سالها از فروپاشی شوروی میگذرد و دیگر اثری از آن نظام دوقطبی نیست. آمریکا هم که فکر میکرد پس از فروپاشی رقیب دیرینش میتواند با شکل دادن نظام تکقطبی، حکمران بلامنازع جهان باشد سالهاست که هرچه میزند به در بسته میخورد و بیشتر سیاستهایش در قبال سایر کشورها از ابتدای قرن بیستو یکم تاکنون با شکست روبهرو شده است.
ناکامی در لشکرکشی به عراق و افغانستان و تلاش برای سرنگونی دولت قانونی سوریه، تنها گوشهای از کارنامه پر از شکست واشنگتن در سالهای اخیر است. همزمان با رنگ باختن نظام دوقطبی و تکقطبی، تعداد بازیگران در عرصه جهانی رو به افزایشند و در این میان، کشوری که حداقل در عرصه منطقهای بیش از دیگران اثرگذاری مثبت خود را نشان داده است جمهوری اسلامی ایران است.
اکنون در لبنان، حزبالله به عنوان تشکیلاتی مردمی و یکی از پایههای اصلی محور مقاومت، به یک بازیگر اصلی در تحولات منطقه تبدیل شده و این در حالی است که گفتمان اصلی حزبالله همان گفتمانی است که انقلاب اسلامی بر پایه آن شکل گرفت.
عراق و سوریه نیز به عمق استراتژیک جمهوری اسلامی ایران تبدیل شدهاند و تفکرات ضد استعماری که بخش عمده آن برگرفته از دین اسلام و انقلاب سال 57 در ایران است، سیاستهای آمریکا در این منطقه را زمینگیر کرده است.
گفتمان انقلاب اسلامی آنقدر در کشورهایی مانند عراق و سوریه، نفوذ کرده که مردم این کشورها، برخی دستاوردهای جمهوری اسلامی در عرصه عمل را نیز در حال شبیهسازی هستند که از جمله آنها میتوان به تشکیل حشدالشعبی در عراق اشاره کرد که با الگوگیری از تشکیل بسیج مستضعفان، انجام شده است.
از عراق و سوریه که بگذریم به یمن میرسیم که مردم این کشور به دلیل مقاومت درباره رژیم دیکتاتور پیشین این کشور، با تجاوز رژیم کودککش سعودی روبهرو هستند اما حاضر نیستند از آنچه به عنوان آرمان خود ترسیم کردهاند کوتاه بیایند.
در کنار اینها نباید تحولات داخلی برخی دیگر از کشورها از جمله عربستان و بحرین را نادیده گرفت که امواج آزادیخواهی در آنها رو به گسترش است.
کنار هم قرار گرفتن این تحولات و ناکامیهای پیاپی آمریکا و انگلیس و متحدانشان در منطقه، این نگرانی را برای آنها ایجاد کرده که عرصه را به گفتمان انقلابی در منطقه واگذار کنند و به همین دلیل است که با طرح ادعاهایی تلاش میکنند تا منشا گفتمان انقلابی در منطقه را که جایی نیست جز جمهوری اسلامی ایران تحت فشار قرار دهند.
در همین راستا از یک سو کشوری مثل عربستان و برخی متحدانش، ایران را به دخالت در امور کشورهای منطقه متهم میکنند و از سوی دیگر شاهد ادعای انگلیس مبنی بر تلاش ایران برای ایجاد کمان نفوذ از تهران تا مدیترانه هستیم.
چنین توهماتی در حالی است که آنچه باعث نگرانی غرب و برخی کشورهای مرتجع منطقه شده، دخالت ایران در سایر کشورها نیست بلکه گفتمانی است که سال 57 با پیروزی انقلاب اسلامی، بنیان گذاشته شد و هر چه میگذرد بیش از پیش جای خود را در میان سایر کشورها باز میکند.
واقعیت این است که گفتمان انقلاب اسلامی ایران همچنان در حال صدور است و در این میان، کشورهایی که به لحاظ مکانی و مذهبی، قرابت بیشتری با جمهوری اسلامی ایران داشتهاند بیش از سایر کشورها تحت تاثیر این انقلاب قرار گرفتهاند.
این روندی است که پایانی بر آن نخواهد بود و گفتمان انقلاب و اسلام، راه خود را در دل مردم کشورهایی که از ظلم به ستوه آمدهاند پیدا خواهد کرد.
حسین نیکپور - روزنامهنگار
ضمیمه جام سیاست
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
یک کارشناس روابط بینالملل در گفتگو با جامجمآنلاین مطرح کرد
در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح شد
در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح شد