حمله به سوریه گامی برای جبران ناکامی‌ها

دونالد ترامپ رئیس‌جمهور آمریکا پس از حمله به سوریه گفت این حمله در جهت منافع حیاتی امنیت ملی آمریکا صورت گرفته است. حمله ناگهانی و غافلگیرکننده آمریکا به یک پایگاه هوایی در سوریه اقدامی یکجانبه و بدون مجوز مجامع بین‌المللی بوده است. از این‌روست که نقض حاکمیت ملی سوریه و نقض قوانین بین‌المللی محسوب می‌شود. این حمله درحالی که با مخالفت ائتلاف روسیه، سوریه و ایران مواجه شده موجبات خشنودی مخالفان دولت سوریه را فراهم آورده است.

دونالد ترامپ در آغاز کار خود به عنوان رئیس‌جمهور وعده داده بود مسائل داخلی آمریکا را در اولویت سیاست خود قرار خواهد داد و با کاهش تعهدات و مداخلات خارجی، توان خود را برای حل مشکلات داخلی به کار خواهد گرفت، اما در شرایطی که سیاست‌های ترامپ در داخل با چالش‌های اساسی روبه‌رو شده، رئیس‌جمهور تازه‌کار آمریکا برخلاف سیاست اعلامی خود یکباره دست به حمله نظامی در خاورمیانه زده است. به نظر می‌رسد در وقوع این رویداد عواملی متعدد در سطوح مختلف موثر بوده‌اند. در سطح داخلی آمریکا، فرافکنی و انحراف اذهان از چالش‌های داخلی از یک‌سو و قدرت نمایی با هدف سرپوش نهادن بر ضعف‌های داخلی از سوی دیگر از جمله این عوامل به حساب می‌آید.

در سطح منطقه‌ای پیشروی‌های ارتش سوریه، بحران سوریه را در مسیری قرار داد که نتیجه آن تغییر موازنه در بحران سوریه به زیان تروریست‌ها و دولت‌های مخالف دولت سوریه بود. آمریکا از این جهت بشدت تحت فشار متحدان منطقه‌ای خود بود. آنها مستقیم و غیرمستقیم از آمریکا می‌خواستند تا دست به کاری بزند و از تغییر موازنه جلوگیری کند. ترامپ با این حمله کوشید با امید دادن به تروریست‌ها و دولت‌های مخالف دولت سوریه، روند تغییر موازنه در بحران سوریه را متوقف کند. ابراز خرسندی متحدان آمریکا از این حملات حاکی است که ترامپ توانسته نظر متحدان را به سوی خود برگرداند.

در سطح بین‌المللی پیشرفت در مذاکرات ژنو و آستانه و امید به دستیابی به راه‌حل سیاسی بدون نقش موثر آمریکا، نشان داد حل بحران‌های منطقه‌ای بدون مداخله و مشارکت آمریکا میسر و امکان‌پذیر است. این دستاورد می‌تواند نمونه و الگویی باشد که تکرار آن نقش بین‌المللی کاخ سفید را در مسائل بین‌المللی تحت‌الشعاع خود قرار خواهد داد و تضعیف خواهد کرد. بنابر این آمریکا با دست زدن به حمله نظامی به سوریه کوشیده است نقش خود را به عنوان قدرت بین‌المللی که نمی‌توان آن را نادیده گرفت یادآوری کند. از این‌رو حمله آمریکا را باید تلاشی برای جبران عقب‌ماندگی‌های خود در تحولات منطقه از جمله سوریه دانست.

دکتر حاکم قاسمی

( عضو هیات علمی دانشگاه بین‌المللی امام خمینی(ره)