ظرفیت اسمی تولید برق کشور به ۹۴هزار و ۶۳۳مگاوات رسیده و ایران از این نظر رتبه شانزدهم جهان را دارد، هر‌چند ظرفیت عملی تولید برق (توان واقعی قابل بهره‌برداری) حدود ۸۱هزارمگاوات برآورد می‌شود.با این‌حال ۹۴درصد تولید برق کشور بر‌عهده نیروگاه‌های حرارتی است و ظرفیت این نیروگاه‌ها امسال به ۷۶هزارمگاوات رسیده.امسال علاوه بر گرمای زودرس، کاهش چشمگیر بارندگی‌ها در افزایش ناترازی برق و میزان خاموشی‌ها اثر گذاشته است به‌طوری که بیش از ۱۲ هزار و ۵۰۰ مگاوات از نیروگاه‌های برقابی قادربه تولید مؤثر نیستند،زیرا تعداد قابل توجهی ازسدهای کشور، برقابی هستند اما کاهش بارش‌ها در عملکرد این سدها نقش داشته است.مصرف برق کشور در شرایط عادی حدود ۵۰ هزار مگاوات است اما در فصل گرم سال با ورود سیستم‌های سرمایشی به شبکه مصرفی حدود ۳۵هزارمگاوات بیشتر می‌شود و ۴۰ تا ۴۵ درصد برق مصرفی درزمان اوج مصرف به سامانه‌های سرمایشی اختصاص‌دارد.براساس پیش‌بینی‌های وزارت‌نیرو ناترازی در سال جاری به بیش از ۲۳ هزار مگاوات در تابستان ۱۴۰۴می‌رسد که معادل ۳۰ درصد ظرفیت تولید برق کشور است.
وعده وزیر نیرو برای افزایش تولید برق
با این‌حال برای جبران ناترازی ایجاد‌شده بین تولید و مصرف برق دو راهکار وجود دارد. نخست افزایش تولید و دوم مدیریت مصرف در بخش‌های مختلف مانند خانگی، صنایع، کشاورزی و اداری است؛ البته دولت برای احداث ۳۰ هزار مگاوات نیروگاه تجدیدپذیر (۲۵ هزار مگاوات خورشیدی و ۵۰۰۰ مگاوات بادی) برنامه‌ریزی کرده و آن را در دستور کار دارد. وزیر نیرو همچنین وعده داده بود که با بهره‌برداری از نیروگاه‌های جدید و توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر، ظرفیت عملی تولید برق کشور تا تابستان امسال رشد چشمگیری خواهد داشت و ظرفیت عملی نیروگاه‌های کشور تا اوج بار تابستان امسال ۵۰۰۰ مگاوات افزایش می‌یابد. براساس اعلام وی، تا پایان دولت چهاردهم، بیش از ۴۴ هزار مگاوات به ظرفیت شبکه برق کشور افزوده می‌شود که ۳۰ هزار مگاوات آن مربوط به انرژی‌های تجدیدپذیر خواهد بود.
افزایش ۵۰ درصدی مصرف برق در میانه اردیبهشت
وزارت نیرو برای گذر از پیک مصرفی امسال ۱۴مگاپروژه برنامه‌ریزی کرده که یکی از رویکردهای غالب در آن، مربوط به مدیریت مصرف است. براساس برنامه‌ریزی‌ها ۳۶ بسته مدیریتی مصرف برق برای گذر از تابستان سال جاری تدوین شده که شامل آموزش و اطلاع‌رسانی، بهینه‌سازی مصرف در بخش‌های مختلف، تولید برق در محل مصرف و پایش و نظارت بر نحوه مصرف برق می‌شود و برای همه بخش‌ها از جمله خانگی، صنعتی و کشاورزی، الگوهای مصرف متناسب با شرایط اقلیمی و منطقه‌ای طراحی کرده است. با این حال مصرف برق با افزایش گرما رشد شتابانی گرفته به‌طوری که متوسط دمای هوای امسال نسبت به متوسط فصل بهار سال‌های قبل بیش از ۳درجه افزایش را نشان می‌دهد اما براساس آمار مدیریت شبکه برق ایران، برای مثال پیک مصرف روزانه برق در روزیکشنبه هفته جاری(۱۴اردیبهشت) نسبت به روز مشابه سال گذشته، ۱۹ هزار و ۷۷۳ مگاوات (۵۰ درصد) بیشتر شده که افزایش بی‌سابقه‌ای در میانه اردیبهشت‌ماه است. رشد مصرف برق در روزهای داغ منجر‌به افزایش میزان خاموشی‌ها شده است به‌طوری که طبق شواهد در برخی مناطق خاموشی‌ها از روزی ۲ ساعت به ۴ ساعت افزایش پیدا کرده که در برنامه اعلامی وزارت نیرو آورده نشده بود.
رشد ۱۰ درصدی تولید برق حرارتی‌ها
خاموشی‌ها و محدودیت‌های برقی صنایع در‌حالی است که روز گذشته مدیران وزارتخانه‌های نیرو و صنعت، معدن و تجارت جلسه هم‌اندیشی برگزار کردند. عباس علی‌آبادی، وزیر نیرو در این جلسه هم‌اندیشی با سید‌محمد اتابک، وزیر صنعت، معدن و تجارت اعلام کرد: وزارت نیرو آمادگی دارد برق تولیدی نیروگاه‌های خورشیدی احداث‌شده توسط صنایع را به بالاترین قیمت خریداری کند. همچنین صنایع می‌توانند با اجرای برنامه‌های بهینه‌سازی مصرف گواهی صرفه‌جویی دریافت کرده و در ازای آن از وزارت نیرو برق دریافت کنند. وی از بسیج کامل ظرفیت وزارت نیرو برای حل معضل ناترازی برق کشور خبر داد و با اشاره به افزایش ۳ تا ۶ درجه‌ای دمای هوا نسبت به میانگین بلندمدت و آغاز زودهنگام موج گرما گفت: این شرایط موجب افزایش شدید تقاضای مصرف برق درکشور شده است.از سوی دیگر، تأخیر درانجام تعمیرات نیروگاهی و تداوم خشکسالی بخشی از ظرفیت‌های تولیدی را ازدسترس خارج کرده است. وزیر نیرو با بیان این‌که ظرفیت تولید برق نیروگاه‌های حرارتی در اردیبهشت امسال نسبت به مدت مشابه سال گذشته حدود ۱۰درصد افزایش یافته، ادامه داد: با این وجود، کاهش تولیدنیروگاه‌های برقابی وافزایش تقاضای مصرف باعث شده همچنان چالش ناترازی برق باقی بماند. علی‌آبادی تاکید کرد: برق مورد‌نیاز صنایع کوچک و کارگاهی که ۹۲ درصد کل صنایع را تشکیل می‌دهند، در فصل گرم سال بدون محدودیت تأمین خواهد شد و تأمین برق صنایع متوسط و بزرگ نیز در اولویت قرار دارد.
مصرف برق از ۸۵ هزار مگاوات عبور می‌کند
همایون حائری، معاون برق و انرژی وزارت نیرو نیز در این جلسه گفت: مصرف برق کشور در تابستان پیش‌‌رو افزایش بی‌سابقه خواهد داشت و تقاضای برق در امسال در اوج بار به بیش از ۸۵ هزار مگاوات خواهد رسید. وی از نصب بیش از شش میلیون کنتور هوشمند برای مشترکان پرمصرف خبر داد که به منظور کنترل و مدیریت بهتر مصرف این گروه از مشترکان طراحی شده‌اند.
صدور قبض برق پرمصرف‌ها ۱۵ روزه شد
مصطفی رجبی مشهدی، مدیرعامل شرکت توانیر نیز دیروز از افزایش ۵/۵ درجه‌ای دما در کشور نسبت به مدت مشابه سال گذشته خبر داد و رشد ۳۷ درصدی مصرف برق نسبت به سال گذشته را نگران‌کننده و غیرمتعارف عنوان کرد. وی با بیان این‌که ۳۰۰۰مگاوات از ناترازی فعلی با جمع‌آوری انشعاب‌های غیرمجاز قابل استحصال است، اعلام کرد: کنتور برق مشترکان پرمصرف هر ۱۵ روز یک بار قرائت و قبض برای این مشترکان صادر می‌شود. ضمن آن‌که وضعیت مصرف برق‌شان نیز رصد خواهد شد. مدیرعامل شرکت توانیر با توجه به خالی‌بودن ۴۱ درصد ظرفیت مخازن نیروگاه‌های برقابی و امکان استفاده از حداکثر یک‌سوم توان این نیروگاه‌ها، انجام تعمیرات دوره‌ای نیروگاه‌های حرارتی و نیروگاه اتمی بوشهر تاکید کرد کماکان در شرایط ناترازی به‌سر می‌بریم.
