جشن گلریزان برای زندانیان غیرعمد

بیست و چهارمین جشن گلریزان فردا در تهران کلید می‌خورد تا به یمن ماه رمضان هزاران زندانی جرائم غیرعمد آزاد شوند و روال عادی زندگی‌شان را در پیش بگیرند، همان طور که پارسال و سال‌های پیش این اتفاق افتاد.

سال گذشته تالار عقیق جماران در حالی پذیرای مسئولان قضایی کشور و خیران بود که در پایان جشن، یک میلیارد تومان پول نقد برای کمک به زندانیان جرائم غیرعمد جمع شد.

در بین آنهایی که پارسال به این جشن کمک مالی کردند اسامی آشنایی بود که کمک‌های قابل توجهی نیز داشتند از جمله رهبر معظم انقلاب 80 میلیون تومان، رئیس قوه‌قضاییه و رئیس‌جمهور 50 میلیون تومان، رئیس مجلس شورای اسلامی 30 میلیون تومان، اتاق بازرگانی ایران 50 میلیون تومان، اتاق بازرگانی تهران 40 میلیون تومان، بنیاد تعاون زندانیان پنج میلیون تومان، رئیس سازمان زندان‌ها ده میلیون تومان و وزیر دادگستری دو میلیون تومان.

در کنار این افراد نام آشنا، شهروندان شناخته‌نشده‌ای هم بودند که حتی بیشتر از برخی مسئولان به این جشن کمک کردند و البته گروه زیادی از مردم ایران که طبق اعلام ستاد دیه فقط از طریق واریز وجه به بانک ملی 103 میلیون تومان به نیت آزادی زندانیان جرائم غیرعمد هزینه کردند.

آمار زندانیان؛ 8764 نفر

یک چاه عمیق که محال است با آب دستی پر شود حکایتش شبیه حکایت زندانیان جرائم غیرعمد است که با این که از دو دهه پیش تا به حال همواره ستاد دیه با حمایت‌های مردم و دولت گروه‌گروه از آنها را آزاد کرده اما تعدادشان هنوز به قدری است که نگران ‌کننده است.

رئیس ستاد دیه کشور در گفت‌وگو با جام‌جم تعداد این زندانیان را براساس آخرین آمارها، 8764 نفر اعلام می‌کند که 8668 نفر از آنها مرد و 96 نفرشان زن هستند که هر کدام دست‌کم خانواده‌ای سه‌نفره دارند و با شاکیانی که تعدادشان کمتر از تعداد کل زندانیان نیست.

به گفته اسدالله جولایی بین این زندانیان 4188 نفر به واسطه صدور چک بلامحل، حواله و سفته به زندان افتاده‌اند و 2220 نفر نیز زندانی دیه هستند یعنی دو گروهی که بیشترین تعداد زندانیان را شامل می‌شوند و در کنار زندانیان مهریه، نفقه و جرائم شبه‌عمد در زندان‌ها به سر می‌برند.

اینها جانی نیستند

این 8764 نفر هیچکدام جانی و قاتل بالفطره نیستند. بیشتر آنها قربانی ناآگاهی یا یک اشتباهند که اگر در آن لحظه خاص درست تصمیم می‌گرفتند بعید بود حالا در زندان باشند و چشم به راه رسیدن کمک بنشینند.

زندانیان جرائم غیرعمد، کلاهبردار نیستند. گروهی از آنها آن روز که پشت رل نشستند بدون آن که به تاریخ بیمه‌نامه‌شان دقت کنند گرفتار شدند، گروهی از آنها هم کسب و کاری راه انداختند و چک کشیدند و سفته امضا کردند و روزی که سررسید تعهدشان بود پولی برای ادای دین نداشتند، گروهی نیز در میانه کسب و کار ورشکسته شدند و کم آوردند و ماندند با سیل طلبکارها.

برخی نیز مثل آن زن که خانه فرسوده‌اش را به خانواده‌ای اجاره داد و آن روز از شدت فرسودگی، اتاق بر سر آن خانواده فرو ریخت و کودکشان را کشت، گرفتار شده‌اند.

زندانیان مهریه هم بین زندانیان جرائم غیرعمد حضور دارند؛ بیشتر جوان‌هایی که گول جمله «کی مهریه را داده و کی‌گرفته» را خورده‌اند.

زندانیان نفقه هم که حالا در زندان‌های سراسر کشور به سر می‌برند طبق آخرین آمارهای ستاد دیه، 419 نفرند که نفهمیده‌اند اگر کانون خانواده را گرم کنند و به جای پول، محبت میان اعضا تقسیم کنند هیچ وقت کارشان به شکایت همسران و رسیدن به زندان نمی‌کشید.

شاید همه مردم به این زندانیان لقب مجرم غیرعمد ندهند، اما واقعیت این است که قانون آنها را زندانی غیرعمد با جرائم غیرکلاهبرداری می‌داند، کسانی که به اعتقاد قانونگذاران و حامیانی چون گردانندگان ستاد دیه اگر چه مرتکب اشتباه شده‌اند اما حقوق انسانی آنها و خانواده‌هایشان آن قدر باارزش است که نمی‌شود آنها را از صف چشم انتظاران دریافت کمک خط زد.

کمک‌بگیرها گلچین می‌شوند

البته کمک‌های مالی دولت که از سالی به سال دیگر نوسان دارد و نیز آن 200 میلیارد تومان تسهیلات قرض‌الحسنه‌ای که امسال مجلس برای آزادی زندانیان در اختیار ستاد دیه گذاشته‌است با در نظر گرفتن برخی اولویت‌ها در اختیار زندانیان قرار می‌گیرد.

به گفته جولایی، افراد بالای 60 سال، نوجوانان و جوانان تا 18 سال و آنها که مبتلا به بیماری صعب‌العلاج هستند،‌ در اولویت آزادی قرار دارند که البته اولویت اول با زنان سرپرست خانوار است به طوری که ستادهای دیه موظفند پرونده آنها را در سریع‌ترین زمان ممکن برای ستاد مرکزی ارسال کنند و مقدمات آزادی آنها فراهم شود.

پس کمک‌های دولتی و مبالغی که به همت خیران در جشن‌های گلریزان به نفع زندانیان جمع‌آوری می‌شود، در این راه خرج می‌شود که زندانیانی که به این طریق آزاد می‌شوند، بی‌شک، مستحق‌ترین برای دریافت کمک هستند.

مریم خباز ‌-‌‌ گروه جامعه