اختلال شخصیت

شخصیت وسواسی -‌ جبری

این اختلال با انضباط شدید، پشتکار، لجاجت و خونسردی و تردید مشخص می‌شود. در مردها و در فرزند ارشد خانواده بیشتر دیده می‌شود. اموری مثل مقررات، آداب و رسوم، نظافت، جزئیات کارها و کمال‌طلبی، ذهن آنها را به‌خود مشغول می‌کند. بسیار رسمی و جدی و مقرراتی هستند و اطرافیان خود را فراری می‌دهند. از تصمیم گرفتن طفره می‌روند زیرا بیم دارند که مرتکب اشتباه شوند. ممکن است بعدها به اسکیزوفرنی و افسردگی بینجامد.

معیار تشخیص: اشتغال ذهنی به جزئیات، کمال‌طلبی علاقه مفرط به کار و کنار گذاشتن تفریح و ارتباط با دوستان، انعطاف‌ناپذیری،‌ناتوانی در دور انداختن اشیاء فرسوده و بی‌ارزش، تردید در تفویض امور یا همکاری با دیگران، خست در خرج کردن پول برای خود و دیگران، ابراز سرسختی.

شخصیت افسرده

این اختلال در تمام جنبه‌های زندگی وجود دارد، در مرد و زن یکسان است و در خانواده‌هایی که اختلال افسردگی شایع است، بیشتر دیده می‌شود.

معیار تشخیص: بدبینی،‌ضعف انگیزه، وظیفه‌شناسی،‌ شکاک به خود و همواره غمگین،‌از زندگی خود لذت نمی‌برد ،‌ وقار و تنهایی را دوست دارد ‌

دلتنگ و بلاتکلیف و ناامید است ‌ بسادگی و اغلب در تنهایی گریه می‌کند ‌ کمبود اعتماد به نفس دارد. از نظر روانپزشکی، عدم توجه والدین و فقدان زودرس آنها و احساس گناه مطرح است. احتمال ارثی بودن این اختلال وجود دارد. برای تعیین میزان افسردگی می‌توان از پرسشنامه معروف و معتبر BDI (تست ِبک) استفاده کرد.

شخصیت وابسته

این افراد توقع دارند که دیگران مسوولیت امور مهم زندگی آنها را متقبل شوند. اعتماد به نفس ندارند و از تنهایی می‌ترسند. این اختلال در زن‌ها شایع‌تر است و 5/2 درصد از مجموع موارد اختلال شخصیت را شامل می‌شود و در بچه‌های کوچک‌تر خانواده و افرادی که در کودکی ناراحتی مزمن جسمی داشته‌اند شیوع بیشتری دارد. الگوی رفتاری این افراد به طور کلی وابستگی است به‌گونه‌ای که بدون کمک و دلگرمی دیگران نمی‌توانند تصمیم بگیرند.

مسوولیت قبول نمی‌کنند و اگر مجبور به این کار شوند دچار اضطراب می‌گردند. برای انجام کارهای خودشان پشتکار ندارند، ولی در انجام کارهای دیگران احساس راحتی بیشتری می‌کنند.

معیار تشخیص: بدون توصیه و حمایت دیگران قادر به تصمیم‌گیری در مسائل روزمره نیست ‌ تردید در ابراز مخالفت با دیگران به‌دلیل ترس از قطع حمایت آنان ‌ در شروع کردن برنامه‌ها و انجام کارها به تنهایی دچار مشکل است در جلب محبت و حمایت دیگران افراط می‌کند احساس درماندگی به هنگام تنهایی به‌دلیل ترس از ناتوانی در مراقبت از خود با قطع شدن یک رابطه دوستی بلافاصله به جستجوی یک دوست جدید می‌رود همواره نگران رها شدن و تنها ماندن است.

درمان اختلال شخصیت: درمان اصلی معمولا روان‌درمانی و روش‌های روانکاوی است و گاهی داروهای ضدافسردگی و ضداضطراب نیز تجویز می‌شود.

دکتر مهرانگیز توتونچی