دردسرهای دندان عقل

اگر دندان عقل که در هجده تا بیست‌و پنج سالگی می‌روید، به علت‌های ژنتیک یا اکتسابی طی این زمان رشد نکند یا به صورت نیمه‌نهفته رشد پیدا کند، باید مورد بررسی جدی قرار بگیرد.

دکتر عباس کمالی، جراح لثه می‌گوید: بسیاری از دندان‌های عقل نهفته یا نیمه نهفته که در آن قسمتی از تاج دندان از لثه بیرون زده است ظرفیت‌های بدی برای ایجاد کیست‌های دندانی، عفونت، ایجاد ناهنجاری در دیگر دندان‌ها و حتی تبدیل شدن به سرطان‌های مهاجم را دارد. بر این اساس حتی در صورتی که این دندان‌ها برای شخص مشکل خاصی ایجاد نکند، باید هر سال یا دو سال یک بار از طریق عکس رادیوگرافی مورد بررسی قرار گیرد و در صورت مشکل‌ساز بودن نیز باید از طریق عمل جراحی از لثه خارج شود.

مراقب وضع دندان عقل‌تان باشید

اگر مسیر رویش آخرین دندانی که در حفره دهان رویش پیدا می‌کند، طبیعی باشد، نیازی به انجام مراحل درمانی آن وجود ندارد، اما دندانی که بعضی از تاج‌های آن در محیط دندان رویش یابد و بقیه نهفته بماند نیازمند ملاحظات پزشکی است.

دکتر کمالی با اشاره به این که گاهی نیز دندان عقل به طور کامل در استخوان فک نهفته است، می‌گوید: اگر این نوع دندان باعث فشار به سایر دندان‌ها نشود، عارضه خاصی را به همراه ندارد. در این صورت نیازی به جراحی و درآوردن دندان نیست و فقط باید وضع دندان، به طور مرتب با معاینات پزشکی و رادیوگرافی، مورد بررسی قرار گیرد، اما در موارد معدودی این دندان‌های نهفته به ایجاد کیست‌های بزرگ و تخریب استخوان فک منجر می‌شود و حتی ممکن است قابلیت تبدیل شدن به سرطان‌های مهاجم را پیدا کند. به این علت هرگز نباید از دندان‌های عقل نهفته غافل شد.

دندان‌های عقلی که عفونی می‌شود

دندان‌های عقل آخرین دندان‌هایی است که در هجده تا بیست‌و پنج سالگی می‌روید. در بسیاری مواد، بخشی از تاج دندان عقل از لثه بیرون می‌آید، اما بقیه دندان داخل لثه باقی می‌ماند. دندان‌های عقل نیمه‌نهفته گاهی باعث بروز مشکلاتی در دهان می‌شود و باید با جراحی آن را درآورد.

به گفته دکتر جلالی دندان عقل نیمه‌نهفته در فضایی که برای رشدش کافی نیست، استعداد عفونی شدن پیدا می‌کند. در واقع لثه‌ای که دور تا دور تاج دندان را فراگرفته در چنین حالتی در معرض خطر عفونت قرار می‌گیرد؛ عفونتی که با درد و تورم در ناحیه حلق و بروز مشکلاتی در بلع غذا همراه است. همچنین این دندان‌ها در خطر پوسیدگی قرار دارند و پوسیدگی در ناحیه مجاور خود را نیز به دنبال خواهند داشت. حتی ممکن است ریشه‌های این دندان‌ها وارد کانال عصبی صورت شود و به از دست رفتن حس لامسه بیمار در فک پایین‌اش منجر بشود.

این جراح فک تاکید می‌کند: خانم‌های جوانی که قصد باردار شدن دارند باید بشدت نسبت به وضع دندان عقل خود حساس باشند، چرا که طی بارداری به علت تغییرات خاصی که در بدن اتفاق می‌افتد دندان‌های عقل در خطر عفونی شدن قرار می‌گیرند. همچنین کسانی که دچار ضعف سیستم ایمنی یا بیماری دیابت هستند، بهداشت دهان و دندان‌شان ضعیف است یا مشکل استخوانی دارند، باید نسبت به وضع دندان عقلشان بسیار پیگیر باشند.

جراحی ممنوع

جراحی دندان عقل نیز با مشکلات و پیچیدگی‌های خاص خود همراه است زیرا گاهی ریشه دندان در وضع خاصی نسبت به اعصاب صورت قرار دارد که خارج کردن آن با مخاطراتی برای بیمار همراه است. حتی جراحی دندان‌های عقل ممکن است با بیهوشی عمومی، بی‌حسی موضعی یا تزریق وریدی داروهای تسکین‌دهنده همراه باشد. در واقع پیچیدگی جراحی به موقعیت دندان‌های عقل بستگی دارد.

بر این اساس دکتر جلالی توصیه می‌کند افرادی که بیماری‌های نقص سیستم ایمنی یا قند کنترل نشده دارند، از این نوع جراحی اجتناب کنند مگر در موارد اورژانس که دندان عقل بسیار خطرساز شود. البته نباید فراموش کرد که برای افراد در سنین بالا نیز درآوردن دندان به وسیله جراحی توصیه نمی‌شود.

با این حال توجه داشته باشید که دندان عقل نهفته پدیده‌ای بسیار متداول است، ولی برای نیمی از افراد هیچ وقت مشکل ایجاد نمی‌کند، اما این مساله نباید باعث شود که نسبت به ایجاد درد، تورم، حساس شدن لثه‌ها، کرم‌خوردگی و بوی بد دهان خود که نشانه‌ای از خطرساز شدن دندان عقل است، بی‌توجه باشید.

پونه شیرازی‌ / ‌گروه سلامت