اینجا فناوری حرف اول و آخر را می‌زند

الکامپ امسال با این سخنان وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات آغاز شد. سخنانی که برخلاف معمول به جای تمجید از دستاوردها یکراست سراغ چالش‌ها می‌رود.

او با برشمردن بسیاری از چالش‌های بزرگ، راه‌حل ذخیره و استفاده صحیح از منابع را در فناوری می‌بیند. جوان‌ترین وزیر کابینه از «تلاش‌های خارجی و حتی داخلی برای متوقف کردن مسیر توسعه دیجیتالی» انتقاد کرد.

با وجود همه چالش‌هایی که وزیر بدون تعارف سراغشان رفت، الکامپ برای بیست‌وچهارمین بار برگزار شد. الکامپ 24 به داغی این روزهای تابستان نبود، ولی هنوز هم مهم‌ترین و بزرگ‌ترین رویداد فناوری کشور محسوب می‌شود.

آزمونی دشوار

سازمان نظام صنفی که از سال 94 برگزاری الکامپ را برعهده داشته، امسال آزمون بزرگی را پشت سر گذاشت. شرایط سازمان امسال از دو جهت متفاوت بود: از طرفی 7خرداد، محمدباقر اثنی عشری، رئیس جدید سازمان نظام صنفی رایانه‌ای به‌صورت رسمی و با امضای رئیس‌جمهور منصوب شد و تیم جدید اولین بار بود که برگزاری الکامپ را به‌عنوان ویترینی برای صنف برعهده داشت و بنابراین عملکرد سازمان زیر ذره‌بین بود. از طرف دیگر، مشکلات ارزی، فیلترینگ‌ها و‌… شرایط را برای حضور شرکت‌ها بخصوص سخت‌افزاری‌ها سخت‌تر کرده بود. به‌عنوان یک بازدیدکننده، الکامپ 24 را خلوت‌تر از سال‌های قبل دیدم که قطعا زمان برگزاری آن بی‌تاثیر نیست. این نمایشگاه از شنبه 6 تا سه‌شنبه 9 مرداد برگزار شد و هیچ روز تعطیلی در تقویم کاری این نمایشگاه نبود. همین مساله می‌تواند باعث شود بسیاری از علاقه‌مندان فرصت کافی برای حضور در نمایشگاه که امسال با شعار «پیش به سوی اقتصاد دیجیتال با توان ایرانی» برگزار شد، پیدا نکنند. با این حال استقبال قابل قبولی از الکامپ بخصوص سالن‌های استارت‌آپ‌ها شد.

فناوری با چاشنی نوآوری

چهار سال پیش که سازمان نظام صنفی عهده‌دار برگزاری الکامپ شد، یک نوآوری به خرج داد و گوشه‌ای از نمایشگاه را به استارت‌آپ‌ها سپرد. همان سال استقبال از این بخش به‌قدری بود که همه را شگفت‌زده کرد و هر سال به فضای اختصاص یافته به استارت‌آپ‌ها افزوده شد تا این‌که امسال این فضا به پنج سالن رسید. همچنان شلوغ‌ترین و پرتکاپوترین قسمت الکامپ، الکام‌استارز بود. امسال آوردگاه سرمایه، الکام‌پیچ، نیترو و تاکز از بخش‌های ویژه الکام‌استارز بودند.

هرچند الکام‌گیمز هم در دل الکام‌استارز گنجانده شده بود و بیش از 30 بازیساز در الکام‌گیمز شرکت کرده بودند، ولی به نظر می‌رسید این بخش به پختگی لازم نرسیده و باید بیشتر روی آن کار شود.

استارت‌آپ‌های غیر بازی نیز هرچند از لحاظ کمی رشد کرده بودند و شرایط فیزیکی غرفه‌ها بسیار بهتر از سال گذشته بود، ولی تکراری بودن ایده‌ها و حتی دیدن استارت‌آپ‌های قدیمی که در این چند سال همه جا دیده می‌شوند، به چشم می‌آمد. علی رحمانپور، از موسسان لینکپ که راهکارهای یکپارچه اینترنت اشیا در حوزه هوشمند‌سازی محیطی ارائه می‌کند، در این‌باره گفت: «سال 95 نسبت به سال 94 رشد بسیار قابل توجهی در بخش استارت‌آپ‌ها داشتیم، امسال نسبت به سال گذشته از لحاظ کمی این بخش بزرگ‌تر شده، ولی از لحاظ کیفی شاید مانند سال قبل نباشد.» او افزود: «به نظر من چالش الکام‌استارز این است که بسیاری از شرکت‌ها با این‌که قدیمی هستند، در این بخش غرفه دارند. مثلا ما سه دوره است در الکام‌استارز شرکت می‌کنیم. به نظرم باید محدودیتی وجود داشته باشد که بعد از چند دوره نتوانند در سالن الکام‌استارز حضور داشته باشند، زیرا این باعث نابرابری می‌شود و تیم‌هایی که باید دیده شوند اتفاقا کمتر دیده می‌شوند. این سالن برای کسانی است که می‌خواهند با تیم‌های جدید آشنا شوند و ببینند چه ایده‌های جدیدی آمده است. الان این تیم‌ها در حاشیه هستند و در سالن به چشم نمی‌آیند. با توجه به این‌که سال گذشته استندها بخش اصلی الکام‌استارز بود، این معضل مهم‌ترین مشکل امسال است.» او درباره بازدیدکنندگان نیز گفت: «هم بازدیدکنندگان تخصصی داریم و هم عمومی.»

بحث داغ ارز دیجیتال

در روز اول الکامپ، پیش‌نویس لایحه صیانت از اطلاعات و داده‌های شخصی افراد به امضای وزیر ارتباطات و نمایندگان مجلس رسید. در حاشیه این رونمایی، آذری جهرمی، وزیر ارتباطات در پاسخ به سوال یک خبرنگار به دور زدن تحریم‌ها توسط ارز مجازی اشاره کرد و گفت: «رایج شدن ارزهای دیجیتال خارجی در ایران اگر قانونی باشد شاید بتواند تحریم‌ها را در برخی موارد دور بزند. سیاست‌گذاری این حوزه به وزارتخانه ما دخلی ندارد، ولی نظر شخصی من این است که می‌توان از این ارزها استفاده‌های مفیدی کرد. البته ادعای دور‌زدن تحریم‌ها جای مطالعه دارد و لزوما اثبات شده نیست.» او همچنین درباره شایعاتی مبنی‌بر رونمایی از ارز ملی مجازی گفت: «خود من هم در حد خبر شنیدم که شرکت خدمات انفورماتیک اعلام کرده قصد رونمایی از اولین ارز دیجیتال بر پایه ریال را دارد که نویدبخش اخبار خوبی است. اما کاری که ما در وزارتخانه پیرامون ارزهای مجازی انجام می‌دهیم، شکل و هویت دیگری دارد.» البته وزیر تاکید کرد ارز ملی مجازی در صورتی می‌تواند راهگشا باشد که در مجامع بین‌المللی نیز پذیرفته شود و اگر فقط در داخل به رسمیت شناخته شود، فایده‌ای ندارد. فیروز آبادی، دبیر شورای عالی فضای مجازی نیز در بازدید از الکامپ اظهار کرد ارزهای مجازی احتمالا به‌زودی قانونی می‌شوند.

دولتی‌ها دست خالی نبودند

41 دستگاه دولتی در فضایی به وسعت 2500 مترمربع حضور داشتند و طبق گفته دکتر رسول سراییان، رئیس سازمان فناوری اطلاعات، 314 خدمت الکترونیکی معرفی شد. اپلیکیشن مزاج‌سنجی با هدف رفع نیاز مردم درخصوص آگاهی از خصوصیات روانی و جسمانی خود، یکی از خدماتی بود که در نمایشگاه توسط دفتر طب ایرانی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی رونمایی شد. زهرا رفیعی، مسئول این پروژه گفت: «این سامانه که به‌صورت وب اپلیکیشن طراحی شده است، امکان آگاهی مردم از خصوصیات جسمانی و روانی خود را از طریق تست آنلاین و نیز برمبنای تشخیص طب ایرانی فراهم می‌کند.»

از دیگر خدمات معرفی شده توسط وزارت بهداشت می‌توان به اپلیکیشن تی‌تک (TTAC) اشاره کرد. به گفته محمد منتظری، مسئول این پروژه، تی‌تک اصالت تمام فرآورده‌های سلامت‌محور و دارویی شامل فرآورده و کاتالوگ الکترونیکی دارو، تجهیزات پزشکی و دارویی، فرآورده‌های طبیعی گیاهی و سنتی، مکمل‌های غذایی و دارویی، محصولات آرایشی و بهداشتی و فرآورده‌های غذایی را بررسی می‌کند. همچنین امکان اطلاع از عوارض این فرآورده‌ها و ثبت گزارش درباره آنها نیز وجود دارد.

امکان فعال‌سازی غیرحضوری کارپوشه ملی ایرانیان، از دیگر خدماتی بود که در الکامپ مطرح شد. این کارپوشه چندی پیش برای ارسال الکترونیکی اعلان‌های رسمی دستگاه‌های اجرایی به متقاضیان دریافت خدمات دولتی معرفی شد تا نامه‌هایی که از سوی حاکمیت برای مردم ارسال می‌شود در این کارپوشه قرار بگیرد، اما برای فعال‌سازی این سامانه الکترونیکی نیاز به مراجعه حضوری بود! حمیدرضا هادی‌پور، معاون دولت الکترونیکی سازمان فناوری اطلاعات در الکامپ از اضافه شدن فعال‌سازی غیرحضوری این کارپوشه خبر داد. کاربران می‌توانند برنامه کاربری دولت همراه را از طریق mob.gov.ir یا inbox.iran.gov.ir یا دیگر بازارهای برنامه‌های اندرویدی نصب و کارپوشه ملی ایرانیان را فعال کنند.

خدمت الکترونیکی دیگری که شاید برای بسیاری کاربردی و جالب باشد، یکپارچه شدن سامانه فروش اینترنتی بلیت موزه‌هاست. این سامانه پس از موفقیت در چهار موزه بزرگ کشور، قرار بود از هفته پیش برای موزه‌های استان تهران اجرایی شود. دریافت غیرحضوری گواهینامه الکترونیکی، اپلیکیشن اطلاع‌رسانی و پیام‌رسانی دارکوب وزارت صنعت، سامانه کشوری کسب‌وکار به کسب‌وکار وزارت صنعت (سککوک)، سامانه شناسایی و ردیابی اصالت اسب، استعلام ممنوع‌الخروجی اشخاص در غرفه سازمان ثبت اسناد و… از خدماتی بودند که در الکامپ 24 رونمایی شدند.

زنان توانمند ایرانی

در بسیاری از حوزه‌ها، حضور زنان کمرنگ‌تر از مردان است. این مساله در همه جای دنیا حتی در پیشرفته‌ترین کشورها دیده می‌شود. فناوری یکی از حوزه‌هایی است که مردان سهم بیشتری در آن دارند. این مساله در ایران هم دیده می‌شود. آزاده داننده، رئیس سابق سازمان نظام صنفی رایانه‌ای در پنل تخصصی با موضوع تحولات راهبردی دریافت نیروی انسانی حوزه ICT در حاشیه الکامپ گفت: «کشور ما در زمینه تحولات نیروی انسانی در حوزه ICT آمار دقیقی ندارد، اما طبق آمار اتحادیه اروپا حدود 83 درصد شاغلین حوزه ICT آقایان هستند که این آمار در سال 2006 میلادی 79 درصد بوده که نشان از افزایش این روند دارد.» به گفته او کارشناسان دلیل حضور کم زنان در حوزه ICT یا دیگر رشته‌های مهندسی را وجود استرس و فشار کاری زیاد عنوان می‌کنند. داننده درباره شرایط ایران گفت: «فارغ‌التحصیلان خانم دانشگاه زیاد است و در بازار کار 60 درصد نیروی کار انسانی در مقطع کارشناسی خانم هستند که گاهی مشاهده می‌شود مدیران مجموعه‌ها از این مساله شکایت دارند، زیرا خانم‌ها به دلیل مسئولیت‌های خانه امکان حضور بیشتر در شرکت ندارند یا مرخصی زایمان آنها برای شرکت‌ها دردسرساز است.» او از طرف دیگر در صحبت‌های خود به فضا و پشتیبانی‌های اجتماعی اشاره کرد که طبق نیاز خانم‌های شاغل برنامه‌ریزی نشده مانند ساعت کاری مهدکودک‌ها که نتیجه آن انتخاب بین کار یا بچه‌داری خواهد بود.

در غرفه الکام‌تاکز نیز پنلی با عنوان «زنان در آینده اکوسیستم استارت‌آپی» برگزار شد که وزیر ارتباطات در آن حضور یافت. در این نشست، آرزو خسروی از مدیران کسب‌وکار فرش آنلاین گفت: «آقای وزیر حمایتی از طرف شما از ما زنان نبوده است و حتی در نشست‌هایتان هم از کسب و کارهای بانوان خیلی دعوت نکردید. تا الان تنها حمایتی که انجام شده، حمایت‌های مالی و معنوی کمیسیون فرهنگی مجلس از ما بوده است. ما به‌عنوان فرش آنلاین توانستیم وارد بازار سنتی شده و فرش ایران را به خارج از کشور ببریم و این توانایی‌های ما بوده که به‌عنوان یک زن توانستیم این کار را برای ایران انجام دهیم.»

آذری جهرمی نیز در جواب گفت: «قطعا زنان توانمند ایرانی بیش از اینها در عرصه حضور دارند. خصلت این کسب و کارها این است که دخالت و تصدی‌گری دولت در آنها کمتر است و باید روی پای خود بایستند، اما ما باید اکوسیستم را درست کنیم. این کار را در یک سال گذشته با جدیت پیگیری کردیم. البته اگر مشکلاتی دارید - از تامین منابع مالی تا تسهیل مقررات- که ما بتوانیم حل کنیم، کمک می‌کنیم و اطمینان داریم بانوان ایران ارزش و توانمندی‌شان بالاتر از اینهاست.»

پیام‌های امن در پیام‌رسانی ایرانی

در حاشیه الکامپ، پیام‌رسان ایرانی بیسفون از ویژگی جدید خود یعنی «پیام امن» رونمایی کرد.

بیسفون، در سال 1393 همزمان با پیام‌رسان‌های جهانی دیگر مانند وایبر و وی‌چت و قبل از رواج تلگرام در ایران، نسخه اولیه خود را منتشر کرد. حالا که تلگرام فیلتر شده و کاربران مساله امنیت پیام‌رسان‌های داخلی را پیش کشیده‌اند، بیسفون سعی کرده با ویژگی «پیام امن» به این نگرانی و شبهات مطرح شده پاسخ دهد.

احتمالا تبلیغات خیابانی این پیام‌رسان با شعار «نگران تیک سوم نباشید» را دیده‌اید! اما پیام امن چیست و آیا واقعا امنیت کاربران را تامین می‌کند؟ میلاد موحدین، مدیر ارشد اجرایی نرم‌افزار بیسفون در نشست خبری که در الکامپ برگزار شد، درباره این ویژگی گفت: «در قابلیت پیام امن کل پیام‌ها شامل متن، عکس، فایل، لوکیشن و... در مبدا رمزگذاری خواهد شد و کلید رمزگشایی آن تنها به مقصد ارسال می‌شود تا وظیفه رمزگشایی را انجام دهد.»

او همچنین در پاسخ به این سوال که در صورت وجود دستور قضایی بیسفون چه می‌کند نیز گفت: «اگر دستور قضایی برای شنود یا رصد پیام‌ها وجود داشته باشد با توجه به الگوریتم ایجاد شده هیچ‌گونه گزارشی را نمی‌توانیم به مراجع قضایی ارائه دهیم و این مورد براساس اصل 25 قانون اساسی است و نگرانی خاصی برای اعمال فشار از طرف حاکمیت نیز نخواهیم داشت.» البته او اضافه کرد تا این لحظه هیچ‌گونه دستور قضایی برای رصد پیام‌های کاربران به آنها ابلاغ نشده است. موحدین همچنین درباره قدمت و ریشه بیسفون توضیح داد آنها تجربه تماس‌های بین‌المللی خود را با نام تجاری بیستاک دارند و به هیچ عنوان هیچ ریشه دولتی و شبه دولتی ندارند. بیسفون اکنون چهار میلیون کاربر داشته و به گفته مدیر ارشد اجرایی این نرم‌افزار، توانایی میزبانی 10 تا 12 میلیون کاربر را نیز دارد.

مائده گیوه‌چین