سلام به غول روزنامه‌نگاری سرزمین آفتاب تابان

به گزارش جام جم آنلاین ، برخی از روزنامه‌های بزرگ دنیا، چنان حجمی از اعتبار و اطلاعات و آگاهی و احترام را کسب کرده‌اند که به‌حق باعث می‌شود تا به کار خبری و رسانه‌ای ببالیم. آگاهی از این تجربه‌های موفق،‌ می‌تواند باعث ایجاد هویت و اعتمادبه‌نفس فراوانی در فضای رسانه‌ای و مطبوعاتی بشود. نگاهی به آساهی شیمبون، یکی از روزنامه‌های بزرگ تاریخ مطبوعات جهان انداخته‌ایم؛ تا نکته‌هایی از شکل‌گیری و سبک‌کاری این غول مطبوعاتی را در اختیارتان بگذاریم.

***

روزنامه‌ای پرتیراژ ولی جدی

در زبان ژاپنی، اساهی شیمبون یعنی آفتاب تابان. جالب است بدانید که زمانی از هر سه ژاپنی، یک نفر خواننده دائمی این روزنامه بزرگ محسوب می‌شدند. این روزنامه در روزگار اوج خود، در دو چاپ صبح و عصر، ده میلیون نسخه می‌فروخت و میزان خوانندگان دائمی آن 35 میلیون نفر تخمین زده می‌شدند. در آن روزگار این روزنامه 8800 کارمند داشت که سه هزار نفرشان روزنامه‌نگار حرفه‌ای بودند. روزگاری این روزنامه، 9 هواپیمای اختصاصی داشت و حتی سفارش ساخت ماشین‌های مخصوص برای حضور خبرنگارانش در صحنه‌های اعتراض را داده بود؛ که باعث می‌شد با کمترین آسیب، بیشترین عکاسی و نزدیکی به صحنه و دریافت اطلاعات صورت بگیرد. جالب این‌که چنین روزنامه پرتیراژی، به‌هیچ‌عنوان یک روزنامه سطح پایین هم نیست؛ بلکه کاملاً جدی است و تمرکزش را روی موضوعاتی چون سیاست، مسائل بین‌المللی و اقتصاد گذاشته است.

پروسه سخت استخدام روزنامه‌نگاران در آساهی

نکته جالب دیگری که بد نیست درباره این روزنامه آسیایی بدانید، نحوه آغاز به کار روزنامه‌نگاران در آن است. روزنامه‌نگارانی که در تحریریه اصلی آساهی کار می‌کنند، به‌هیچ‌عنوان راحت به این موقعیت نرسیده‌اند. طی فرآیند رسیدن به تحریریه اصلی، نیاز به زمان و انرژی و اراده و هوش بسیاری دارد. درنتیجه تنها کسانی وارد این تحریریه‌ها می‌شوند که بهترین هستند. این روزنامه‌نگاران در ابتدا در آزمونی شرکت می‌کنند. رقابت در این آزمون بسیار سخت است؛ در برهه‌ای نزدیک به دو هزار نفر فارغ‌التحصیل دانشگاه، برای تصاحب سی شغل این روزنامه شرکت کرده بودند. سؤالات مطرح‌شده در این آزمون، فوق‌العاده سخت است و نیاز به اطلاعات عمومی و روز فوق‌العاده زیادی دارد؛ از جمله این‌که انتخابات عمومی انگلیس، کانادا، ایتالیا، ژاپن و سوئد را به ترتیب تاریخ مرتب کنید. فارغ‌التحصیلان متقاضی شغل در این روزنامه که در این آزمون شرکت می‌کنند، باید به یکی از زبان‌های چینی، انگلیسی، اسپانیولی، روسی یا آلمانی در حد یک فارغ‌التحصیل آن زبان خارجه تسلط داشته باشند؛ طوری که مقاله نوشته و بعد از شنیدن نطقی شفاهی، بتوانند در کمترین زمان ممکن، آن را خلاصه کنند.

کار اصلی هم بعد از قبولی این افراد آغاز می‌شود. چند سال باید به دفاتر استانی روزنامه بروند و شروع به کار کنند. اگر کارشان خوب باشد، چند سال بعد را در دفاتر بزرگ در همان ناحیه طی خواهند کرد. اگر باز هم کارشان خوب باشد، چند سال دیگری را در باشگاه‌های مرتبط باغ اردارات و سازمان‌های دولتی که تنها در ژاپن وجود دارد، طی خواهند کرد. بعد از طی موفقیت‌آمیز این مراحل است که می‌توانند وارد یکی از دفاتر اصلی در شهرهای بزرگ ژاپن بشوند. به قول خودشان، استعفاها کم است؛ ولی در طول این مسیر کلی از انگیزه‌ها کاسته می‌شود و همه بی دل و دماغ می‌شوند.

این روزنامه‌نگاران دیوانه کار

از جنبه‌های رایج و جالب مطبوعات ژاپنی و ازجمله آساهی، دنبال کردن اخبار است. البته خبرنگاران در باشگاه‌های مطبوعاتی، معمولاً دسترسی مستقیم به اطلاعیه‌ها و اطلاعات مورد نیازشان از مراکز دولتی دارند. اما درعین‌حال رقابت دیوانه‌واری برای کسب اخبار دست اول وجود دارد. این خبرنگاران در روزگار اوج مطبوعات و روزگار اوج آساهی شیمبون، عادت داشتند که صبح زود و نیمه‌شب‌ها به محل حضور مقامات و مسئولین یا منازل آن‌ها مراجعه کنند. آساهی برای این منظور ماشین و راننده اختصاصی در اختیار این خبرنگاران قرار می‌داد. ژاپنی‌ها دیوانه کارند؛ اما این روزنامه‌نگاران عجیب‌تر از خود ژاپنی‌ها دیوانه کارند. طوری که همسرانشان در روزگار اوج سنت مطبوعاتی ژاپن، آن‌ها را تنها در یکشنبه‌های آخر هفته یا تعطیلات احتمالی می‌دیدند.

تولد در اوزاکا

خب، حالا درک می‌کنید که چطور روزنامه‌ای، می‌تواند تبدیل به آساهی شیمبون شود و آیا می‌توانید این فرآیند را با فرآیند جذب نیرو و حمایت از نیرو و آموزش نیرو در ایران مقایسه کنید؟ بیهوده نیست که این روزنامه، این‌چنین مورد احترام ژاپنی‌ها و جهانیان واقع می‌شود و یکی از برگ‌های درخشان زندگی ژاپنی تلقی می‌شود. آساهی یازده سال پس از اصلاحات می‌جی در ژاپن سروشکل گرفت. این روزنامه در شهر اوزاکا که آن زمان مرکز اقتصادی و صنعتی ژاپن بود، شکل گرفت. جالب این‌که کارکنان آساهی بخشی از سهام این امپراطوری رسانه‌ای را تملک کرده‌اند تا نظارت بیشتری بر کارکرد آن داشته باشند.

روزنامه‌ای در اوج

آساهی در طول حیات حرفه‌ای خود، مسیر پرپیچ و خمی را گذرانده است. در کودتایی که در ژاپن اتفاق افتاد، یکی از مراکزی که باید توسط سربازان اشغال می‌شد، این روزنامه بود؛ چرا که اعتبار فوق‌العاده‌ای داشت و به‌راحتی می‌توانست افکار عمومی را مدیریت کند. در مقابله با سیطره نظامیان بر ژاپن نیز پیش از جنگ جهانی دوم، سلسله مبارزات قلمی دنباله‌داری را پایه‌ریزی کرد که حتی باعث تعطیلی گاه و بیگاهش نیز شد. آساهی روحیه ماجراجویانه و کاملاً جدی در کسب اخبار داشت. تصورش را بکنید که یکی از اولین انسان‌هایی که موفق شد با بالن دور دنیا را بگردد، یکی از خبرنگاران آساهی بود؛ که وقتی بالنش بر فراز توکیو قرار گرفت، فاصله‌اش را با زمین کم کرد تا این خبرنگار، بتواند اخبار و عکس‌های اختصاصی‌اش را به پیک‌های روزنامه برساند. در زلزله بزرگ توکیو نیز این روزنامه با ناوگان اختصاصی هوایی خود، توانست بهترین گزارش‌ها و عکس‌ها را تهیه کند.

قائل به روزنامه‌نگاری متراکم

این روزنامه در سنت مطبوعاتی خود به‌شدت قائل به روزنامه‌نگاری متراکم بود؛ به این صورت که ترجیح می‌داد اخبار و گزارش‌هایش را خودش تهیه کند. به همین دلیل معمولاً حجم بالایی از روزنامه‌نگاران را در دل خودش داشت. در برهه‌ای حتی روزنامه‌نگاران این امپراتوری مطبوعاتی، از خبرگزاری ملی ژاپن هم بیشتر بود؛ روزنامه‌نگارانی که اساساً از فارغ‌التحصیلان بهترین دانشگاه‌ها انتخاب می‌شدند. بعدتر که وضع مالی این روزنامه بهتر شد، ترجیح دادند حتی یک ساختمان بیست طبقه مشرف به خلیج توکیو را خریداری کنند.

پایگاهی برای تولید سیاستمداران آینده

بیهوده نیست که این روزنامه امروزه به یکی از نمادهای رسانه‌ای و مطبوعاتی ژاپن و آسیا تبدیل شده است. در واقع هیچ موفقیتی بی‌دلیل نیست؛ ازجمله موفقیت آساهی شیمبون. تمرکز این روزنامه روی بهترین فارغ‌التحصیلان بهترین دانشگاه‌ها، بعدتر باعث شد تا کارمندان ارشد و سیاستمداران زیادی از دل این روزنامه تقدیم جامعه ژاپنی شوند؛ روزنامه‌ای که بیشتر خوانندگانش را طبقه شاغل کشور آفتاب تابان تشکیل می‌دادند.