چشم‌های بسته مدعیان حقوق‌ بشر بر فاجعه انسانی در یمن

با این وجود کشورهای عربی بدون در نظر گرفتن فجایعی که در یمن صورت می‌گیرد حمایت بی‌چون و چرای خود را از اقدام عربستان ابراز داشته‌اند و نهادهای غیرحکومتی مسلمانان جهان اسلام نیز در قبال این جنایت سکوت کرده‌اند.

با این حال باتوجه به گرفتار شدن ریاض در باتلاق یمن، نصرالله تاجیک سفیر اسبق ایران در اردن معتقد است که عربستان بیشتر به دنبال حل و فصل مسائل منطقه از طریق ابعاد نظامی است و در صورتی که این سیاست تغییر نکند پیچیدگی و وخیم شدن اوضاع در منطقه را شاهد خواهیم بود. وی در گفت‌وگو با جام سیاست در این زمینه به سوالاتمان پاسخ داده که می‌خوانید.

با توجه به واکنش‌های جهانی به جنایات عربستان در یمن، تداوم تجاوز آل‌سعود به مردم یمن را چگونه تحلیل می‌کنید؟

بحث یمن و عربستان نه بحث اول و نه بحث آخر است. این جنگ هفتم بین عربستان؛ یعنی سعودی‌ها و یمنی‌ها محسوب می‌شود و هیچ موقع تا به حال هرکدام از دو طرف به هر میزان که قدرت داشتند، هیچ‌گاه نتوانستند بر یکدیگر پیروز شوند واین جنگ برنده نظامی نداشته است. به هر صورت سعودی‌ها به دنبال هژمونی حاکمیت بلامنازع بوده و علاقه‌مندند که مسائل منطقه را با اهداف و دیدگاه‌های خودشان حل وفصل کنند ولی متاسفانه با جو کنونی جهان و تغییراتی که در منطقه و قدرت‌های منطقه‌ای و بخش‌های مختلف وجود دارد این اتفاقات در حقیقت بر مسائل و روابط منطقه‌ای وتوازن ژئوپلتیک منطقه تاثیرگذار هستند. عربستان بیشتر به دنبال حل و فصل مسائل منطقه از طریق ابعاد نظامی است و این حقیقت باعث شده که سعودی‌ها نتوانند حتی با تشکیل ائتلاف و استفاده از توانمندی سایر کشورها برای این‌که به کارشان مشروعیت بدهند، از این اهداف، روش و رویکرد استفاده کنند و به منویاتی که دنبال می‌کنند برسند، در حقیقت تحمیل یک دولت توسط نیروی خارجی به یک کشور،‌ در شرایط فعلی جهان مرسوم نیست و متاسفانه جامعه جهانی نیز چشم خود را بر مشکلاتی که برمردم یمن وارد می‌شود بسته و بدون توجه به این فجایع که در اثر یک تصمیم غلط و با ابزار نظامی صورت می‌گیرد می‌خواهد مسائل سیاسی را حل کند. یکی از انتقاد‌های جمهوری اسلامی ایران به سیاست خارجی عربستان این است که تصمیماتش سترون و نازاست و جنبه تخریبی‌ آن بر سازندگی‌اش برتری یافته و پیشی گرفته است و این کشور می‌خواهد با استفاده از ابزار نظامی مسائل را حل کند که این امر مورد انتقاد است و سیاست‌های مخرب عربستان علاوه بر منطقه در یمن هم دنبال می‌شود. در عرف دیپلماتیک وقتی می‌خواهید از ابزار سیاسی استفاده کنید اولین شرط استفاده از روش مصالحه است یعنی یک چیزی بدهی و یک چیزی بگیری اما سعودی‌ها اصلا در این فضا نیستند و با روش‌هایی که به کار می‌گیرند همه را به هم ریخته‌اند و در طول نزدیک به سه سال گذشته جز ویرانی، کشتار و به خاک وخون کشیدن مردم غیرنظامی دستاورد دیگری نداشتند و اگر همین روند پیش برود و انصارالله یا گروه‌های مبارز داخل یمن که مخالف اقدامات عربستان هستند اقداماتشان را تشدید ‌کنند این اقدام خشونت بیشتر و خونریزی بیشتر را به دنبال خواهد داشت. بحران یمن خیلی راحت از طریق روشی که قبلا ایران پیشنهاد داده قابل حل است لذا اگر اجازه بدهند مسائل یمن، به طور یمنی حل بشود همان طور که باید مشکلات سوریه به صورت سوری حل شود، از جنگ و بحران جلوگیری می‌شود. همانطور که گفت‌و‌گوهای داخل سوریه، یعنی سوری ـ سوری بدون استفاده از تروریسم وارداتی و تقویت جنگ‌های نیابتی کار‌ساز است این اقدام در یمن هم پاسخگو خواهد بود. اگر روش‌های خشونت‌بار به همین روال ادامه پیدا کند علاوه بر تند شدن بیشتر جنگ حملات بیشتری از سوی انصارالله یا گروه‌های دیگر ادامه پیدا خواهد کرد و بر پیچیدگی و وخیم شدن اوضاع خواهد انجامید. بیشترین هدف سعودی‌ها در حقیقت تحمیل یک دولت به مردم یمن است در حالی که بخشی از مردم یمن قائل به این دولت نیستند و دودستگی‌ای که بین علی عبدالله صالح و از طرف دیگر انصارالله و منصور هادی است، باید از طریق گفت‌وگو حل شود و اجازه بدهند طرفین قضیه و مسائل را بدون دخالت خارجی با هم بنشینند و حل و فصل کنند. بنابراین قدم اول آتش‌بس و قدم دوم مذاکره گروه‌های یمنی با همدیگر تحت اشراف یک کمیته منطقه‌ای یا بین‌المللی و با اشراف سیاسی است.

اشاره‌ای به نقش کمیته‌های بین‌المللی داشتید. چرا تا الان چنین کمیته‌ای تشکیل نشده است؟

بله، به عقیده من باید نهاد‌ها و کمیته‌های بین‌المللی را فعال کنیم. همانطور که می‌دانید کشورهای غربی بیشتر به دنبال فروش سلاح هستند و به همین دلیل نهادهای بشردوستانه خیلی زمینه برای فعالیت پیدا نکردند، لذا ما باید در تعامل با جامعه جهانی سازمان ملل و کمیته‌های مختلف حقوق بشر، به نوعی فضایی را ایجاد کنیم تا اجازه داده شود با فشار وارد کردن بر عربستان و گروه‌ ائتلاف،فضایی از مذاکره بین‌المللی ایجاد شود. البته نماینده سازمان ملل وجود دارد ولی متاسفانه اجازه داده نشده که نقش خود را به خوبی ایفا کند و اگر اجازه بدهند که ایشان بیشتر نقش داشته باشد، مسائل به جای نظامی از طریق سیاسی حل خواهد شد و قطعا طبعاتش بهتر خواهد بود.

آیا هم پیمانی رژیم صهیونیستی با عربستان علیه جهان اسلام چنین اتفاقاتی را رقم نزده است؟

متاسفانه صدای مردم مظلوم یمن شنیده نمی‌شود. یعنی ما یکی از مشکلاتمان این است که به مردم مظلوم یمن و کسانی که نزدیک به سه سال است که خانواده و زندگی‌شان را از دست دادند و خانه‌هایشان روی سرشان خراب شده و آواره شدند، اجازه داده نشده که صدایشان را به جامعه جهانی رسانده شود. عقیده دارم که باید کمک کنیم که از این مردم حمایت شود و شرایط از نظر سیاسی و بین‌المللی و حتی تبلیغی و رسانه‌ای در آمریکا و اروپا به وجود آید که صدای اینها شنیده شود و سازمان ملل نقش قوی‌تر و مسئولانه‌تری را به عهده بگیرد. قطعا رژیم صهیونیستی یکی از هم‌پیمانان مهم عربستان در این جنایت است.

گفت‌وگو: فاطمه امیری