فضابرای نجات زندگی

بالاخره هفته هفته فضا بود و حضور یک فضانورد روسی در جمع مهمانان هفته فضا خالی از لطف نبود.ایگور پتروویچ ولک ، متولد سال 1337در اوکراین یک خلبان تست است که تجربه سفرهای فضایی را هم دارد. آن طور که خودش از خاطرات آن روزها می گوید، پس از آن که یک روز توانسته بود بدون موتور و در شرایط آب و هوای بسیار سختی هواپیمایش را با موفقیت فرود آورد، به خود گفته است: «من می توانم ادامه دهم.»
شاید یکی از خوش شانسی های ایگور پتروویچ این بود که یک سیستم فضانوردی با نام بوران روی کار آمد که نیاز به خلبان هایی برای تست آن داشت و تجربه موفق وی در گذشته عاملی بود که او را برای این مورد انتخاب کرده اند و پس از انجام برخی آزمایش ها و تمرین های فضایی بالاخره راه او به فضا باز شده است.
پتروویچ از پرواز فضایی خود به عنوان نوعی تفریح و استراحت یاد کرد و گفت: بلافاصله پس از اتمام آن پرواز، پرواز دیگری را روی فضانورد بوران انجام دادم و باید ثابت می کردم که اگر کسی تستهای پروازی را به طور کامل انجام داده باشد، پس از سفرهای فضایی باز هم قادر است پرواز معمولی داشته باشد. موضوع دیگری که این فضانورد روسی به آن اشاره کرد، بحث هواشناسی و فضا بود.
به گفته وی ، در کل جهان 3200متخصص روی 2فاکتور موثر بر هواشناسی یعنی خورشید و اقیانوس ها مشغول بررسی و تحقیقند که مهمترین نظارتی که از طرف آنها بر خورشید صورت می گیرد، از سوی تلسکوپ هابل و نیز ماهواره های تخصصی انجام می شود و اقیانوس ها را هم به وسیله ماهواره ها بررسی می کنند.
پتروویچ به پایان کار اولین ماهواره بررسی وضعیت اقیانوس ها در چند ماه پیش اشاره کرد و افزود: دومین ماهواره در سال 2001پرتاب شد و قرار است سال 2008هم سومین ماهواره از این دست پرتاب شود.
این ماهواره ها در حال حاضر تا دقت 2سانتی متر ارتفاع اقیانوس ها را بررسی کرده اند و امید است تا سال 2008این دقت به یک سانتی متر هم برسد. پتروویچ خاطرنشان کرد که امروزه هیچکدام از تحقیقات بشر بدون تاثیر فضا انجام پذیر نخواهد بود.

فضا، هواشناسی ، زلزله

جمله فضانورد روسی را که به یادتان مانده است؛ این که هیچکدام از تحقیقات بشر بدون تاثیر فضا امکانپذیر نخواهد بود. برای این که مهر تاییدی دوباره بر این جمله زده شود، می توانید مطالبی را که در ادامه می آید، بخوانید.
مهندس قاسم عسگری کارشناس ارشد زمین شناسی و همکار مرکز ملی پیش بینی زلزله و تیم پیش بینی دانشگاه صنعتی شریف مقاله ای را با عنوان پیش بینی زلزله با استفاده از پیش نشانگرهای هواشناسی و سنجش از راه دور ایران ارائه کرده بود.
به گفته وی ، پیش نشانگرهای زلزله در حدود 30تا 40مورد هستند که در شاخه های مختلفی مثل زمین شناسی ، هواشناسی و لرزه ای طبقه بندی می شوند.
به عنوان مثال ، تغییر رطوبت هوا به صورت محلی و موقت و خیلی گذرا می تواند یکی از پیش نشانگرهای زلزله باشد که دلیل آن هم افزایش دمای زمین پیش از شکستگی است که باعث تبخیر شدن آب درون زمین و در نهایت افزایش رطوبت هوا در آن محل می شود که با ماهواره ها قابل بررسی است.
مهندس عسگری تغییر هوا را هم از دیگر پیش نشانگرهای زلزله دانست و افزود: با افزایش حرارت زمین ، امواج الکترومغناطیسی تولید می شوند که وقتی به سطح زمین راه می یابند، به صورت تشعشع مادون قرمز حرارتی خود را نشان می دهند و باعث افزایش موقت دما می شوند که این موضوع هم باز از طریق ماهواره ها قابل بررسی می باشد.
گفتنی است که در ایران نهادهای مختلفی از قبیل سازمان هواشناسی ، پژوهشکده سوانح طبیعی ، سازمان زمین شناسی ، سازمان فضایی ایران و مرکز ملی پیش بینی زلزله و بسیاری دیگر، دست اندرکار بررسی این موضوع هستند که شاید در 10سال آینده بتوانند با دقت خیلی بالایی زلزله را پیش بینی کنند.

تحمل یک قطعه بتون 300 کیلویی! ایگور تمام حسهایی را که به عنوان یک فضانورد در فضا تجربه کرده بود، با تجربیات زمینی برای مهمانان مثال می زد. به گفته او، اولین مرحله زمانی است که موشک پرتاب می شود. در این مرحله فشار و بار زیادی بر فرد وارد می شود که اگر بخواهیم این حس را تجربه کنیم ، می توانیم یک قطعه بتون 200 تا 300 کیلویی را روی خود قرار دهیم. در چنین حالتی بسختی می توان نفس کشید. در مرحله بعد تصور می کنید تمام خون بدنتان وارد سر و مغز شده است که برای رسیدن به این تجربه هم می توانید به صورت معکوس آویزان شوید. چنین حسی در تمام مدت پرواز با شماست. تجربه بعدی هم بی وزنی است که فقط می توانید آن را به مدت 30 ثانیه و در آزمایشگاه هایی خاص تجربه کنید. آخرین مرحله هم فرود نرم است که اگر با فشار زیادی روی جایی نرم هل داده شوید، آن را احساس خواهید کرد.

فریبا فرهادیان