تولید مشترک، راهی برای جهانی شدن سینمای ایران

سیروس تسلیمی، فیلمنامه‌نویس و تهیه‌کننده سینما درباره رویکرد جهانی سینمای ایران به جام‌جم گفت: طبیعتا آرزوی هرسینما و کشوری این است که بازار فیلم و نمایش جهانی داشته باشد تا این که منحصر به حضور در چند جشنواره شود.

او در توضیح دیدگاهش گفت: جشنواره‌ها دقیقا به نفعشان است که فیلم‌های ما را نمایش دهند، چون به دلیل فروش بلیت گران‌قیمت برایشان سود اقتصادی دارد. در این میان چیزی هم به عوامل پرداخت نمی‌شود و به لحاظ اقتصادی سودی برای سینمای ایران ندارد؛ مگر این‌که فیلم بتواند وارد مجرای نمایش شود که کاری بسیار حرفه‌ای است.

تسلیمی افزود: بارها در جشنواره‌های جهانی دیده‌ام که تماشاگران برای دیدن فیلم‌های ایرانی حتی روی زمین هم می‌نشستند. حالا اگر همین فیلم‌ها وارد سالن‌های سینما برای اکران عمومی و جهانی شود، مسلما می‌تواند صنعت سینمای ایران را متحول کند.

مدیر دفتر «امید فیلم» درباره راهکار اکران جهانی سینمای ایران نیز توضیح داد: کسانی که می‌توانند به اکران جهانی فیلم‌های ایران کمک کنند، رایزن‌‌های فرهنگی ایران در کشورهای دیگر هستند. اگر اینها در برنامه‌ریزی کاری خود از نمایش فیلم‌های ایرانی حمایت کرده و با کمپانی‌ها و سینماها ارتباط برقرار کنند، می‌توانند فیلم‌های ما را از گردونه فقط اکران داخلی و جشنواره و مناسبتی نجات دهند. این تهیه‌کننده سینما ادامه داد: ابتدای انقلاب هجوم ایران برای حضور در جشنواره‌های جهانی از جهت معرفی سینمای ما لازم و ضروری بود، ولی از آن به بعد باید به سمت نمایش سالنی می‌رفت.

حرکت به سمت تولیدات مشترک

احمد طالبی‌نژاد، نویسنده و منتقد سینما هم در همین ارتباط به جام‌جم گفت: جشنواره‌ها برای صنعت سینمای هر کشوری یک ویترین هستند؛ ویترین از این جهت که مشتری وارد فروشگاه شود و محصول را خریداری کند که برای این بخش کار موثر و جدی نکردیم یا اگر اقدامی شده راه به جایی نبردیم. یعنی با وجود حضور بسیار پررنگ در دهه 60 و 70 و تا حدودی 80 در جشنواره‌های جهانی، جای خیلی روشنی برای خودمان در بازار جهانی پیدا نکردیم. مگر اکران محدود چند فیلم و پخش تلویزیونی در برخی از کشورها که تبدیل به جریان نشد. برخلاف مثلا سینمای هند که فارغ از کیفیت، بخصوص در اروپا بازار و جایگاهی دارد.

مدیرمسئول و صاحب امتیاز ماهنامه سابق «هفت»، تولید مشترک ایران با سایر کشورها را راهکار مناسبی برای حضور جهانی سینمای ایران دانست و افزود: چون کشورهای صاحب سینما در دنیا دارای پخش‌کننده‌های قدرتمند فیلم هستند، تولید آثار مشترک با این کشورها راه‌حل مناسبی برای ورود به عرصه بازار جهانی می‌تواند باشد. مثل اتفاقی که برای فیلم‌های «مثل یک عاشق» عباس کیارستمی و «گذشته» اصغر فرهادی افتاده است. گو این‌که عده‌ای اعتقاد دارند که این دو اثر اصلا ایرانی نیستند، در صورتی که به نظرم این آثار حداقل 50 درصد ایرانی‌اند، برای این‌که عوامل کلیدی‌شان به‌خصوص فیلمنامه‌نویس و کارگردان آنها ایرانی است. مثل این می‌ماند که اسپیلبرگ برای فیلمسازی به ایران بیاید، چون او آمریکایی است، آن فیلم هم آمریکایی خواهد بود، نه ایرانی. یادست بالا می‌تواند محصول مشترک ایران و آمریکا باشد.

طالبی‌نژاد در ادامه گفت: بازار سینمای ایران در داخل به‌شدت محدود است؛ یعنی پرفروش‌ترین فیلم ایرانی چهارمیلیارد تومان بیشتر نمی‌فروشد، در حالی که هزینه تولید را نگاه می‌کنیم، می‌بینیم که خیلی بیشتر از اینهاست. بنابراین برای این‌که صنعت سینما داشته باشیم چاره‌ای جز رفتن به سمت تولید مشترک با کشورهای صاحب سینما نداریم.

طالبی‌نژاد گفت: در مجموع ما به لحاظ فنی، تکنیکی و فکر و اندیشه و پشتوانه‌های فرهنگی و تاریخی ظرفیت اکران جهانی را داریم و این اصلا چیز عجیبی نیست. پیش از انقلاب جریانی داشتیم که از اوایل دهه پنجاه شدت بیشتری به خود گرفت به نام تولید محصولات مشترک. ایران با همراهی کشورهای عربی، هند و ترکیه فیلم‌های مشترکی تولید کرد. در مقالاتی که دهه 60 در مجله «فیلم» داشتم به نام سیری در محصولات مشترک به این موضوع اشاره کرده‌ام. آن زمان هم همین اتفاق افتاده و بازار فیلم ایران محدود شده بود و به همین دلیل تولید آثار مشترک در دستور کار قرار گرفت. البته به لحاظ کیفیت این فیلم‌ها اهمیت چندانی نداشتند، ولی سرمایه تولیدشان را با نمایش در کشورهای دو طرف بازمی‌گرداندند؛ اما الان می‌شود با تولید محصولات مشترک راهی برای نجات صنعت سینمای ایران پیدا کنیم.