تنگه‌هرمز پاشنه آشیل انرژی جهان
پس از اقدام تجاوزکارانه رژیم‌صهیونیستی به کشورمان، رژیم جنایتکار صهیونیستی در بامداد روز جمعه، ۲۳ خردادماه و پاسخ ایران با عملیات وعده صادق۳، تشدید تنش‌ها در خاورمیانه بالا گرفته و باعث شده تا بازار جهانی انرژی با شوک جدیدی روبه‌رو شود. بازارهای انرژی و طلا در روز جمعه گذشته پس از تجاوز نظامی اسرائیل به ایران با افزایش شدید قیمتی را تجربه کردند به‌طوری‌که شاخص نفت برنت در این روز به محدوده ۷۵ دلار رسید.
روزنامه فایننشیال‌تایمز در تحلیلی هشدار داده که در صورت بسته شدن یا حتی بروز اختلال جزئی در تنگه هرمز، قیمت جهانی نفت می‌تواند به‌سرعت به محدوده ۱۳۰ تا ۱۵۰ دلار به ازای هر بشکه برسد. این پیش‌بینی برمبنای داده‌های تولید، الگوی صادرات، ظرفیت مازاد کشورهای عضو اوپک و وضعیت ناوگان نفتکش‌ها در منطقه خلیج‌فارس صورت گرفته است.
تحلیلگران سیتی‌بانک می‌گویند: اختلال در عرضه نفت نباید چندان زیاد باشد. به گفته آنها، هرچند تنش‌های ژئوپلیتیکی فزاینده ممکن است همچنان وجود داشته باشد اما افزایش قیمت انرژی برای بلندمدت غیرمحتمل است. کومرتس‌بانک نیز نوشت: افزایش بهای نفت به مخاطرات عرضه در صورت تشدید بیشتر تنش‌ها بستگی دارد. به نوشته این بانک، در حال حاضر کاهش قیمت نفت به زیر ۷۰ دلار غیرمحتمل است. گلدمن ساکس نوشت: تنگه هرمز همچنان در کانون توجه قرار دارد، زیرا می‌تواند کشورهای اصلی تولیدکننده نفت در اوپک‌پلاس را از ارسال نفت مازادشان برحذر دارد و در سناریویی بحرانی، احتمالا قیمت نفت را به بیش از ۱۰۰ دلار افزایش دهد. بانک جی‌پی‌مورگان نیز تاکید کرد که وقوع سناریوهای خاص در خاورمیانه می‌تواند قیمت هر بشکه نفت را به ۱۲۰ تا ۱۳۰ دلار برساند.
تنگه هرمز به‌عنوان یکی از حیاتی‌ترین گلوگاه‌های انرژی جهان، محل عبور روزانه بیش از ۲۰ میلیون بشکه نفت خام است؛ رقمی که معادل حدود یک‌پنجم مصرف روزانه نفت جهان تلقی می‌شود. همچنین حدود یک‌سوم از تجارت جهانی گاز طبیعی مایع‌شده از این مسیر انجام می‌شود. کوچک‌ترین اختلال در این گذرگاه می‌تواند نظام عرضه و تقاضای جهانی را برهم زده و پیامدهای اقتصادی گسترده‌ای در پی داشته باشد.در روزهای گذشته، طی حملات خصمانه رژیم منحوس صهیونیستی به ایران و پس از این تحولات بهای نفت برنت حدود ۱۵ درصد افزایش داشته و در هفته‌های گذشته از حدود ۶۵ دلار به ۷۵ دلار رسیده، یعنی نهادهای سرمایه‌گذاری بین‌المللی مانند ING، جی‌پی مورگان و گلدمن ساکس هشدار داده‌اند که با توجه به نبود ظرفیت جایگزین کافی در کوتاه‌مدت، تداوم بحران می‌تواند قیمت نفت را به سطح تاریخی سال ۲۰۰۸ یعنی حدود ۱۴۷ دلار نزدیک کند.
ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهور اوکراین در واکنش به تحولات اخیر، اعلام کرده که افزایش قیمت نفت بیش از هر چیز موجب تقویت مالی روسیه خواهد شد و خواستار کاهش سقف قیمت نفت روسیه از ۶۰ دلار به ۳۰ دلار شده است. وی هشدار داده که در شرایط کنونی، هرگونه رشد قیمت نفت به‌جای ایجاد فشار اقتصادی بر کرملین، عملا توانمندی جنگی روسیه در اوکراین را تقویت می‌کند. طبق گزارش اداره آمار انرژی آمریکا(EIA)، صادرات نفت و گاز طبیعی روسیه در سال ۲۰۲۳ بیش از ۱۶۰ میلیارد دلار درآمد برای این کشور به همراه داشته که بخش بزرگی از آن صرف تأمین مالی جنگ در شرق اوکراین شده است.
ظرفیت مازاد تولیدکنندگان بزرگ و محدودیت‌ها
تحلیل فایننشیال‌تایمز نشان می‌دهد که عربستان‌سعودی و امارات با وجود برخورداری از ظرفیت تولیدی بالا، در کوتاه‌مدت توان جبران کامل کمبود نفت ناشی از بسته شدن تنگه هرمز را ندارند. ظرفیت مازاد عربستان در خوشبینانه‌ترین برآوردها حدود دو میلیون بشکه در روز و ظرفیت امارات حدود ۵۰۰ هزار بشکه است، درحالیکه فقط نفت عبوری از تنگه هرمز بیش از ۱۷ میلیون بشکه در روز است که در صورت بحران، شش تا هشت میلیون بشکه آن ممکن است دچار اختلال شود. همچنین استفاده از ذخایر استراتژیک انرژی آمریکا (SPR) که حدود ۳۷۰ میلیون بشکه نفت خام ذخیره دارد، بیشتر ابزاری برای مدیریت شوک‌های کوتاه‌مدت است و نمی‌تواند جایگزین کامل نفت از دست رفته باشد.
پیامدهای جهانی افزایش قیمت نفت
افزایش قیمت نفت می‌تواند تبعات جدی برای مصرف‌کنندگان بزرگ انرژی، به‌ویژه در آسیا و اروپا، داشته باشد. تحلیلگران مالی تخمین می‌زنند که در صورت ادامه قیمت‌ها بالای ۱۲۰ دلار به مدت سه ماه، نرخ تورم جهانی بین ۸/۱ تا ۲/۵ درصد افزایش خواهد یافت. این شرایط، بانک‌های مرکزی بزرگ جهان مانند فدرال‌رزرو آمریکا، بانک مرکزی اروپا و بانک مرکزی انگلستان را به تداوم یا تشدید سیاست‌های انقباضی پولی وادار خواهد کرد. این در‌حالی است که اقتصادهای بزرگ جهان مانند آلمان، ژاپن، فرانسه و کره‌جنوبی هنوز از پیامدهای تورمی جنگ اوکراین، بحران زنجیره تأمین و اثرات همه‌گیری کرونا به‌طور کامل عبور نکرده‌اند.
واکنش بازارهای مالی
مهدی هاشم‌زاده، پژوهشگر حوزه اقتصاد و انرژی، در گفت‌وگو با جام‌جم عنوان کرد که بازارهای مالی به تحولات اخیر واکنش نشان داده‌اند. او توضیح داد که در پی این تحولات، شاخص‌های بورس در اروپا و آسیا کاهش قابل توجهی را تجربه کرده‌اند.
به‌عنوان‌مثال، شاخص نیکی ژاپن در تاریخ ۱۳ ژوئن ۲۰۲۵ (روز جمعه هفته گذشته ۲۳ خرداد) با افت حدود ۰/۹۲ درصد و شاخص داکس آلمان با کاهش نزدیک به ۱/۱ درصد مواجه شده‌اند.
وی ادامه داد: در مقابل، سرمایه‌گذاران به دارایی‌های امن مانند طلا و اوراق خزانه‌داری آمریکا روی‌آورده‌اند. قیمت طلا در همین بازه زمانی با رشد حدود ۱/۵درصد به حدود ۳۴۳۷ دلار در هر اونس رسیده است. همچنین نرخ بازده اوراق قرضه ۱۰ساله آمریکا به ۴/۴۲۳درصد افزایش یافته که نشان‌دهنده نگرانی از رکود تورمی جهانی است. این داده‌ها بیانگر افزایش تقاضا برای دارایی‌های کم‌ریسک در مواجهه با بی‌ثباتی‌های ژئوپلیتیکی و اقتصادی است.
هشدار بانک جهانی درباره افت رشد اقتصادی
بانک جهانی نیز در گزارشی اعلام کرد که ادامه بحران‌های ژئوپلیتیکی در خاورمیانه می‌تواند رشد اقتصادی جهان را در سال جاری میلادی از ۲/۶درصد به حدود ۲/۱ تا ۲/۲درصد کاهش دهد. واردکنندگان خالص انرژی در آفریقا، آمریکای‌جنوبی، آسیای جنوب‌شرقی و اروپای شرقی با فشار تورمی بی‌سابقه‌ای مواجه خواهند شد و کشورهایی مانند مصر، تونس، پاکستان و بنگلادش که وابستگی زیادی به واردات انرژی دارند، بیش از سایرین آسیب خواهند دید.
تجربه تاریخی ۲۰۰۸ و تفاوت‌های امروز
در سال ۲۰۰۸، قیمت نفت به ۱۴۷ دلار در هر بشکه رسید، ولی با وقوع بحران مالی جهانی، بهای نفت تا پایان همان سال به زیر ۴۰ دلار سقوط کرد. تفاوت شرایط فعلی با آن زمان شامل محدودیت در ظرفیت تولید جایگزین، تحریم‌های سختگیرانه‌تر علیه ایران و روسیه و سیاست‌های زیست‌محیطی است که تولید سریع را محدود می‌کند.
افزایش قیمت نفت به‌عنوان ابزار سیاسی
مهدی خراتیان، تحلیلگر روابط بین‌الملل معتقد است که افزایش هدفمند قیمت نفت می‌تواند به‌عنوان ابزاری برای فشار بر آمریکا و متحدانش مورد استفاده قرار گیرد. او می‌گوید: ترامپ همواره بر حفظ قیمت پایین نفت تأکید داشته زیرا اقتصاد آمریکا به آن حساس است. ما باید از این فرصت برای ایجاد توازن جدید استفاده کنیم. وی افزود: افزایش قیمت نفت ممکن است باعث شود زیرساخت‌های نفتی عربستان و کشورهای رقیب دیگر، آسیب‌پذیر شوند و این موضوع می‌تواند به‌عنوان برگ چانه‌زنی در مذاکرات سیاسی عمل کند.بازار جهانی نفت در شرایطی قرار دارد که کوچک‌ترین بحران می‌تواند قیمت‌ها را به سطوح بی‌سابقه برساند. تأثیرات این نوسانات به‌سرعت در اقتصاد جهانی منعکس می‌شود و فشارهای تورمی را افزایش می‌دهد. درحالیکه کشورهای تولیدکننده ظرفیت محدودی برای جبران کمبود عرضه دارند، نوسانات سیاسی و نظامی در خاورمیانه این شرایط را پیچیده‌تر کرده است. از سوی دیگر، دیدگاه‌های سیاسی و نظامی بازیگران منطقه و فرامنطقه‌ای نشان می‌دهد که نفت به ابزاری استراتژیک برای اعمال فشار تبدیل شده است. کارشناسان توصیه می‌کنند که برای کاهش آسیب‌های اقتصادی، باید تحولات ژئوپلیتیکی منطقه به سمت ثبات و آرامش سوق یابد.
تبعات جهش ناگهانی قیمت نفت
تداوم تنش‌ها در خاورمیانه به افزایش قیمت نفت و نوسان شدید در بازار انرژی جهانی منجر خواهد شد. اگر تنش‌ها به‌خصوص در اطراف تنگه هرمز تشدید شود یا حتی تهدیدی جدی برای عبور و مرور نفتکش‌ها ایجاد کند، قیمت نفت می‌تواند با جهشی ناگهانی به بالای ۱۲۰دلار در هر بشکه یا حتی بالاتر برسد. این سناریو با توجه به وابستگی جهان به عرضه نفت از خلیج‌فارس کاملا محتمل است. اثرات این موضوع بر اقتصاد جهانی سبب فشار تورمی در اقتصاد جهانی به‌ویژه در اروپا و آمریکا خواهد شد و افزایش قیمت سوخت (بنزین و گازوئیل) در آمریکا را در پی خواهد داشت که بر هزینه‌های مصرف‌کننده آمریکایی (خانوارها و بنگاه‌ها) فشار وارد می‌کند موجب کاهش رشد اقتصادی این کشور خواهد شد. ممکن است بانک مرکزی آمریکا (فدرال‌رزرو) را وادار به افزایش نرخ بهره کند. بنابراین اروپایی‌ها و آمریکا از هم‌اکنون در حال تلاش برای کاهش تنش‌ها هستند، زیرا آنها با تداوم جنگ در این منطقه بازنده اصلی خواهند بود.
نقش راهبردی تنگه هرمز و خلیج‌فارس در تامین انرژی جهان
تنگه هرمز و خلیج‌فارس یکی از مهم‌ترین مناطق ژئوپلیتیکی جهان است که نقشی بی‌بدیل در تأمین انرژی جهانی ایفا می‌کنند. این منطقه نه‌تنها قلب تپنده تولید نفت و گاز جهان است، بلکه شریان حیاتی انتقال آن به بازارهای بین‌المللی نیز محسوب می‌شود. تنگه هرمز، باریکه‌ای به عرض تقریبی ۳۹ کیلومتر در دهانه خلیج‌فارس است که محل عبور روزانه بیش از ۲۰ درصد از کل نفت مصرفی جهان به‌شمار می‌رود و حدود یک‌سوم نفت جهان در این منطقه تولید می‌شود. بنابراین هرگونه اختلال در تردد نفتکش‌ها از این مسیر، بلافاصله تأثیری مستقیم بر قیمت جهانی انرژی می‌گذارد. این تنگه همچنین مسیر حیاتی صادرات گاز طبیعی به‌ویژه برای قطر به شرق آسیاست.
قطر نیز به تنهایی یکی از بزرگ‌ترین صادرکنندگان گاز طبیعی مایع (LNG) است. هرگونه ناآرامی یا درگیری نظامی در منطقه، می‌تواند عرضه انرژی را مختل و اقتصاد جهانی را دچار بحران کند. این امر باعث شده که امنیت تنگه هرمز به یکی از محورهای اصلی سیاست خارجی کشورهای منطقه و قدرت‌های جهانی تبدیل شود. هرچند در چند سال گذشته تلاش‌هایی برای کاهش وابستگی به سوخت‌های فسیلی و نقش خلیج‌فارس و تنگه هرمز شد. اما همچنان این منطقه یکی از کلیدی‌ترین نقاط تأمین انرژی جهان باقی خواهد ماند، به‌ویژه برای کشورهای آسیایی که به نفت و گاز وارداتی نیاز دارند.
تحلیلگران سیتی‌بانک می‌گویند: اختلال در عرضه نفت نباید چندان زیاد باشد. به گفته آنها، هرچند تنش‌های ژئوپلیتیکی فزاینده ممکن است همچنان وجود داشته باشد اما افزایش قیمت انرژی برای بلندمدت غیرمحتمل است. کومرتس‌بانک نیز نوشت: افزایش بهای نفت به مخاطرات عرضه در صورت تشدید بیشتر تنش‌ها بستگی دارد. به نوشته این بانک، در حال حاضر کاهش قیمت نفت به زیر ۷۰ دلار غیرمحتمل است. گلدمن ساکس نوشت: تنگه هرمز همچنان در کانون توجه قرار دارد، زیرا می‌تواند کشورهای اصلی تولیدکننده نفت در اوپک‌پلاس را از ارسال نفت مازادشان برحذر دارد و در سناریویی بحرانی، احتمالا قیمت نفت را به بیش از ۱۰۰ دلار افزایش دهد. بانک جی‌پی‌مورگان نیز تاکید کرد که وقوع سناریوهای خاص در خاورمیانه می‌تواند قیمت هر بشکه نفت را به ۱۲۰ تا ۱۳۰ دلار برساند.
تنگه هرمز به‌عنوان یکی از حیاتی‌ترین گلوگاه‌های انرژی جهان، محل عبور روزانه بیش از ۲۰ میلیون بشکه نفت خام است؛ رقمی که معادل حدود یک‌پنجم مصرف روزانه نفت جهان تلقی می‌شود. همچنین حدود یک‌سوم از تجارت جهانی گاز طبیعی مایع‌شده از این مسیر انجام می‌شود. کوچک‌ترین اختلال در این گذرگاه می‌تواند نظام عرضه و تقاضای جهانی را برهم زده و پیامدهای اقتصادی گسترده‌ای در پی داشته باشد.در روزهای گذشته، طی حملات خصمانه رژیم منحوس صهیونیستی به ایران و پس از این تحولات بهای نفت برنت حدود ۱۵ درصد افزایش داشته و در هفته‌های گذشته از حدود ۶۵ دلار به ۷۵ دلار رسیده، یعنی نهادهای سرمایه‌گذاری بین‌المللی مانند ING، جی‌پی مورگان و گلدمن ساکس هشدار داده‌اند که با توجه به نبود ظرفیت جایگزین کافی در کوتاه‌مدت، تداوم بحران می‌تواند قیمت نفت را به سطح تاریخی سال ۲۰۰۸ یعنی حدود ۱۴۷ دلار نزدیک کند.
ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهور اوکراین در واکنش به تحولات اخیر، اعلام کرده که افزایش قیمت نفت بیش از هر چیز موجب تقویت مالی روسیه خواهد شد و خواستار کاهش سقف قیمت نفت روسیه از ۶۰ دلار به ۳۰ دلار شده است. وی هشدار داده که در شرایط کنونی، هرگونه رشد قیمت نفت به‌جای ایجاد فشار اقتصادی بر کرملین، عملا توانمندی جنگی روسیه در اوکراین را تقویت می‌کند. طبق گزارش اداره آمار انرژی آمریکا(EIA)، صادرات نفت و گاز طبیعی روسیه در سال ۲۰۲۳ بیش از ۱۶۰ میلیارد دلار درآمد برای این کشور به همراه داشته که بخش بزرگی از آن صرف تأمین مالی جنگ در شرق اوکراین شده است.
ظرفیت مازاد تولیدکنندگان بزرگ و محدودیت‌ها
تحلیل فایننشیال‌تایمز نشان می‌دهد که عربستان‌سعودی و امارات با وجود برخورداری از ظرفیت تولیدی بالا، در کوتاه‌مدت توان جبران کامل کمبود نفت ناشی از بسته شدن تنگه هرمز را ندارند. ظرفیت مازاد عربستان در خوشبینانه‌ترین برآوردها حدود دو میلیون بشکه در روز و ظرفیت امارات حدود ۵۰۰ هزار بشکه است، درحالیکه فقط نفت عبوری از تنگه هرمز بیش از ۱۷ میلیون بشکه در روز است که در صورت بحران، شش تا هشت میلیون بشکه آن ممکن است دچار اختلال شود. همچنین استفاده از ذخایر استراتژیک انرژی آمریکا (SPR) که حدود ۳۷۰ میلیون بشکه نفت خام ذخیره دارد، بیشتر ابزاری برای مدیریت شوک‌های کوتاه‌مدت است و نمی‌تواند جایگزین کامل نفت از دست رفته باشد.
پیامدهای جهانی افزایش قیمت نفت
افزایش قیمت نفت می‌تواند تبعات جدی برای مصرف‌کنندگان بزرگ انرژی، به‌ویژه در آسیا و اروپا، داشته باشد. تحلیلگران مالی تخمین می‌زنند که در صورت ادامه قیمت‌ها بالای ۱۲۰ دلار به مدت سه ماه، نرخ تورم جهانی بین ۸/۱ تا ۲/۵ درصد افزایش خواهد یافت. این شرایط، بانک‌های مرکزی بزرگ جهان مانند فدرال‌رزرو آمریکا، بانک مرکزی اروپا و بانک مرکزی انگلستان را به تداوم یا تشدید سیاست‌های انقباضی پولی وادار خواهد کرد. این در‌حالی است که اقتصادهای بزرگ جهان مانند آلمان، ژاپن، فرانسه و کره‌جنوبی هنوز از پیامدهای تورمی جنگ اوکراین، بحران زنجیره تأمین و اثرات همه‌گیری کرونا به‌طور کامل عبور نکرده‌اند.
واکنش بازارهای مالی
مهدی هاشم‌زاده، پژوهشگر حوزه اقتصاد و انرژی، در گفت‌وگو با جام‌جم عنوان کرد که بازارهای مالی به تحولات اخیر واکنش نشان داده‌اند. او توضیح داد که در پی این تحولات، شاخص‌های بورس در اروپا و آسیا کاهش قابل توجهی را تجربه کرده‌اند.
به‌عنوان‌مثال، شاخص نیکی ژاپن در تاریخ ۱۳ ژوئن ۲۰۲۵ (روز جمعه هفته گذشته ۲۳ خرداد) با افت حدود ۰/۹۲ درصد و شاخص داکس آلمان با کاهش نزدیک به ۱/۱ درصد مواجه شده‌اند.
وی ادامه داد: در مقابل، سرمایه‌گذاران به دارایی‌های امن مانند طلا و اوراق خزانه‌داری آمریکا روی‌آورده‌اند. قیمت طلا در همین بازه زمانی با رشد حدود ۱/۵درصد به حدود ۳۴۳۷ دلار در هر اونس رسیده است. همچنین نرخ بازده اوراق قرضه ۱۰ساله آمریکا به ۴/۴۲۳درصد افزایش یافته که نشان‌دهنده نگرانی از رکود تورمی جهانی است. این داده‌ها بیانگر افزایش تقاضا برای دارایی‌های کم‌ریسک در مواجهه با بی‌ثباتی‌های ژئوپلیتیکی و اقتصادی است.
هشدار بانک جهانی درباره افت رشد اقتصادی
بانک جهانی نیز در گزارشی اعلام کرد که ادامه بحران‌های ژئوپلیتیکی در خاورمیانه می‌تواند رشد اقتصادی جهان را در سال جاری میلادی از ۲/۶درصد به حدود ۲/۱ تا ۲/۲درصد کاهش دهد. واردکنندگان خالص انرژی در آفریقا، آمریکای‌جنوبی، آسیای جنوب‌شرقی و اروپای شرقی با فشار تورمی بی‌سابقه‌ای مواجه خواهند شد و کشورهایی مانند مصر، تونس، پاکستان و بنگلادش که وابستگی زیادی به واردات انرژی دارند، بیش از سایرین آسیب خواهند دید.
تجربه تاریخی ۲۰۰۸ و تفاوت‌های امروز
در سال ۲۰۰۸، قیمت نفت به ۱۴۷ دلار در هر بشکه رسید، ولی با وقوع بحران مالی جهانی، بهای نفت تا پایان همان سال به زیر ۴۰ دلار سقوط کرد. تفاوت شرایط فعلی با آن زمان شامل محدودیت در ظرفیت تولید جایگزین، تحریم‌های سختگیرانه‌تر علیه ایران و روسیه و سیاست‌های زیست‌محیطی است که تولید سریع را محدود می‌کند.
افزایش قیمت نفت به‌عنوان ابزار سیاسی
مهدی خراتیان، تحلیلگر روابط بین‌الملل معتقد است که افزایش هدفمند قیمت نفت می‌تواند به‌عنوان ابزاری برای فشار بر آمریکا و متحدانش مورد استفاده قرار گیرد. او می‌گوید: ترامپ همواره بر حفظ قیمت پایین نفت تأکید داشته زیرا اقتصاد آمریکا به آن حساس است. ما باید از این فرصت برای ایجاد توازن جدید استفاده کنیم. وی افزود: افزایش قیمت نفت ممکن است باعث شود زیرساخت‌های نفتی عربستان و کشورهای رقیب دیگر، آسیب‌پذیر شوند و این موضوع می‌تواند به‌عنوان برگ چانه‌زنی در مذاکرات سیاسی عمل کند.بازار جهانی نفت در شرایطی قرار دارد که کوچک‌ترین بحران می‌تواند قیمت‌ها را به سطوح بی‌سابقه برساند. تأثیرات این نوسانات به‌سرعت در اقتصاد جهانی منعکس می‌شود و فشارهای تورمی را افزایش می‌دهد. درحالیکه کشورهای تولیدکننده ظرفیت محدودی برای جبران کمبود عرضه دارند، نوسانات سیاسی و نظامی در خاورمیانه این شرایط را پیچیده‌تر کرده است. از سوی دیگر، دیدگاه‌های سیاسی و نظامی بازیگران منطقه و فرامنطقه‌ای نشان می‌دهد که نفت به ابزاری استراتژیک برای اعمال فشار تبدیل شده است. کارشناسان توصیه می‌کنند که برای کاهش آسیب‌های اقتصادی، باید تحولات ژئوپلیتیکی منطقه به سمت ثبات و آرامش سوق یابد.
تبعات جهش ناگهانی قیمت نفت
تداوم تنش‌ها در خاورمیانه به افزایش قیمت نفت و نوسان شدید در بازار انرژی جهانی منجر خواهد شد. اگر تنش‌ها به‌خصوص در اطراف تنگه هرمز تشدید شود یا حتی تهدیدی جدی برای عبور و مرور نفتکش‌ها ایجاد کند، قیمت نفت می‌تواند با جهشی ناگهانی به بالای ۱۲۰دلار در هر بشکه یا حتی بالاتر برسد. این سناریو با توجه به وابستگی جهان به عرضه نفت از خلیج‌فارس کاملا محتمل است. اثرات این موضوع بر اقتصاد جهانی سبب فشار تورمی در اقتصاد جهانی به‌ویژه در اروپا و آمریکا خواهد شد و افزایش قیمت سوخت (بنزین و گازوئیل) در آمریکا را در پی خواهد داشت که بر هزینه‌های مصرف‌کننده آمریکایی (خانوارها و بنگاه‌ها) فشار وارد می‌کند موجب کاهش رشد اقتصادی این کشور خواهد شد. ممکن است بانک مرکزی آمریکا (فدرال‌رزرو) را وادار به افزایش نرخ بهره کند. بنابراین اروپایی‌ها و آمریکا از هم‌اکنون در حال تلاش برای کاهش تنش‌ها هستند، زیرا آنها با تداوم جنگ در این منطقه بازنده اصلی خواهند بود.
نقش راهبردی تنگه هرمز و خلیج‌فارس در تامین انرژی جهان
تنگه هرمز و خلیج‌فارس یکی از مهم‌ترین مناطق ژئوپلیتیکی جهان است که نقشی بی‌بدیل در تأمین انرژی جهانی ایفا می‌کنند. این منطقه نه‌تنها قلب تپنده تولید نفت و گاز جهان است، بلکه شریان حیاتی انتقال آن به بازارهای بین‌المللی نیز محسوب می‌شود. تنگه هرمز، باریکه‌ای به عرض تقریبی ۳۹ کیلومتر در دهانه خلیج‌فارس است که محل عبور روزانه بیش از ۲۰ درصد از کل نفت مصرفی جهان به‌شمار می‌رود و حدود یک‌سوم نفت جهان در این منطقه تولید می‌شود. بنابراین هرگونه اختلال در تردد نفتکش‌ها از این مسیر، بلافاصله تأثیری مستقیم بر قیمت جهانی انرژی می‌گذارد. این تنگه همچنین مسیر حیاتی صادرات گاز طبیعی به‌ویژه برای قطر به شرق آسیاست.
قطر نیز به تنهایی یکی از بزرگ‌ترین صادرکنندگان گاز طبیعی مایع (LNG) است. هرگونه ناآرامی یا درگیری نظامی در منطقه، می‌تواند عرضه انرژی را مختل و اقتصاد جهانی را دچار بحران کند. این امر باعث شده که امنیت تنگه هرمز به یکی از محورهای اصلی سیاست خارجی کشورهای منطقه و قدرت‌های جهانی تبدیل شود. هرچند در چند سال گذشته تلاش‌هایی برای کاهش وابستگی به سوخت‌های فسیلی و نقش خلیج‌فارس و تنگه هرمز شد. اما همچنان این منطقه یکی از کلیدی‌ترین نقاط تأمین انرژی جهان باقی خواهد ماند، به‌ویژه برای کشورهای آسیایی که به نفت و گاز وارداتی نیاز دارند.
تازه ها
پیشنهاد سردبیر
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
جنبش مردمی سوریه
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
زمان دیپلماسی برای حمایت از مقاومت
عضو دفتر حفظ و نشر آثار رهبر انقلاب در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح کرد
نقش ویژه اهالی اندیشه، رسانه و هنر در مقابله با تهدیدات نرم
گفت و گو
محمود قماطی، نائبرئیس شورای سیاسی حزبالله در گفتوگوی اختصاصی با «جام‌جم»:
راه مقاومت را با ثباتقدم افزونتری دنبال میکنیم
صریح و بیپرده با علیرضا خانی عضو سابق هیأت مدیره استقلال
پولهای زیادی در این فوتبال گم می‌شود!
