بیشتر بدانیم

فیلمنامه‌نویس کیست؟

در بخش قبلی از فیلمنامه سخن گفته شد و طبق آن تعاریف، می‌توان نتیجه گرفت که اولین قدم در ساخت فیلم، نوشتن فیلمنامه یا به دست آوردن فیلمنامه‌ای است که کسی نوشته باشد. قدم دوم در راه آشنا شدن با فیلمنامه، آشنایی با نویسنده آن است که در اصطلاح سینمایی به او هم می‌گویند. در ظاهر، فیلمنامه‌نویس کسی است که همت کرده، قلم به دست گرفته و داستانی را برای تبدیل به فیلم، روی کاغذ آورده است، اما این شخص باید اطلاعاتی داشته باشد، یعنی او باید در هر دو زمینه ادبیات و فیلم، آگاهی داشته باشد تا با استفاده از آنها بتواند نکته‌های ریز و دقیق داستان را به بهترین شکل درک کرده و در متن آن قرار بدهد و حق داستان را در فیلم ادا کند؛ یعنی حرف‌هایش را طوری بنویسد که هم داستان و ماجراهای آن از بین نرود و هم مطالبی که مربوط به دنیای فیلم یا سینماست، در آن نوشته مورد نظر قرار گیرد.

کد خبر: ۲۶۴۳۵۴

نویسنده فیلمنامه باید در مورد جزء جزء عناصر سینما از نظر فیلمبرداری و کارگردانی گرفته تا تدوین و صحنه‌آرایی، اطلاعاتی داشته باشد تا در نوشتن فیلمنامه مشکلی پیدا نکند. البته علاوه بر این موارد، او باید با داستان و داستان‌نویسی هم آشنا باشد که این مورد هم جزو شرایط لازم برای نوشتن فیلمنامه است. در بعضی از کتاب‌ها نوشته‌اند که فیلمنامه‌نویس باید فیلم را همواره در ذهنش ساخته‌شده و در حال نمایش ببیند تا بتواند تمام جزئیات و چگونگی آن را بررسی و ارزیابی کند و از بهترین صحنه‌ها برای فیلمنامه‌اش یادداشت‌برداری کند؛ یعنی همان صحنه‌هایی که در ذهن خویش می‌آفریند یا درست می‌کند.

پس فیلمنامه‌نویس باید ذهن و تخیل خلاقی داشته باشد، کتاب زیاد بخواند و فیلم‌ هم زیاد ببیند. علاوه بر اینها، باید بداند که فیلمنامه از چه اجزایی ساخته شده و جزء جزء آن را بشناسد.

در برخی از کتاب‌ها برای فیلمنامه ــ که طرحی ساختاری برای فیلم است ــ هفت جزء اصلی نام برده‌اند که عبارتند از:داستان، طرح یا ساختار، صحنه، شخصیت، گفتگو، ماجراهای عاطفی و ماجراهای فیزیکی.

شاید این سوال پیش بیاید که ماجراهای عاطفی و فیزیکی چیست؟ معمولا ماجراهای عاطفی میان آدم‌های فیلم پیش می‌آید که جنبه احساسی آنها قوی است، مثل رابطه پدر و پسر در فیلم که حتما بارها شاهد این صحنه‌ها بوده‌ایم، اما ماجراهای فیزیکی مثل تعقیب و گریز ماشین پلیس و ماشین دزدها در فیلم‌های پلیسی است. نکته قابل‌توجه اینکه هنگام نوشتن دست فیلمنامه‌نویس مثل داستان‌نویس باز نیست، چون او در فیلمنامه فقط با دو حس شنوایی و بینایی سر و کار دارد، یعنی فیلمنامه‌نویس هر چیزی را که می‌بیند یا می‌شنود، می‌نویسد، اما داستان‌نویس حواس دیگری مثل چشایی، لامسه و ... را هم در داستانش بیان می‌کند؛ پس فیلمنامه‌نویس مجبور به رعایت شکل محدودی از نوشتن است که منحصر به فیلمنامه‌ است. این محدودیت به دنبال خود مختصر و مفیدنویسی، دقت و مهارت زیاد در ساختاربندی و اجرای داستان در صفحات کم را به همراه دارد که این موارد کار فیلمنامه‌نویس را دشوار می‌کند و این کارگردان است که در مرحله بعدی آن محدودیت‌ها را با اجرای مناسب و پیاده کردن ایده‌های فیلمنامه‌نویس کامل می‌کند. در واقع فیلمنامه از نظر هنری اثر کاملی نیست چون کارگردان و دیگر عوامل آن را در مـرحـلـه سـاخـت کـامـل مـی‌کـنـند. با این همه، فیلمنامه‌نویسی کار لذتبخشی است بخصوص اگر فیلمی از روی آن ساخته شود. اگر شخصی به این هنر علاقه دارد، باید اول از همه با نوشتن آشتی کند و هر شب خاطرات خود را در دفتری بنویسد تا در نوشتن مهارت پیدا کند، کتاب زیاد بخواند و فیلم هم زیاد ببیند.