جست‌وجویی اینچنینی در میانه آتش و خون

امثال برجی‌ها حضورشان در جبهه‌ها کمی بیشتر از یک رزمنده است و ماناتر و ماندگارتر از تاریخ حتی اگر ما به اندازه کافی درباره این راویان حقیقت ندانیم.

«شب وصل» بهانه‌ای است برای پاسداشت برجی‌ها؛ بی‌دلیل نیست که رئیس حوزه هنری، هنرمندان عرصه دفاع مقدس را اهالی سکوت توصیف کرده و معتقد است آنها به اندازه‌ای که لازم بوده به مردم معرفی نشده‌اند. رضا برجی، عکاس و مستندساز دفاع مقدس یکی از همین افراد است و شاید در بهترین حالت بسیاری از ما بدانیم او یکی از اعضای گروه «روایت فتح» است ولی درباره عکس‌ها و مستندهایی که از جنگ‌ها در سراسر جهان ثبت و ضبط کرده، کمتر می‌دانیم و این‌که او رکورددار حضور در جنگ‌های بین‌المللی است.

بعد از سردار حسام

حوزه هنری از نیمه اسفند سال گذشته، شب وصل را برگزار می‌کند؛ برنامه‌ای که در گام اول به بزرگداشت سردار حمید حسام، نویسنده دفاع مقدس اختصاص داشت و بهانه‌ای بود برای یادآوری آنچه او به ادبیات جنگ هدیه کرده است. حالا در دومین گام، شب وصل به بزرگداشت رضا برجی اختصاص دارد و فرصتی است برای پاسداشت تلاش‌های او. مراسم بزرگداشت رضا برجی روز سه‌شنبه 29 فروردین از ساعت 17 در مجتمع فرهنگی هنری اسوه در تقاطع خیابان‌های انقلاب و بهار برگزار می‌شود.

مسلح به دوربین

اگر در تمام دنیا شش خبرنگار وجود داشته باشد که ملامحمد عمر، رهبر طالبان افغانستان را از نزدیک دیده‌اند اما فقط یک خبرنگار در دنیا هست که سه‌هفته با اسامه بن‌لادن، رهبر گروه القاعده زندگی کرده باشد و او کسی نیست غیر از رضا برجی، عکاس، مستندساز و خبرنگار ایرانی. البته او جزو همان خبرنگارهایی است که ملاعمر را از نزدیک دیده‌است؛ برحی به همراه محمدحسین جعفریان ملاقات کوتاهی با رهبر گروه طالبان افغانستان داشته‌اند.

کسی که از 19‌ سالگی عکاسی در جنگ را آغاز کرده باشد و عضو گروه روایت فتح باشد، بعید نیست در 14 جنگ بین‌المللی حضور پیدا کند. برجی مسلح به دوربین در جنگ‌های بسیاری بوده است؛ از جنگ تحمیلی علیه کشور خودمان گرفته تا جنگ افغانستان، تاجیکستان، کشمیر، هند و پاکستان، قره باغ، چچن، بوسنی، کوزوو، لبنان، سومالی، سودان، غزه و جنگ‌های خلیج فارس.

رهاورد نبرد

جنگ‌ها با همه زشتی‌ها و ویرانی‌هایشان به زیبا‌ترین شکل در قاب دوربین رضا برجی مستند شده‌ در نمایشگاه‌های متعدد در ایران و جهان به نمایش درآمده‌اند. دیوار گالری‌هایی در آلمان، بوسنی، لبنان، ایتالیا، هند، سوریه، پاکستان، ترکیه و اتریش به آثار برجی مزین شده‌اند و نیز بسیاری از شهرهای ایران میزبان نمایشگاه‌های او بوده‌اند.

این عکس‌ها بعلاوه نزدیک به 50 فیلم مستند بلند و کوتاه مانند «سواحل اشک و زیتون» که درباره جنگ‌33 روزه لبنان ضمن حمله ارتش اسرائیل به جنوب لبنان است و «مادران صربرنیتسا» درباره فجایع بوسنی و نیز «سال‌های گلوله و زنبق»، «مادران»، «لعل بدخشان» و «در امتداد غدیر» فقط بخشی از رهاوردهای برجی از جنگ‌های منطقه هستند؛ رضا برجی از جنگ زخم‌هایی هم به یادگار دارد که در جریان بمباران‌ سلاح‌های شیمیایی دچارش شده است.

تکمیلی

یک عکاس متفاوت

این روزهاعکاس خوب کم نیست اما آدم ویژه و متفاوت در میان اهالی عکس کم است، یکی شان بدون شک رضا برجی است. این که بیش از 30 سال دوربین به دست بگیری و در 14 جنگ حضور داشته باشی خودش یکی از نشانه‌های متفاوت بودن است، 57 کشور را بچرخی با دوربینی در دست و نگاهت همانی باشد که بود، اشک بریزی و با چشم خیس توی ویزور دوربین چشم بدوزی به سوژه‌ات، اینهاست که رضا برجی را کمی متفاوت می‌کند از آن چیزی که عکاس می‌نامیمش، اما عجیب‌تر درباره رضا برجی این است که کمتر عکسی از همه این سال‌های فعالیت او می‌توان در اینترنت یافت، آن هم در روزگاری که حالا این فضا پر است از آثار عکاسانی که هنوز چند ماهی از دوربین به دست گرفتنشان نگذشته است. متفاوت بودن از همان آغاز عکاسی همراه با او بود. هدیه متفاوت او برای برنده شدن در مسابقه نقاشی یک دوربین عکاسی بود. هدیه‌ای که او را از همان آغاز وارد دنیای تصویر کرد و نزدیک به چهار دهه در آن فعالیت کرد.

این یکی از معدود عکس‌های رضا برجی است که در دسترس است؛ دو رزمنده در عملیات والفجر 8 در فاو. در عجیب بودن این عکس همین بس که در همین عملیات عکاس برای دومین بار شیمیایی می‌شود. جایی که پیش از رسیدن او حمله‌ شیمیایی رخ داده و منبع آب آلوده هم همان جاست که او و یکی از دوستان از آن آب می‌خورند و تمام گلویشان تاول می‌زند. همین موارد بارها پای او را به بیمارستان کشانده است. ثبت حقیقت آن هم در میانه پروپاگاندای رسانه‌های غالب کار کمی نیست، همین است که می‌توان رد رضا برجی را در افغانستان، تاجیکستان، کشمیر هند و پاکستان، قره‌باغ، چچن، بوسنی، کوزوو، لبنان، سومالی و غزه هم کرد.