ایران در یمن؛ وجود حاضر و غایب

به گزارش جام جم آنلاین، در روزهای گذشته، حوثی ها با وجود تسلط کامل بر پایتخت یمن و توانایی براندازی کامل رژیم، توافقی هوشمندانه را در دستور کار خود قرار دادند؛ توافقی که یکی از مهمترین اتهامات علیه این اقلیت یمنی را خنثی کرد و آن، اتهام حمایت مالی و تسلیحاتی این گروه از سوی جمهوری اسلامی ایران بود. حوثی ها در شرایط برتری کامل در برابر نیروهای دولتی، بطور هوشمندانه به این مصالحه تن دادند تا نشان دهند مردم یمن خواستار حقوق و مطالبات خود هستند و اگر حکومتشان در این باره جدیتی از خود نشان دهد، موضوع تغییر رژیم به حاشیه خواهد رفت.

عبدالملک الحوثی' رهبر انصارالله یمن با تاکید بر این که تحولات کنونی در این کشور یک انقلاب مردمی است، توافقنامه امضا شده با "عبد ربه منصور هادی" رییس جمهوری را یک پیروزی بزرگ و پاسخگوی مطالبات اصلی مردم دانست.

الحوثی به شبکه خبری اسکای نیوز گفت: این پیروزی بزرگ، دستاوردی برای همه مردم یمن است و در توافقنامه ای تجلی یافته است که یک قرارداد سیاسی - ملی برای شکل گیری یک یمن جدید به شمار می رود و پاسخگوی خواسته های اصلی مردم خواهد بود.

وی افزود: این توافقنامه شامل کاهش نرخ سوخت و اصلاحات اقتصادی جهت کاهش فشار بر فقراست.

الحوثی گفت: اگر این توافقنامه اجرایی شود، تغییر دولت نیز محقق خواهد شد، دولتی که مردم خواستار برکناری اش بودند زیرا اساس آن غیرعقلانی و ناعادلانه است.

این واقعیتی است که جمهوری اسلامی ایران نیز از زبان « علی شمخانی » نماینده مقام معظم رهبری و دبیر شورای عالی امنیت ملی آن را بیان کرده است. شمخانی این توافقنامه را ناشی از «بلوغ سیاسی» انقلابیون یمنی دانست و با تحسین اراده مردم یمن برای رفع فساد در کشور و حرکت در مسیر پیشرفت اقتصادی گفت: امضای توافقنامه بین دولت و انصارالله گام مهمی در ارتقای یمن به سمت تعالی و پیشرفت و نشانه بلوغ همه گروه‌های سیاسی آن است.

عربستان و شگرد نخ نما شده

ایران سال هاست که از سوی عده ای، بدون ارائه حتی یک سند به دخالت در اوضاع یمن متهم می شود و آنها هر بار هم موضوع اعطای پول و سلاح از سوی تهران به حوثی های شیعه را مطرح می کنند.

جالبتر آن است که عربستان سعودی همواره تلاش می کند هر خصومتی را با طرف های منطقه ای خود در قالب اتهام زنی هایی اینچنینی مطرح کند.

عربستان که خود آشکارا و بارها به کشورهایی نظیر یمن و بحرین نیروهای نظامی اعزام کرده است تا مردم معترض آنها را سرکوب کند، در سال 2014 یک کشور دیگر به جز ایران را نیز به طرف های خارجی حامی حوثی ها افزود.

شاید باور دخالت این کشور در اوضاع یمن آن هم به سود حوثی های شیعه سخت باشد، اما قطر پس از بروز اختلافاتی با عربستان و فراخواندن سفرای کشورهای شورای همکاری خلیج فارس از آن کشور، متهم به حمایت مالی و تسلیحاتی از حوثی ها شد. عربستان در رسانه های خود مدعی شد که اسناد حمایت قطر از حوثی ها را در دست دارد اما هیچ گاه چنین اسنادی افشا نشد.

پیش از این هم حزب موسوم به تجمع یمنی برای اصلاح وابسته به حکومت یمن و عربستان سعودی، اتهام عجیب دیگری را متوجه حوثی ها کرده و مدعی شده بود که این جماعت از سوی معمر قذافی در لیبی حمایت می شوند و باز هم خبری از سند و مدرک نشد! اطلاعات تفصیلی این شایعات ناموثق در کتاب موسوم به «ششمین بحران؛ ایران، اسرائیل، آمریکا و شایعات جنگ» چاپ دانشگاه آکسفورد آمده است.

چند سند به منزله اعتراف

از سوی دیگر، بسیاری از شخصیت های یمنی از همان آغاز نسبت به صحت چنین اتهام هایی تشکیک کرده و همواره گفته اند که حوثی ها نیازی به دریافت سلاح های سبک از ایران ندارند، زیرا این سلاح ها به وفور در یمن وجود دارد و قبایل یمنی آنها را به راحتی به گروه های فعال در این کشور می فروشند. ذکر این نکته خالی از فایده نیست که کشور یمن در میان کارشناسان مسائل امنیتی به فراوانی سلاح در اختیار مردم آن، زبانزد است.

جرمی ام شارپ، نویسنده آمریکایی در کتاب معروف خود به نام «یمن: پس زمینه و روابط با ایالات متحده آمریکا» نوشته است: « جفری فلتمن معاون وزیر خارجه آمریکا در امور خاور نزدیک در سال 2009 اذعان کرد: تعدادی از دوستان و شرکای ما می گویند حوثی ها از دخالت خارجی بهره مند می شوند و همچنین نظرهایی را درباره حمایت ایران از آنها شنیدیم...بگذارید صادق باشیم دوستان! ما هیچ مدرک مستقلی درباره هیچ کدام از این اتهام ها نداریم.»

انجمن مطالعات راهبردی واشنگتن در گزارشی که سال 2011 منتشر شد نوشت: حکومت یمن به ریاست علی عبدالله صالح هیچ دلیل قاطعی درباره دخالت ایران در یمن ندارد .

این گزارش افزود: قطعا حوثی ها به کمک مالی نیازمند هستند، اما اثبات این موضوع (کمک گرفتن آنها از ایران) دشوار است.

سند افشا شده ویکی لیکس با کد (09SANAA2186) منبع دیگری را برای تسلیح حوثی ها فاش می کند. در این سند آمده است که برخی طرف ها در خود ارتش یمن حوثی ها را مسلح می کنند. این سند به گزارش گروه بین المللی بحران استناد می کند و نیز، سخنان رییس دستگاه امنیتی ملی یمن که گفته بود: ایران حوثی ها را تسلیح نمی کند، سلاح آنها یمنی است و عمدتا متعلق به جنگجویانی است که با سوسیالیست ها در سال 1994 جنگیدند و سپس این سلاح ها به حوثی ها فروخته شد.

دستاویزی برای انحراف اذهان از دخالت عربستان

حوثی ها خود، بارها اتهام دریافت سلاح از ایران را رد کرده اند. یحیی الحوثی برادر عبدالملک الحوثی رهبر کنونی حوثی ها در مصاحبه ای با اشپیگل گفته بود: رژیم یمن از این اتهام سوء استفاده می کند تا با دستاویز قراردادن دخالت ایران، نگاه ها را از مداخله عربستان سعودی منحرف سازد.

اما با همه این مستندات، باید به عنوان یک واقعیت مسلم پذیرفت که ایران در یمن به شکلی متفاوت حضور دارد. اما این حضور نه فیزیکی، تسلیحاتی و مالی – آنگونه که بدخواهان ایران و انقلابیون یمن می گویند- بلکه حضوری معنوی، ایدئولوژیک و راهبردی است.

این درست است که حوثی های یمن از جمله حسین الحوثی، پدر عبدالملک و موسس شاخه نظامی حوثی ها که اکنون با نام انصار الله شناخته می شود، ارادتی ویژه به امام راحل (ره) و انقلاب اسلامی در ایران داشته است. پیروان او نیز چنین احساس و ارادتی دارند اما تامل در بسیاری از سخنرانی های به جا مانده از حسین الحوثی نشان می دهد که او از آرمانها و اهداف راهبردی انقلاب اسلامی مبنی بر قیام مسلمانان و مستضعفان جهان برای دفاع از حقوق خود الهام گرفته و انقلاب اسلامی چراغ راه او در این مسیر بوده است، بدون آنکه تسلیحات نظامی از ایران بگیرد.

مراجعه به تاریخ مبارزاتی حوثی ها در یمن نشان می دهد که شیعیان حوثی تاکنون 6 جنگ با دولت یمن داشته اند. میان حوثی ها و دولت علی عبدالله صالح دیکتاتور یمن که در نتیجه انقلاب مردمی سال 2011 این کشور برکنار شد، نیز جنگ های متعددی صورت گرفت که حتی در آخرین مورد، عربستان نیز مداخله کرد ولی مجددا بر اساس یک توافق دوجانبه میان حوثی ها و علی عبدالله صالح، آتش بس برقرار شد. این جنگ ها به قدری برای حوثی ها به عنوان مردمی محصور مانده و تحت تبعیض شدید در شمال کشور زیانبار بود که به جنگ های زمین سوخته معروف شد.

واقعیت این است که شعارهای استکبارستیزانه حوثی ها معلول محرومیت ها و رنج های تحمیلی از سوی دو کشور آمریکا و عربستان و همچنین خود دولت یمن علیه حوثی ها و تمامی مردم یمن بوده است.

روز 22 ماه مه سال 1990، یمن شمالی و یمن جنوبی متحد شدند با این امید که در سایه این اتحاد، کشور با فقر، محرومیت و تبعیض وداع کند و وارد روند توسعه شود، اما در طول این دهه ها نه تنها چیزی عاید مردم یمن نشد بلکه آفت های جدیدی مانند تقویت جریان تکفیری با حمایت عربستان سعودی و متعاقب آن دخالت های مداوم آمریکا در امور داخلی این کشور سر برآورد و اوضاع معیشتی و اجتماعی مردم نیز روز به روز وخیم تر شد.

مردم یمن از دو ماه گذشته جنبش اعتراضی و مسالمت آمیز خود را برای برآورده شدن سه خواسته اصلی شامل «سرنگونی دولت فاسد، لغو دستور آزادسازی حامل های سوخت و اجرای نتایج کنفرانس گفت وگوی ملی» این کشور تحت رهبری جنبش انصارالله آغاز کردند تا اینکه شنبه هفته جاری توافق سیاسی میان طرفین حاصل شد. با این حال، امید می رود که یمن با برآورده شدن این مطالبات راه پیشرفت و استقلال را بپیماید؛ مشروط بر اینکه مداخله های خارجی مانند دست اندازی های معمول عربستان و سنگ اندازی های آمریکا بگذارد.

به این ترتیب، سابقه تحولات یمن نشان می دهد که همگرایی مردم آن با انقلاب اسلامی را نباید به مفهوم مداخله ایران در امور آن کشور تلقی کرد.

تاثیرپذیری حوثی ها از انقلاب اسلامی ایران هم اکنون نیز در پلاکاردها و شعار نوشته های تظاهرات آنان در صنعا کاملا آشکار است. بسیاری از شیعیان حوثی این شعارها را با افتخار بر لباس های خود منقوش می کنند. در کنار تصاویری از امام راحل (ره)، سه شعار بارز الله اکبر، مرگ بر آمریکا و مرگ بر اسرائیل در هر تظاهراتی که حوثی ها برگزار می کنند مانند یک ترجیع بند مکرر دیده می شود؛ شعارهایی که مبنای استکبارستیزانه انقلاب اسلامی ایران را نیز تشکیل می دهد.

از این نگاه می توان گفت که ایران وجودی حاضر و غایب در تحولات یمن دارد.

جام جم آنلاین- جواد ارشادی