نخستین تجربه انتخابات به شیوه رایانه ای

با توجه به این که این شیوه برای نخستین بار در کشور به اجرا درمی آید، ضروری است نحوه اخذ رای و اطلاعات مربوط به شمارش آرا و نحوه برگزاری انتخابات به طور دقیق برای مردم تبیین شود تا در روز انتخابات در 24اسفند ماه ، مردم مشکلی از جهت عدم آگاهی از این سیستم و نحوه رای دادن نداشته باشند.

به طور قطع بهره گیری از سیستم رایانه ای در برگزاری انتخابات ، علاوه بر کاهش زمان بندی های مورد نیاز برای برگزاری ، امکان وقوع تخلفات را نیز به حداقل کاهش می دهد.

البته شیوه رایانه ای در انتخابات هشتمین دوره مجلس شورای اسلامی در 24اسفند آزمایشی اجرا می شود و در 13شهر کشور که تعداد نمایندگان آنها در مجلس شورای اسلامی بیش از 3نفر است ، این سیستم به صورت موازی به اجرا درمی آید.

اجرای موازی انتخابات رایانه ای به این معناست که در کنار برگزاری رایانه ای انتخابات در این 13شهر، انتخابات به شیوه سنتی نیز اجرا می شود تا هیچ شائبه ای در نحوه برگزاری و اعلام نتایج انتخابات به وجود نیاید.

به گفته مسوولان وزارت کشور، پس از پشت سر گذاشته شدن این دوره ، انتخابات بعدی به طور کامل از مرحله ثبت نام گرفته تا استعلام مراجع چهارگانه ، اخذ و شمارش آرا رایانه ای خواهد بود.

افزایش مشارکت مردم ، کاهش احتمال تخلف و تقلب در انتخابات ، کاهش هزینه ، جلوگیری از تکرار و خرید و فروش رای و جلوگیری از رای دادن با شناسنامه جعلی و تسریع در شمارش آرا از جمله مزایای برگزاری انتخابات رایانه ای است.

بنابر اظهارات مصطفی پورمحمدی ، وزیر کشور، برگزاری انتخابات به صورت رایانه ای امکان نظارت بر انتخابات و تامین امنیت آن را تسهیل کرده و بسیاری از مشکلات در این خصوص را برطرف خواهد کرد.

در این دوره از انتخابات ، علاوه بر ثبت شماره ملی رای دهندگان ، شناسنامه آنان نیز به مهر انتخابات ممهور خواهد شد و بر این اساس ، هموطنان هنگام رای دادن در شعب اخذ رای علاوه بر در دست داشتن کارت ملی یا شماره ملی ، باید شناسنامه خود را نیز همراه داشته باشند تا مهر انتخابات در آن درج شود.

براساس آخرین قوانین مصوب مجلس شورای اسلامی ، سن رای دهندگان در این دوره از انتخابات 18سال تمام است .در بدو ورود رای دهندگان به شعب اخذ رای ، کد ملی آنها اخذ شده و ثبت می شود.

این کد در انتهای فهرست تعرفه های انتخاباتی نیز ثبت می شود.این اقدام باعث خواهد شد تا از نگارش اطلاعات هویتی و سجلی افراد در تعرفه جلوگیری شده و در زمان نیز صرفه جویی شود.

علاوه بر این ثبت کد ملی و مشخصات رای دهنده در بانک اطلاعاتی ، این امکان را فراهم می آورد که رفتار انتخاباتی مردم مورد تحلیل و بررسی دقیق قرار گیرد و تحلیلگران اجتماعی نیز برای استفاده در پروژه های تحقیقاتی خود می توانند از این اطلاعات استفاده کنند.

خاصیت این شیوه این است که وقتی رای دهنده ای در یک شعبه اخذ رای اقدام به رای دادن کرد، دیگر نمی تواند به شعبه دیگری مراجعه کرده و رای بدهد که این مساله جلوگیری از تخلف و تقلب در انتخابات و حفظ سلامت در برگزاری آن را به دنبال خواهد داشت.

مسوولان وزارت کشور تلاش کرده اند سیستم انتخابات رایانه ای به صورت آنلاین اجرا شود که البته استفاده از این روش به 45هزار دستگاه رایانه و 90هزار کاربر آموزش دیده و آشنا به نرم افزار انتخابات نیاز دارد.شمارش آرا در سیستم انتخابات رایانه ای حداکثر ظرف 15ساعت انجام خواهد شد که این مساله سرعت در اخذ نتایج انتخابات را به همراه خواهد داشت.

در این دوره از انتخابات و براساس سیستم رایانه ای برای هر نماینده ، کد ویژه ای تعریف شده است که رای دهندگان علاوه بر درج اسامی کاندیداهای مورد نظر خود در مقابل کد کاندیداها نیز علامت می گذارند. با استفاده از این شیوه ، دیگر نیازی به نوشتن عددهای بزرگ نیست ؛ بلکه در مقابل چند عدد و حرف انتخاب شده از سوی رای دهندگان علامت گذاشته می شود.

کدهای مخصوص کاندیداهای انتخابات شبیه پلاک خودروهاست ، به عنوان نمونه « 345الف12». در ردیف اول از سمت راست 3عدد، در ردیف دوم یک حرف و در ردیف سوم 2عدد برای هر کاندیدا به عنوان کد تعریف شده است و رای دهندگان هنگام رای دادن باید مقابل این 6خانه علامت بگذارند.

بنابر تاکید برگزارکنندگان انتخابات ، آرای مردم مخفی است و به هیچ وجه برگزارکنندگان انتخابات حق ندارند اثری از رای دهنده را در برگه رای درج کنند تا مشخص شود این تعرفه مربوط به چه کسی است.

پس از پایان رای گیری ، براساس قانون ، در شعبه ها بسته شده و اعضای اجرایی ، ناظر و نمایندگان کاندیداها پای صندوق ها حاضر شده و پلمب صندوق های رای باز می شود.

ابتدا آرا به صورت دستی شمارش و تعداد آرا با انتهای فهرست ها تطبیق داده می شود، سپس صورتجلسه مربوط تدوین شده و به امضای اعضای شعبه اخذ رای می رسد. پس از این مرحله به وسیله اسکنر عکس همه برگه های رای گرفته می شود و در کمتر از یک ساعت اوراق به صندوق بازمی گردد و بار دیگر پلمب قانونی و سریال دار انجام می گیرد و در پایان عکس های گرفته شده از برگه های آرا به رایانه منتقل می شود.

همزمان با برگزاری انتخابات هشتمین دوره مجلس شورای اسلامی در 24اسفند سال 86، انتخابات میاندوره ای مجلس خبرگان رهبری در 4حوزه انتخابیه ایلام ، آذربایجان شرقی ، تهران و قزوین و انتخابات میاندوره ای شوراهای اسلامی شهر و روستا در برخی از حوزه های انتخابیه برگزار می شود.