مسجد سلیمان؛ امید به آبادی

110 سال از روزی که اولین چاه نفت ایران و خاورمیانه در مسجد سلیمان کشف و استخراج شد، می‌گذرد؛ چاه نفتی که اقتصاد ایران و حتی برخی نقاط جهان را متحول کرد. مسجد سلیمان اما امروز و پس از گذشت بیش از یک قرن خودش چه دارد؟

مسجد سلیمان اندکی پس از کشف و استخراج نفت در همه چیز اول بود؛ اولین فرودگاه کشور (حتی قبل از فرودگاه مهرآباد)، برخورداری از آب و برق و فاضلاب و بیمارستان و ... حتی گفته می‌شود که رضا خان زمانی که به جراحی احتیاج پیدا کرد، در بیمارستان مسجد سلیمان بستری و عمل شد. اما با افت تولید نفت در مسجد سلیمان از اواخر دوره پهلوی دوم تا انقلاب، بی‌توجهی به این شهر زیاد شد، مثل کسی که شیره جانش را بمکند و بعد او را به حال خود رها کنند. علت دیگر عقب ماندگی مسجد سلیمان شایعات و نظریه‌هایی بود که مطرح شد و می‌گفت مسجد سلیمان روی گسل زلزله است، بنابراین شهر باید جابه جا شود، و همین امر باعث شد که به مدت 30سال کار زیادی در جهت توسعه و آبادانی مسجد‌سلیمان در هیچ بخشی (آب، فاضلاب، عمرانی و ...) انجام نشود و به این ترتیب مسجد سلیمان دچار عقب‌افتادگی مضاعف بشود.

یعنی گفته شد که بخاطر احتمال وقوع زلزله باید شهر جابه جا شود و هیچ طرح توسعه‌ای در آن اجرا نشود؟

بله، البته بحث جابه‌جایی شهر صرفا مربوط به بحث زلزله نبود، زیرا مناطقی در شهر وجود داشت که از آنها نفت و گاز متصاعد می‌شد و بسیار آلوده و آزاردهنده بود و دست کم باید منازل و مردم آن مناطق جابه جا می‌شدند.

ظاهرا هم‌اکنون یکی از بزرگ‌ترین مشکلات مسجد سلیمان همین بحث آلودگی برخی مناطق مسکونی است، درست است؟

بله، و همانطور که گفتم برنامه‌ریزی شده بود که دست‌کم منازل واقع در این مناطق که شامل پنج تا شش منطقه می‌شود، جابه‌جا شوند که تا شروع دولت یازدهم به دلیل نبود منابع مالی این طرح اجرایی نشد اما از سال 92 به صورت جدی در دستور کار قرار گرفت و کار خرید منازل مذکور و انتقال آنها آغاز شد، در همین راستا سال گذشته 310 واحد و امسال هم 195 واحد را جابه‌جا کردیم. همچنین از سال 92 کار توسعه شهری شامل اجرای پروژه‌های آب، فاضلاب، پتروشیمی، کارخانه آلومینیوم و فرودگاه مسجد سلیمان (که قبلا طرح‌هایش آماده شده اما عملا مسکوت مانده بود) را نیز آغاز کردیم.

گفته می‌شود که یکی از بالاترین نرخ‌های بیکاری در کشور مربوط به مسجد سلیمان است، این آمار درست است؟

بله، ما اکنون با 29 و نیم درصد، بالاترین نرخ بیکاری استان خوزستان را داریم و در کشور هم فکر کنم بالاترین نرخ بیکاری را داشته باشیم، اما توجه کنید که این آمار تا دو سال گذشته، 5/43 درصد بوده یعنی دوبرابر و طی دو سال اخیر نرخ بیکاری 50 درصد کاهش یافته است. البته این به آن معنا نیست که نرخ بیکاری در مسجد سلیمان کاهش یافته باشد، بلکه به این معناست که اگر قبلا صد تا صد تا به بیکاران مان اضافه می‌شد، اکنون 50 تا 50 تا اضافه می‌شود و بقیه جذب پروژه‌های اشتغالزایی احداث شده و در حال احداث می‌شوند.

محرومیت‌های سال‌های گذشته، مهاجرت انبوه مردم از مسجد سلیمان را به دنبال نداشته است؟

در سال‌های گذشته چرا، اما در سال‌های اخیر و با اجرای طرح‌های صنعتی و اشتغالزا، شاهد مهاجرت معکوس به شهر مسجد سلیمان و روستاهای اطرافش بوده‌ایم. حتی برخی از شاخص‌های آسیب‌های اجتماعی نسبت به سال 92 و پیش از آن، 55درصد کاهش یافته است.

مهم‌ترین مشکلاتی که مردم مسجد سلیمان همچنان با آن دست و پنجه نرم می‌کنند شامل چه مواردی است؟

مشکل اول ما هنوز بیکاری است. مشکل دوم آب و فاضلاب است، زیرا هنوز در برخی از نقاط شهر آب شرب شبانه‌روزی وجود ندارد و آب جیره‌بندی است. در بحث فاضلاب اصلا شبکه فاضلاب نداریم و فاضلاب یا وارد چاه‌های جذبی و یا زمین‌های اطراف شهر می‌شود. درخصوص عمران شهری هنوز مشکل داریم و بیش از 80 درصد بافت شهر فرسوده است.

5 محور گردشگری مسجدسلیمان

ما پنج محور گردشگری را در مسجد سلیمان تعریف کرده‌ایم و در حال پیگری آنها هستیم که شامل گردشگری صنعت نفت (موزه‌های نفتی)، استفاده از ظرفیت‌های دریاچه سد گتوند و طبیعت منطقه، گردشگری مذهبی با توسعه بقاع متبرکه مثل امامزاده هفت شهیدان و گردشگری تاریخی مثل احیای سرمسجد می‌شود

فاطمه مرادزاده