مضمون‌های مشابه در سریال‌های تلویزیونی‌

با چنین تعریفی که این روزها مسوولان سیما بشدت به دنبال محقق کردن آن هستند، یکی از انتظارهای اولیه این است که در بخش‌های مهمی مانند: برنامه‌های نمایشی که بیشترین مخاطب هر شبکه به سمت آن گرایش می‌یابد، مخاطبان شاهد برنامه‌هایی با تعریف آن شبکه باشند. اما با آنچه که این روزها در شبکه‌های تلویزیونی در حال پخش است، تناسبی با این تعریف و یا حرکت در مسیر این تعریف دارد؟

ماه مبارک رمضان که به جشنواره سریال‌های نمایشی تلویزیون و رقابت جدی میان شبکه‌های تلویزیونی معروف است این روزها با پخش چهار سریال تلویزیونی تنور تلویزیون را گرم کرده است. شاید بتوان سریال شبکه یک سیما را متناسب با اهداف و ماموریت‌های این شبکه عنوان کرد. شبکه 2 سریالی با مضمونی جدی را برای این ایام در حال پخش دارد. شبکه 2 قرار است از این پس شبکه کودک و نوجوان باشد و شاید این تصمیم‌گیری مدیریتی، آنقدر به دست‌اندرکاران این شبکه زمان نداده تا سریالی برای کودکان و نوجوانان متناسب با این ایام تولید کنند.

سریال شبکه 3 که داستانی طنز را روایت می‌کند، با حضور چند شخصیت  و نمایش روابط آنها، به تعریف محتوایی شبکه3 نزدیک شود اما نباید این مساله را از یاد برد که محتوای این سریال شباهت فراوانی با محتوای سریال شبکه 2 دارد و با همه ویژگی‌های مثبتی که هر دو این سریال‌ها دارند، داستان آنها یک موضوع واحد به نام <دعوا بر سر تقسیم ارث و میراث> را دنبال می‌کند حتی با درنظر گرفتن خلاقیت نویسندگان و نگاه متفاوت سازندگان به یک موضوع واحد نمی‌توان منکر برخی شباهت‌هایی که در این میان شکل می‌گیرد نیز شد.

شباهت ساختاری سریال‌های تلویزیونی که در یک مقطع واحد پخش می‌شوند، همیشه یکی از مسائلی است که شبکه‌های تلویزیونی با آن درگیر هستند. گاه در ایام خاصی از سال سریال‌ها رنگ و بویی پزشکی به خود می‌گیرد. سال گذشته پخش چند سریال با مضمون پزشکان در یک مقطع مشخص زمانی سبب شد تا تلویزیون پخش یکی از سریال‌های تولید شده با این مضمون را به تاخیر بیندازد و هنوز بعد از گذشت دو سال از آماده شدن این سریال، هنوز این سریال پخش نشده است.

در ایام پیش از ماه رمضان نیز پخش دو سریال هویت و کارآگاهان از شبکه سه سیما، این مساله را ایجاد کرد که دو سریال با مضمونی مشابه از یک شبکه پخش شدند. البته این مساله بستگی فراوانی با نوع حمایت سازمان‌ها و نهادهای خاص از تولید سریال‌های نمایشی دارد اما مسوولان و تصمیم‌گیرندگان در این زمینه می‌توانند با سازماندهی تولیدات تلویزیونی، زمینه‌ای را فراهم کنند تا مثلا سریالی تلویزیونی با مضمون پلیسی، در شبکه‌ای مانند سه با محوریت شخصیت‌های جوان ساخته شود و در شبکه 5 به بحث مشکلات و مسائل خاص شهر تهران بپردازد.

در ساختار فعلی سیما، بخشی وجود دارد که تمامی آثار نمایشی را بررسی و درباره فیلم‌نامه آنها نظر می‌دهد. فعال شدن این بخش قطعا سبب خواهد شد تا آثار نمایشی با نگاهی جامع‌تر تولید و به پخش برسد. طبیعی است که مخاطب تلویزیون در مقابل سریال‌ها و فیلم‌هایی با موضوع و مضمون مشترک که در زمانی یکسان پخش می‌شود، حق انتخاب کمتری پیدا می‌کند و این مساله در کاهش میزان مخاطبان چنین برنامه‌هایی تاثیری جدی دارد.

رضا استادی‌