تجلیل از فیلمسازان ضداستعماری

در این میان مرکز روشنایی را باید سینمای انقلابی و ارزشی ایران دانست که به نوعی جریان فرهنگی ضداستعماری را رهبری می‌کند و نقش بسزایی در تسری آن به سینمای دیگر کشورها دارد. هفته گذشته و درهمین صفحه در گزارشی با عنوان «اتحاد فیلمسازان متعهد جهان برای بیان واقعیت‌ها»، به دیدار نادر طالب‌زاده و میگل لیتین، فیلمساز مبارز و ضدکودتای شیلیایی اشاره کردیم و این ملاقات و همنشینی را فرصتی مغتنم برای شکل‌گیری و استمرار جریان تاثیرگذار سینمای مقاومت در جهان قلمداد کردیم. با بزرگداشت میگل لیتین و تجلیل از سینماگران ایرانی دارنده آثار ضداستعماری و ضدآمریکایی ـ مسعود جعفری جوزانی، بهروز افخمی و حسین زندباف ـ که شامگاه سه‌شنبه و در تالار ابن سینا دانشکده علوم پزشکی دانشگاه تهران اتفاق افتاد، گام مهم دیگری در این زمینه برداشته شد و در عین حال انگیزه‌ای را میان فیلمسازان نسل جوان و انقلابی برای فعالیت خلاقانه و مستمر در این خصوص ایجاد کرد. این مراسم و تجلیل از فیلمسازان جبهه فرهنگی انقلاب با حضور چهره‌های هنری و انقلابی همچون جمال شورجه، ابوالقاسم طالبی، محمدحسین نیرومند، عزت‌الله مطهری، سیدسلیم غفوری، سینا واحد و انسیه شاه‌حسینی و در قالب جشنواره مردمی فیلم عمار برگزار شد. اجرای این برنامه نیز به عهده علی ذاکری بود.

صدور پیام انقلاب به جهان

نادر طالب‌زاده، کارگردان ارزشمند سینمای کشور و دبیر جشنواره مردمی عمار در این مراسم با ابراز خوشحالی از این‌که این رویداد در حیطه پیوند هنر انقلابی ایران و هنر انقلابی آمریکای لاتین پیشقدم شده است، گفت: خوشحالم که انقلاب اسلامی ما حرف‌های بسیاری در عرصه جهانی دارد و نسل جدید انقلاب ما پرشور و خوشفکر هستند. دعوت از آقای میگل لیتین کار بسیار نو و خوبی بود. امیدوارم در آینده اشخاص دیگری از هنرمندان دنیا که در زمینه انقلاب فیلم ساخته‌اند به ایران بیایند. ما باید ابتکار عمل به خرج دهیم و پیام انقلاب اسلامی را از مرزهایمان فراتر ببریم.

یک فیلمساز ضدشیطان

سریال ماندگار «کوچک جنگلی» ساخته بهروز افخمی، قصه پرفراز و نشیب یکی از صاحبنام‌ترین مردان مبارز و ضداستعماری سرزمین‌مان یعنی میرزا کوچک خان را روایت می‌کرد. شخصیتی که به دلیل پرداخت درست و مسیر قصه، فقط محدود به زمان زندگی و مبارزه یک فرد و یک گروه نبود و می‌شد برداشت‌هایی فرامتنی هم کرد و به دیگر کاراکترهای مبارز و ضداستعماری در قبل و بعد هم رسید. افخمی در فیلم سینمایی «روز شیطان» هم موضوع مقاومت و دیدگاه‌های ضداستعماری و ضداستکباری را در قالب قصه‌ای پرتعلیق به تصویر می‌کشد و به داستان یک توطئه و براندازی به وسیله گروه‌های سلطنت‌طلب تحت حمایت آمریکا می‌پردازد. فیلم هنوز اکران نشده افخمی، یعنی «فرزند صبح» هم که اساسا درباره یکی از بزرگ‌ترین شخصیت‌های ضداستعماری و ضداستکباری تاریخ ایران و جهان، حضرت امام خمینی(ره) است. آخرین فیلم این کارگردان، «روباه» هم اثری به‌روز درباره ترور دانشمندان هسته‌ای کشور و به تصویر کشیدن مقابله و خنثی کردن شیوه‌های ناجوانمردانه دشمن است.

افخمی به دلیل این حجم از آثار درباره موضوع سینمای مقاومت و ضداستعماری، یکی از چهره‌هایی بود که در جشنواره فیلم عمار، شایسته تجلیل شناخته شد. مجری برنامه «هفت» پس از دریافت لوح تقدیر خود و با زبان طنز به فاصله طولانی میان دو فیلم با موضوع مقاومت و ضداستعماری اشاره کرد و گفت: امیدوارم امروز که بعد از 20 سال فیلمی در ارتباط با جاسوسی ساختم، 20 سال دیگر هم اوضاع بهتر شود تا فیلم دیگری در این رابطه بسازم.

راوی آعلی یار و یارانش

حتی سال‌ها زندگی و تحصیل در آمریکا هم باعث نشد، مسعود جعفری‌جوزانی آن اصالت ایرانی و بومی‌اش را فراموش کند و چشم بر حضور سابقه‌دار استعمار غرب در ایران ببندد. این هنرمند فرهیخته در همه سال‌های فعالیتش، دغدغه ارزش‌ها و گنجینه کشور را داشته و در آثار تلویزیونی و سینمایی‌اش بازتاب داده است. دراین میان، فیلم «شیرسنگی» از شاخص‌ترین و ماندگارترین نمونه‌هاست و به وضوح می‌توان نگاه مقاومتی و سرخم نکردن جلوی استعمار را در آن دید. آعلی یار با بازی علی نصیریان، یکی از سمبل‌های مقاومت و جریان ضداستعماری در سینمای ماست که در نوشته و کارگردانی جعفری جوزانی تبلور پیدا کرده و با هنرمندی بازیگر نقش، به ثمر نشسته است.

از این‌رو تجلیل از جعفری‌جوزانی در جشن هنر انقلابی، بجا و شایسته است. این کارگردان پس از دریافت لوح تقدیر گفت: نادر طالب‌زاده، عشق دوران انقلاب ماست. انگار همین دیروز بود که با او در خیابان‌های تهران فیلمبرداری می‌کردیم.

کارگردان «در چشم باد» افزود: به نظرم این سال‌ها چیزی به اسم عدالت در میان ما گم شده است. دعا می‌کنم دستان بی‌عدالتی و دست‌هایی که به بیت‌المال دست درازی می‌کنند، قطع شود. فکر نمی‌کردیم پس از آن گذشته، امروز به اینجا برسیم. امیدوارم همه اینهایی که الان در جامعه می‌بینیم، فقط یک خواب تلخ باشد و کسی ما را بیدار کند. متاسفانه امروز شکاف طبقاتی زیاد شده است، درحالی‌که ما آن زمان به این چیزها فکر نمی‌کردیم.

کسی که دست شیطان را رو کرد

حسین زندباف از جمله کارگردان‌ها و تهیه‌کننده‌های قدیمی سینمای ایران است که به عنوان فیلمساز آثاری چون مرگ سفید، معما و ماموریت را در کارنامه دارد و به عنوان تهیه‌کننده هم، تهیه آثاری چون زبان مادری، شب‌های روشن و شب‌های تهران را به‌عهده داشته است. او سال 60 فیلمی به نام «دست شیطان» با بازی بازیگرانی چون محمدعلی کشاورز، زنده‌یاد هادی اسلامی و محبوبه بیات ساخت که قصه‌اش بعد از ماجرای طبس و شکست نظامی آمریکا اتفاق می‌افتد و جاسوسانی با ورود به کشور قصد ارسال اطلاعاتی به سازمان سیا را دارند. زندباف هم از جمله چهره‌هایی بود که به دلیل کارنامه سینمایی‌اش و بویژه ساخت همین فیلم ضدآمریکایی، در جشن هنر انقلاب اسلامی موردتجلیل قرار گرفت.

او در این مراسم گفت: بسیار حالم خوب است، چون در جشنواره‌ای با نام انقلاب حضور دارم. با ترور و کشتن، کسی نمی‌میرد، بلکه زنده‌تر می‌شود.

از شعرخوانی قزوه تا خواندن ترانه غزه پیروز

جشن پیوند هنر انقلابی ایران و هنر انقلابی آمریکای لاتین، علاوه بر بزرگداشت میگل لیتین و تجلیل از سه کارگردان متعهد و انقلابی سینمای ایران، بخش‌های ویژه دیگری هم برگزار شد، از جمله شعرخوانی علیرضا قزوه، خواندن ترانه «غزه پیروز» به وسیله پویا بابایی، سخنرانی مادر بزرگوار شهید مهدی رجب‌بیگی ـ از دانشجویان مسلمان پیرو خط امام که در مهرماه سال 60 به وسیله منافقین به شهادت رسید ـ خطاب به فیلمسازان انقلابی و خاطره جمشید جم ـ خواننده مطرح انقلابی ترانه «یار دبستانی من» ـ از دوران انقلاب اسلامی که با استقبال حاضران همراه بود.

تاکید لیتین بر صلح

میگل لیتین، کارگردان مبارز و انقلابی شیلیایی هنگام بزرگداشت خود پشت تریبون قرار گرفت و پس از ابراز خوشحالی به‌دلیل حضور در ایران گفت: من در جریان انقلاب اسلامی ایران بودم و مطالعاتی داشتم و نسبت به روش‌های آن آگاهی داشتم. طی این سال‌ها سینمای ایران را شناختم که سینمای خارق‌العاده‌ای است. به نظرم سینمای ایران، خوب و عالی است و امکان درخشش بیشتر از این را در سطح بین‌المللی دارد.

او افزود: من خنده زن‌ها و مردها و نگاه کودکان ایران و جوان‌هایی را که در فکر ساخت آثار انقلابی هستند، فراموش نخواهم کرد. این جادوی فرهنگ قدیمی ایران است که باید در مورد آن فکر کنم. این که ما اینجا کنار هم جمع شده‌ایم اتفاقی نیست. از هر دو کشور رئیسان‌‌جمهور بزرگی ترور شدند. هر دوی آنها شهید شدند که الگو و نمونه شوند. زندگی این دو شخصیت بزرگ ما را متحد کرده است. وظیفه ما فیلمسازان، این است که به‌دنبال صلح باشیم و فرهنگ‌هایمان را به هم نزدیک کنیم و متحد شویم.

علی رستگار - فرهنگ و هنر