مسواک من کجاست؟

و اما چرا باید به دندان‌های شیری کودکان اهمیت بدهیم؟ به‌طور کلی دندان‌ها سه وظیفه مهم زیبایی، جویدن و کمک به صحبت کردن را به‌عهده دارند. اغلب پدر و مادرها بر این باورند که دندان‌های شیری حدود شش، هفت سال عمر می‌کنند، بعد می‌افتند؛ در نتیجه نیازی به نگهداری و مراقبت ندارند، در حالی که دندان‌های انتهایی که حدود 12‌دندان است تا 12 سالگی باید داخل دهان بمانند. اما بعضی از والدین با عدم مراقبت کامل، باعث‌ پوسیدگی زودرس، عفونت، آبسه دندان و در نهایت از دست رفتن دندان‌های شیری حتی در سنین سه‌ چهار سالگی می‌شوند و این مشکلات می‌تواند دندان‌های دایمی و فضای آنها را تحت تاثیر قرار دهد، چرا که زیر هر دندان شیری، یک دندان دایمی قرار گرفته است و این دندان‌ها فضای دندان‌های دایمی را حفظ می‌کنند تا در موقعیت طبیعی خود قرار بگیرند. به نوعی سلامت دندان‌های دایمی در گرو، حفظ و مراقبت از دندان‌های شیری است.

بنابراین دندان‌های شیری به اندازه دندان‌های دایمی اهمیت دارند، زیرا پوسیدگی زودرس دندان‌های شیری موجب آسیب دیدن‌ جوانه دندان‌های دایمی می‌گردد.
از این رو لازم است که برای حفاظت و سلامتی آنهاآگاهی‌های لازم را داشته باشیم؛ زیرا تنها با مراقبت‌های ویژه از دندان‌های شیری کودکان، می‌توان انتظار رویش صحیح دندان‌های دایمی را به جای آنها داشت.

جلوگیری از زود افتادن دندان‌های شیری، چگونه؟

ـ سعی کنیم کودکمان را از مصرف مواد قندی و شیرین باز داریم.

ـ با نظافت دندان‌های شیری مانع از خرابی و پوسیدگی آنها شویم.

ـ او را هر سال به طور منظم برای معاینه نزد دندانپزشک برده تا از سلامت دندان‌های شیری فرزندمان مطمئن شویم.

ـ در صورت بروز پوسیدگی فورا به ترمیم و پر کردن آنها اقدام کنیم.

ـ هر گاه به دلیل پوسیدگی بیش از حد، خارج نمودن یک دندان شیری از دهان لازم باشد، بهتر است قبل از هر اقدامی با یک دندانپزشک مشاوره کنیم تا با بررسی تمام جوانب مشخص نماید که آیا نیازی به حفظ فضایی خالی و استفاده از فضا نگهدارنده وجود دارد یا خیر؟ لازم به تذکر است که تاج دندان‌های شیری زمانی تشکیل می‌شوند که کودک هنوز در مرحله جنینی و داخل رحم مادر است از این رو موادی که مادر در دوره بارداری از آنها تغذیه می‌کند، تاثیر زیادی در چگونگی، قوت و ضعف دندان‌های فرزند او خواهد داشت.

به این ترتیب، مهم‌‌ترین موادی که برای تقویت و استحکام دندان‌های کودک لازم و بهتر است خانم‌های باردار با آگاهی از خواص این مواد به میزان لازم و کافی از آنها تغذیه کنند عبارتند از:

ـ کلسیم و فسفر که بیشتر از طریق مصرف شیر، لبنیات، گوشت، تخم‌مرغ و ماهی به دست می‌آید.

ـ ویتامین D که در روغن ماهی، گوشت ماهی، کره، پنیر و زرده تخم‌مرغ به مقدار زیادی موجود است.

ـ ویتامین C که به مقدار زیاد در پرتقال، گوجه فرنگی و سبزیجات وجود دارد و سایر ویتامین‌ها از جمله B و A که در جگر، لبنیات، غلات و حبوبات به مقدار فراوان وجود دارد.

بنابراین با توجه به اهمیت زیاد دندان‌های شیری به هیچ عنوان والدین نباید اجازه دهند دندان‌های فرزندشان پوسیده شود، زیرا با گسترش وسعت پوسیدگی ممکن است عصب دندان‌های شیری آسیب ببیند و عفونت کند و کودک دندان‌های خود را زودتر از موعد از دست بدهد. ‌ نکته حائز اهمیت است، 70 درصد ناهنجاری‌های دندانی در اثر از دست دادن زود هنگام دندان‌های شیری است. به این ترتیب نکات زیر به ما کمک می‌کند تا از دندان‌های شیری کودکمان، این گنج‌های پنهان در دهان او بهتر مراقبت کنیم.

تمیز نگه داشتن دندان‌ها

قبل از رویش دندان‌های کودک، ما به‌عنوان یک پدر و مادر آگاه و مسئول باید به‌طور مرتب دهان نوزاد را تمیز کنیم و بعد از هر وعده غذایی با استفاده از یک پارچه یا تکه‌ای گاز استریل مرطوب که دور انگشت پچیده‌ایم، لثه او را ماساژ دهیم و برای خارج کردن بقایای مواد غذایی، از مسواک‌های انگشتی که از جنس لاستیک نرم هستند، استفاده کنیم. با قرار دادن این مسواک‌ها روی انگشت اشاره به‌راحتی می‌توانیم دهان کودک خود را تمیز کنیم. وقتی سن کودک بالاتر می‌رود باید از مسواک‌های مخصوص همان سن استفاده کنیم.

محدود کردن آبمیوه‌ها

خوردن مواد شیرین فقط هنگام خواب مشکل‌آفرین نیست، بلکه آبمیوه‌ای که در طول روز به کودک می‌دهیم و آن را جایگزین آب یا شیر می‌کنیم نیز نقش مهمی در خرابی و پوسیدگی دندان‌ها دارد. وقتی کودک را از شیشه شیر می‌گیریم، باید کم‌کم به او یاد بدهیم که آبمیوه را در لیوان یا فنجان مخصوص خودش بنوشد؛ در واقع از یک سالگی به بعد کودک را تشویق کنیم که با فنجان مایعات بنوشد، اما باید توجه داشته باشیم که آبمیوه‌ها اثرات بسیار بدی روی دندان‌ها دارند به‌خصوص دندان‌های جلویی از قسمت داخل.

شیشه شیر ندادن به کودک قبل از خواب

هرگز قبل از خواب شیشه شیر به کودک ندهیم و او را با این روش نخوابانیم، زیرا مواد قندی موجود در شیر به دندان‌های کودک می‌چسبد و باکتری‌های مضر در میان دندان‌ها به وجود می‌آید و این باکتری ها، تولید اسید کرده و اگر مراقبت‌های لازم صورت نگیرد منجر به بیماری‌های دهان و دندان می‌گردد و این
بیماری‌ها، رشد کودک و حتی توانایی‌های یادگیری او را نیز تحت‌الشعاع قرار می‌دهد و در بسیاری موارد حتی به اختلالات گوشی منجر می‌شود، بنابراین اگر کودکمان عادت دارد قبل از خواب، شیر بنوشد تا با آرامش بخوابد، می‌توانیم به جای شیر، در بطری‌اش آب خالی بریزیم.

مسواک‌زدن، استفاده از نخ دندان و دهانشویه

بعضی از غذاها به‌راحتی با خوردن مقداری آب از دندان‌های کودک شسته می‌شوند، اما بهتر است فرزندمان را با مسواک آشنا کنیم. ما به‌عنوان یک پدر و مادر آگاه و مسئول باید یک مسواک نرم که مخصوص کودک است، تهیه و در اختیار او قرار دهیم. در حقیقت مسواک‌زدن، از سنین پایین اهمیت زیادی دارد؛
چرا که بیشتر والدین فکر می‌کنند‌ کودکان نیازی به مسواک‌زدن ندارند؛ مثلا کودک یک ساله با داشتن دو یا سه دندان یا یک نوزاد چند ماهه با یک دندان چرا باید مسواک بزند؟ اما مسواک‌زدن باید از همین ماه‌ها آغاز شود، حتی قبل از درآمدن نخستین دندان کودک، می‌توانیم از مسواک‌های انگشتی که از جنس لاستیک نرم هستند، استفاده کنیم و لثه نوزاد را به آرامی مسواک بزنیم یا با یک تکه پارچه نرم تمیز کنیم و زمانی که تعداد دندان‌ها بیشتر شد، باید مسواک‌زدن را برای او به یک عادت همیشگی تبدیل کنیم و از شش سالگی به بعد هم باید از دهانشویه و نخ دندان نیز استفاده کنیم، زیرا سطوح بین دندان‌ها، دور از دسترس موهای مسواک هستند، و برای تمیز کردن این سطوح باید از نخ دندان استفاده شود. البته در این زمینه باید با یک دندانپزشک مشورت کنیم و روش صحیح استفاده از نخ دندان و زمان شروع استفاده از دهانشویه را بپرسیم. معمولا توصیه دندانپزشکان این است که، وقتی کودک بیرون ریختن دهانشویه و این‌که چگونه آن را در دهان نگه دارد و چگونه خارج کند را یاد گرفت، باید استفاده از دهانشویه را شروع کرد. این نکته مهم است پدر و مادر تا وقتی که کودک مسواک‌زدن را یاد بگیرد، باید خودشان این کار را برای او انجام دهند، حتی اگر کودک هنگام مسواک‌زدن شروع به نق زدن کند. پزشکان توصیه می‌کنند، حتما به کودکان خود مزایای مسواک‌زدن و استفاده از نخ دندان را بگوییم و همچنین زمان بیشتری را صرف آموزش به او کنیم، زیرا کودکان خردسال مهارت‌های حرکتی لازم برای مسواک‌زدن و استفاده از نخ دندان را ندارند و این ضعف تا شش سالگی ادامه دارد.

استفاده از خمیر دندان پس از 3 سالگی

از حدود هجده ماهگی که تعداد دندان‌های شیری زیاد می‌شود، ما باید مرتب دندان‌های فرزندمان را مسواک بزنیم، البته بدون خمیر دندان، زیرا تا قبل از سه سالگی نیازی به استفاده از خمیردندان نیست، بعد از آن بهتر است که از خمیر دندان ولی با حجم کم مثلا به اندازه یک عدس استفاده شود تا کودکمان اذیت نشود و آن را نخورد؛ اما بعد از سه سالگی که کودک توانایی خالی کردن محتویات دهان را پیدا کرد؛ می‌توانیم از خمیر‌دندان‌های حاوی فلوراید و مخصوص کودکان استفاده کنیم، زیرا تا قبل از سه سالگی کودک نمی‌تواند محتوایات دهان خود را خالی کند، حتی ممکن است خمیر‌دندان حاوی فلوراید که نقش بسیار مهمی در پیشگیری از پوسیدگی دندان‌ها را دارد ببلعد، که مضر است.

رژیم غذایی مناسب

مسواک‌زدن و استفاده از نخ دندان به‌طور منظم با دور کردن مواد قندی و ذرات غذایی که همواره باکتری‌ها باعث ایجاد پلاک‌های دندانی می‌شوند، به سالم نگهداشتن دندان‌ها کمک می‌کنند. پلاک دندانی اسیدی تولید می‌کند که به مینای دندان‌ها آسیب می‌رساند و باعث پوسیدگی آنها می‌شود. بنابراین علاوه بر مسواک‌زدن و استفاده از نخ دندان، کنترل رژیم غذایی کودک نیز اهمیت دارد،
چرا که یکی از روش‌های پیشگیری از پوسیدگی دندان، کنترل رژیم غذایی است. ما به‌عنوان یک پدر و مادر مسئول ضمن رعایت غذای اصلی کودک، اگر میان‌‌وعده‌ها و مصرف تنقلات به‌طور مناسب انتخاب شوند علاوه‌بر تامین منبع تغذیه و انرژی مورد نیاز کودک، می‌توانیم در پیشگیری از پوسیدگی دندان‌هایش نقش مهمی داشته باشیم؛ زیرا شکل‌گیری عادات غذایی مفید و زیانبار در کودکان از سوی والدین صورت می‌گیرد. پس بهتر است از مواد غذایی که حاوی قند و شکر، نشاسته و مقدار زیادی چربی هستند، پرهیز شود. در این صورت علاوه‌بر سلامت عمومی کودک، سلامت دندانی او نیز تضمین خواهد شد.

مترجم: نسرین علی محمدی
منبع: kidshealth.com