به نظر میرسد ولی باید دید که آیا میخواهد بهصورت کامل خارج شود یا خیر.
وی در بخش دیگری از این گفتوگو بابیان اینکه قطعاً فلسفه خروج آمریکا از سوریه شکست در این کشور است اظهار کرد: کسی که پیروز میدان است میماند تا برنامههای خود را پیاده کند اما اکنون شاهدیم که گروههای مسلحی که تحت پوشش حمایت لجستیکی، اطلاعاتی و آموزشی آمریکا قرار داشتند هم میگویند آمریکا پشت ما را خالی کرده و از پشت به ما خنجر زده است.
سیدافقهی بابیان اینکه صهیونیستیها مطرح میکند آمریکا به اعلام خروج از سوریه به ما سیلی محکم زده است تأکید کرد: هرچند علت اصلی خروج آمریکا از سوریه شکست این کشور است اما نمیتوان صد درصد به این مسئله دلخوش باشیم که دیگر تأثیری در جنگ شرق فرات نخواهد داشت و باید منتظر تحولات باشیم.
وی در ادامه اعلام آمریکاییها مبنی بر انتقال از سوریه به اربیل را موجب تردید دانست و خاطرنشان کرد: اینکه اعلام کردهاند مرکز فرماندهی خود را به پایتخت اقلیم کردستان عراق و مرکز ریاست آقای بارزانی منتقل میکنیم میتواند دادهای برای تحلیل باشد و الآن این سؤال مطرح است که اگر شما میخواستید برای کاهش هزینهها از سوریه خارج شوید چرا فرماندهی خود را در کشور کناری مستقر میکنید.
این کارشناس مسائل منطقه بابیان اینکه سؤال مهم بعدی این است که وقتی آقای ترامپ نیروهای خود را از شرق فرات و کلا سوریه خارج کرد قرار است چه کسی این خلع عدم حضور نظامی آمریکا را پر کند خاطرنشان کرد: در این مورد چند پیشفرض وجود دارد که اولین و قطعیترین آنها ترکیه است که دیدیم در این خصوص آقای اردوغان به ترامپ گفته نگران خلع حضور خود نباشد، بهشرط کمک لجستیکی من با تروریسم مبارزه میکنم، داعش و زیر شاخهای حزب کارگر کردستان ترکیه یعنی PYD و PYG را از بین میبرم و در منطقه شمال سوریه امنیت کامل برقرار میکنم.
وی با اشاره به اینکه اردوغان میگوید من ترامپ را راضی کردم که با خیال راحت از سوریه خارج شود اظهار کرد: بااینحال هنوز این سؤال وجود دارد که آقای اردوغان میتواند حریف اینهمه نیرو حاضر در سوریه ازجمله نیروها دموکراتیک، داعش، عشایر عرب منطقه و غیره شود و اگر قرار باشد چنین کاری را انجام بدهد آیا دولت سوریه و ایران ساکت خواهند بود؟ اگر آمریکا پذیرفته باشد کل شرق فرات یعنی یکچهارم سوریه را هم مجانی به اردوغان واگذار کند قطعاً روسها در برابر آن عکسالعمل نشان خواهند داد.
سیدافقهی افزود: مطلب دیگر این است که حتی اگر ترکیه مرز شمال سوریه را تا عمق چند کیلومتری به بهانه اینکه میخواهم مرزهای خود را در برابر ورود تروریستها اشغال کند قرار است چه کسی بقیه مناطق را مدیریت کند؟ داعش و نیروهای دموکراتیک قطعاً نخواهند توانست این منطقه بسیار حساس و گسترده را تصرف کنند و به همین دلیل ممکن است مصالحهای بین سوریه و ترکیه با وساطت روسیه و ایران اتفاق افتد و برای همین آقای اردوغان چندین بار در سخنرانی بسیار استراتژیکی اخیر خود اعلام کرد ما به خاک کشور سوریه طمع نداریم و فقط برای حفظ امنیت مرزهای خود و جلوگیری از ورود تروریست در سوریه میجنگیدم.
وی بابیان اینکه هنوز مسئله خروج آمریکا از سوریه به پایان نرسیده است اظهار کرد: اکنون اعضا و حتی روسای کنگره و مجلس سنا در کنار افکار عمومی از ترامپ میخواهند همه نیروهای خود را از این کشور خارج نکند و برای همین نمیتوان قطعاً اعلام کرد همه نیروهای آمریکا از سوریه خارج میشوند.
این کارشناس مسائل منطقه با اشاره به اینکه ترامپ مدعی شده آمریکا داعش را شکست داده است اظهار کرد: اکنون سؤال این است که اگر شما داعش را شکست دادهاید چگونه است که میگویید از سوریه خارج میشویم تا ایران و روسیه با داعش مبارزه کنند؟ اگر شما داعش را شکست دادهاید دیگر با چه چیزی باید جنگید.
وی ادامه داد: ترامپ در خصوص خروج بخشی از نیروها از افغانستان میگوید مگر ما ژاندارم خاورمیانه هستیم که هم اینهمه هزینه کنیم و هم نیروهای خود را در معرض خطر باشند؟ ما باید به آمریکا بازگردیم و اول آمریکا را بسازیم.
سیدافقهی با اشاره به اینکه مجموعهای از تناقضات در صحبتهای آقای ترامپ وجود دارد اظهار کرد: او یک شخصیت سیاسی، نظامی یا امنیتی نیست یک تاجر است که از این منظر به تحولات نگاه میکند و مغزهای سیاسی و نظامی آمریکا مانند متیس، تیلرسون، نمایندگان کنگره و دیگران بشدت از این مسئله نگران هستند که ترامپ با خروج از سوریه در حال به باد دادن همهچیز است.
وی خاطرنشان کرد: چطور ممکن است آقای ترامپی که تا دیروز میگفت ما در سوریه میمانیم تا سهمی از نفت این کشور را ببریم، راه زمینی تهران، بغداد و دمشق در شرق فرات را ببندم و از مرزهای اسرائیل در برابر خطر ایران محافظت کنیم تا ایرانیها را این کشور اخراج کنم بهیکباره چنین تصمیمی را گرفته باشد؟
این کارشناس مسائل منطقه با اشاره به برخی از تحلیلها که معتقد هستند ممکن است ترامپ با خروج از سوریه بخواهد داعش را دوباره بازتولید و از پشتصحنه مدیریت کند اظهار کرد: من زیاد این اظهارنظر را نمیپسندم زیرا آمریکا وقتیکه در سوریه بود نتوانست این کار را انجام دهد حالا چگونه ممکن است در شرایطی که از این کشور خارجشده بتواند این کار را انجام دهد.
سید رضا صدرالحسینی در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
دانشیار حقوق بینالملل دانشگاه تهران در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
یک پژوهشگر روابط بینالملل در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح کرد
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
در گفتوگو با امین شفیعی، دبیر جشنواره «امضای کری تضمین است» بررسی شد