فرمان این خودرو در دست کیست؟

یکی از این صنایع صنعت خودروسازی است که این روزها بیش از پیش در مسیر هوشمندسازی در حرکت است. در دنیای امروز هنوز خودروهای بدون راننده یا به اصطلاح «خودروهای خودران» از جمله فناوری‌های لوکس به‌شمار می‌آیند که به نظر می‌رسد نمی‌توانند به سرعت جایگزین خودروهای معمولی شوند. اما پیش بینی می‌شود با توجه به خطاها و محدودیت‌های انسانی، این خودروها باید دیر یا زود جایگزین خودروهای معمولی شود.

به گزارش جام جم آنلاین، سالانه شمار زیادی از افراد در تصادفات رانندگی جان خود را از دست می‌دهند. در مقابل خودروهای خودران در مقایسه با راننده‌هایی که ممکن است به هر علتی دچار خطا شوند، به مراتب ایمن‌تر هستند. این خودروها به پیشرفته‌ترین فناوری‌ها مجهز شده‌اند تا با سرعت و امنیتی بیشتر مسافران شان را به مقصد برسانند.

خودروهای آینده، در مسیر رباتیک

به‌نظر می‌رسد آینده حمل و نقل متفاوت‌تر از امروز باشد. براساس پیش‌بینی‌های انجام‌شده تا پنج سال آینده موانع و محدودیت‌های قانونی در زمینه خودروهای بدون راننده از میان برداشته خواهد شد. خودروهای بدون راننده در مقایسه با خودروهایی که انسان‌ها مسئولیت کنترل آنها را به عهده می‌گیرند از نظر امنیت و عملکرد از وضع بهتری برخوردارند. از دهه 80، یعنی از زمانی که «کارل بنز» از نخستین خودروهای مدرن و امروزی رونمایی کرد، بشر مسئولیت هدایت و کنترل خودروها را در جاده‌ها و خیابان‌ها به عهده داشته است. این در حالی است که دکتر احمد راد، از استادان ایرانی دانشکده مهندسی سیستم‌های مکاترونیک دانشگاه سیمون فریزر کانادا معتقد است اکنون زمان آن رسیده در این روند تغییراتی ایجاد شود. خودروهای امروزی باید از آنچه امروز به‌عنوان خودرو شناخته می‌شود به یک ربات تغییر پیدا کند. بنابراین تردیدی نیست با این تغییر نقش راننده نیز از هدایت خودرو به یک نقش نظارتی تبدیل خواهد شد.

رانندگان امروز، ناظران فردا

احمد راد، اکنون هدایت پروژه‌ای را عهده‌دار است که با هدف تحقیق درباره خودروهای بدون راننده و به عبارتی طراحی سیستم‌های کمک راننده مطرح شده است. وی بر این باور است که با سرعت گرفتن روند تحقیقاتی که در زمینه ساخت خودروهای بدون راننده انجام می‌شود، خودروهای امروزی از محدوده‌های پیشین قدم فراتر گذاشته و به جایی می‌رسند که شاید بهتر باشد به جای خودرو آنها را ربات بنامیم. در این شرایط راننده‌ها نقش نظارتی دارند و مسئولیت کنترل خودرو به عهده سیستم رباتیک طراحی شده خواهد بود.

مهران شیرازی از دانشجویان ایرانی این دانشگاه نیز در این طرح تحقیقاتی همکاری دارد. هدف از اجرای این طرح تحقیقاتی، طراحی سیستم پیشرفته شبیه‌ساز رانندگی است که می‌تواند زمینه ساز نسل آینده خودروهای بدون راننده باشد. دکتر راد در گفت و‌گو با جام‌جم درباره این سیستم پیشرفته شبیه ساز رانندگی می‌گوید: سیستم از یک صندلی و یک فرمان تشکیل شده است. برای این سیستم یک داشبورد و همچنین قطعه دیگری به‌عنوان شیشه جلوی خودرو درنظر گرفته شده است. در شیشه جلو سه نمایشگر مجزا دیده می‌شود که هر یک از آنها تصاویر کاملی از مسیر پیش روی خودرو را به نمایش در می‌آورد. روی داشبورد خودرو دو دوربین مادون قرمز نیز نصب شده است که به یک ردیاب چشمی‌مجهز شده تا از این طریق این سیستم بتواند مسیر دید راننده را دائم تحت کنترل قرار دهد. یکی از مزیت‌های این سیستم این است که راننده را تحت نظر قرار می‌دهد و چنانچه راننده در حال ارسال پیامک باشد، احساس خواب‌آلودگی کند یا به هر علتی نتواند کنترل خودرو را به‌درستی عهده دارد شود، این سیستم به‌طور خودکار فعال شده و کنترل خودرو را در دست می‌گیرد.

کنترل خودرو در شرایط اضطراری

با نصب این فناوری روی خودروها، در شرایطی که راننده از تمرکز کافی برای هدایت خودرو برخوردار نباشد، این سیستم مانع رانندگی او شده و حتی در این شرایط می‌تواند خودرو را به خانه بازگرداند. استاد ایرانی دانشگاه سیمون فریزر، درباره عملکرد این خودرو در شرایط خاص و اضطراری این طور توضیح می‌دهد: ردیاب چشمی‌نصب‌شده روی داشبورد خودرو، ابزاری است که در شرایط اضطراری به کنترل درست خودرو کمک می‌کند. برای مثال ممکن است راننده‌ای که در حال راندن خودروست ناگهان بخواهد به تماس تلفنی پاسخ دهد یا در پاسخ به پیامک دریافتی پیامکی ارسال کند. به محض این که این ردیاب چشمی‌تشخیص می‌دهد راننده در حال مکالمه یا ارسال پیامک است، کنترل خودرو را در دست می‌گیرد. حتی ممکن است راننده در حین رانندگی با شرایطی مانند احساس درد و گرفتگی قفسه سینه مواجه شود. در این شرایط این سیستم به طور خودکار راننده را به مقصدی که به عنوان پیش فرض در سیستم ثبت شده می‌رساند. به گفته این گروه از محققان ایرانی، قرار است در تکمیل این فناوری در کنار این ردیاب چشمی‌یک دوربین دید جلو قرار گیرد. هدف این است که از طریق این دوربین بتوان عابران پیاده‌ای را که از عرض خیابان عبور می‌کنند، شناسایی کرد و همچنین علائم و نشانه‌های نصب‌شده در مسیر حرکت را نیز تشخیص داد و بر این اساس نسبت به اتخاذ تصمیم مناسب اقدام کرد. گاهی رانندگان بدون توجه به علائم و نشانه‌هایی مانند محدودیت سرعت یا علائم هشدار دهنده، از کنار آنها عبور می‌کنند. این سیستم در شرایطی که راننده به هر علتی متوجه علائم و نشانه‌های نصب شده در مسیر نشده باشد، راننده را مطلع می‌کند.

چالش‌های پیش رو

ممکن است این سیستم به منظور اطاعت از نشانه‌های موجود در مسیر، خودرو را متوقف کند یا حتی سرعت خودرو را به حد مجاز کاهش دهد. به گفته دکتر راد، در پنج تا ده سال آینده سیستم چشمی‌ردیاب در خودروهای لوکس و پیشرفته مورد استفاده قرار می‌گیرد. زمانی که قابل اعتماد بودن این سیستم مورد تائید قرار گیرد، می‌توان آن را به یک گزینه اجباری برای انواع خودروها تبدیل کرد که بدون تردید می‌تواند در کاهش تصادفات نقش بسیار مهمی‌داشته باشد. همان طور که کمربند ایمنی نیز نخستین بار به عنوان گزینه‌ای برای افزایش ایمنی سرنشینان به خودروها راه یافت و امروزه در هر خودرویی از خودروهای ارزان تا گران قیمت به یکی از ضروریات تبدیل شده است. استفاده از سیستم پیشرفته شبیه ساز رانندگی می‌تواند فناوری بسیار مناسبی برای آن دسته از افرادی باشد که به علت ناتوانی‌های جسمانی به استفاده از خودروهای استاندارد معمولی قادر نیستند. البته این استاد دانشگاه بر این باور است خودروهای کاملا خودکار تا 20 سال آینده به طور گسترده رایج نخواهد شد. مردم نباید چالش‌های موجود در توسعه هوش مصنوعی موردنیاز برای محقق شدن ایده خودروهای بدون راننده را دست کم بگیرند.

فرانک فراهانی‌جم

دانش