طرح سرنگونی نظام سوریه در ابتدای سال 2012

سال 2012 سوریه شاهد خشونت‌بارترین حوادث میدانی بود . در 16 سپتامبر ارتش آزاد، شروع عملیات آتشفشان دمشق را اعلام کرد تا در مناطق پایتخت، نبردهایی را کلید بزند. دو روز بعد ساختمان شورای امنیت ملی سوریه منفجر و به کشته شدن سرگرد داوود راجحه، وزیر دفاع و معاون او آصف شوکت و نیز سرگرد حسن ترکمانی رئیس واحد حل بحران و هشام اختیار رئیس دفتر امنیت ملی سوریه منجر شد. در تاریخ 24 سپتامبر نیز مخالفان، شهر حلب را به تصرف خود درآوردند تا به این ترتیب بر نیمی از خاک سوریه و روستاهای آن احاطه داشته باشند .

این وقایع همزمان بود با تحویل گرفتن پست ریاست سازمان اطلاعات عربستان از سوی بندر بن سلطان و نیز پرونده سوریه. تا آن زمان ریاض به صورت آشکار، خطی دیپلماتیک را دنبال می‌کرد و خواستار توقف این حمام خون در سوریه بود. در رسانه‌های این کشور نیز پیوسته از انقلاب مسالمت‌آمیز در مقابل نظامی تا دندان مسلح سخن گفته می‌شد؛ اما در همان ماه سپتامبر، شورای وزیران عربستان به ریاست ملک عبدالله بن عبدالعزیز تاسف خود را نسبت به تشدید خطرناک بحران سوریه و اعمال خشونت‌آمیز از سوی نظام این کشور ابراز کرد . حتی پادشاهی سعودی اواخر می‌سال 2012 شیوخ برجسته سلفی را گرد آورد و آنها را از جمع‌آوری کمک‌های نقدی برای شهروندان سوری بازداشت. اسناد منتشر شده از سوی ویکی‌لیکس روشن می‌کند عربستان از همان ابتدای درگیری‌ها در سوریه توجه زیادی را به مخالفان سوریه نشان می‌داد. درواقع همکاری نزدیک میان عربستان و ترکیه برای حمایت از مخالفان مسلح سوریه از همان ابتدا شروع شده بود نه زمانی که محمد بن نایف، ولیعهد عربستان در ماه آوریل سال 2015 به آنکارا سفر کرد .

ارسال اسلحه

در آوریل سال 2012 طی یک تلگرام با امضای مقرن بن عبدالعزیز، رئیس سازمان اطلاعات و سعود الفیصل، وزیر خارجه آمده است: «این اهمیت دارد که تحرکی به منظور کمک به مخالفان سوریه و ارتش آزاد بشود. گفتنی است کشور‌های ترکیه، عربستان و قطر توافق کردند یک کمیته یا هیات مشترک از مقامات بلند‌پایه نظامی تشکیل دهند که به مثابه حلقه اتصال میان شورای ملی سوریه و ارتش آزاد باشد. این مهم است که شرط شود مخالفان همه یکپارچه باشند و تحت فرماندهی شورای ملی که اعضایش همه رهبری برهان غلیون را پذیرفته‌اند، فعالیت کنند؛ زیرا هرگونه تغییری در فرماندهی شرایط کنونی موجب ایجاد شکاف میان مخالفان خواهد شد». 20 روز بعد نیز سعود الفیصل در تلگرامی ابراز امیدواری کرد پادشاه عربستان نسبت به این طرح نظر لطف داشته باشد، زیرا به نظرش هماهنگی با ترکیه فوق‌العاده مهم است. هرچند ترکیه در سوریه و کل منطقه ملاحظات خاص خودش را دارد، اما بهتر است از مواضع این کشور برای افزایش فشارها بر سوریه استفاده کرد.

در تلگرام دیگری که مورخ 8 آوریل 2012 ارسال شده است، فیصل می‌نویسد: «افزایش حجم ارتباطات ما با مخالفان سوریه و تشویق آنها به یکپارچه کردن صفوف‌شان وهماهنگ کردن مواضع‌شان اهمیت زیادی دارد. زیرا این به سرعت فروپاشی نظام کمک می‌کند. برای همین من پیشنهاد می‌کنم با مخالفان تماس گرفته و به آنها توصیه شود نگویند چه کسی اجرای طرح کوفی‌عنان، فرستاده سازمان ملل متحد را ناکام گذاشت. چون آن وقت در معرض سرزنش دیگران قرار می‌گیرند».

این درحالی بود که سفیر عربستان در بیروت نیز پیامدهای خبر کشته شدن گروهی را در می‌سال 2012 از طریق سم بررسی می‌کرد . وی در تلگرامی نوشت: «شایعات مربوط به نحوه کشته شدن اعضای یک هسته بحران در فرماندهی سوریه هنوز روشن نیست . بخصوص گفته می‌شود آصف شوکت، داماد رئیس‌جمهور اسد در این حادثه کشته شده است. آنچه شایع شده اهداف دیگری را محقق کرده است، مثلا این گروه نتوانستند به صورت کامل جلسه‌شان را تشکیل دهند، درنتیجه برخی خطوط فرماندهی ارتش سوریه درمیدان مخدوش شده است.» همچنین همان موقع خبرهایی منتشر شد که حاکی از ارسال مقادیری سلاح به ارتش آزاد از طریق مرزهای ترکیه بود. این سلاح‌ها شامل حدود300 آرپی جی با 12000گلوله به اضافه حدود 400 کلاشینکف بود . آنها بر این باور بودند محدودیت سلاح موجب کاهش قدرت ارتش آزاد شده است. اگر این ارتش بتواند سلاح کافی به دست آورد قادر خواهد بود 30هزار نیرو را سربازگیری کند و درنهایت اوضاع را در سوریه بدون این که کسی منتظر موضع روسیه باشد، حل خواهد کند .

در «مرکز انقلاب» - یعنی دمشق - نیز سفیر عربستان سعودی از این ابراز تاسف می‌کرد که «افزایش حجم انقلابیون سوری در باباعمرو در شهر حمص موجب افزایش پیروزی نیروهای رئیس‌جمهور اسد شده و حتی می‌تواند به نوعی تقویت اعتماد به نفس نظام منجر شود یا این احساس را دامن بزند که مسلح کردن نیروهای مخالف فایده‌ای ندارد». وی درادامه تلگرام خود گفت «ناظران معتقدند باید به کمک مخالفان مسلح ادامه داد. به هرسربازی که از نظام جدا می‌شود باید حقوق عالی داد. حمایت کشورهای همسایه ازجمله اردن مهم است. باید به گروه‌های سوری ساکن در مرزهای لبنان و عراق کمک کرد تا بتوانند محیطی را فراهم کنند که همسو با انقلاب در مرکز باشد. شاید سودمند باشد که دولت‌های حامی انقلاب سوریه در این منطقه یا مناطق مشابه دیگر کمک‌های مالی فوری در اختیار این افراد بگذارند تا بتوانند راه ورود به سوریه را هموار کنند. بخصوص که اینها درشرایط کنونی بار سنگین آوارگان سوری را هم
بردوش دارند».

منبع: الاخبار