سردرگمی آمار در پیچ سفرها

بر این اساس از ۲۷میلیون خانوار ایرانی بیش از ۱۱میلیون خانوارسفر رادربرنامه داشتند.بنابراین می‌توان گفت از مجموع ۸۶میلیون نفر جمعیت کشور، حدود ۴۰درصد سفر رفتند و ۶۰ درصد برنامه‌ریزی خاصی برای آن نداشتند. این آمار در حالی منتشر می‌شود که صالحی‌امیری معتقد است هنوز مرجع مشخص و موثقی برای بررسی و ثبت آمار سفرها و تعداد مسافران وجود ندارد و همین امر برنامه‌ریزی برای ایجاد زیرساخت‌ها را با مشکل مواجه کرده است.
شاید تلاقی ماه مبارک رمضان و عید نوروز باعث شده بود تا چنین استنباط شود که امسال میزان سفرها نسبت به سال‌های قبل کمتر خواهد شد، اما مقایسه آمارها افزایش ۲.۲درصدی را نشان می‌دهد که بیانگر فعال بودن جریان سفر در کل کشور است.این رقم در شرایطی اعلام شده که مسئولان امر متفق‌القول معتقدند برای بررسی وضعیت سفرها جهت برنامه‌ریزی هرگز نمی‌توان به آمار درست و دقیقی دست‌یافت و همین امر سردرگمی‌های زیادی به‌وجود آورده است.
درحال‌حاضر هشت دستگاه، آمار تولید می‌کنند که شاید هیچ‌یک دقیق نباشد. ستاد مرکزی هماهنگی سفر آمارهایش را از سامانه‌ای به‌نام «مسافریار» استخراج می‌کند. اقامت‌ها از مراکز رسمی که مجوز دارند مثل هتل‌ها و بومگردی‌ها، و مراکز اقامتی نیمه‌رسمی مثل مدارس، مهمان‌سراهای دولتی، مساجد و سالن‌های ورزشی و بقاع متبرکه هم برای خودشان آمارهایی ارائه می‌کنند.
ازطرف دیگر، پلیس راهور از میزان ترددها آمار می‌دهد و وزارت راه ازدوربین‌های جاده‌ای آمدوشدهارا شمارش می‌کند. همچنین، میزان مصرف سوخت نیز از دیگر معیارهای آمارگیری تعداد تقریبی سفرها به‌شمار می‌آید. ناگفته نماند وزارت ارتباطات هم از طریق تلفن‌های همراه سفرها را رصد می‌کند.در همین رابطه وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی با بیان این‌که امسال دولت با تمام توان و انسجام بسیج شد تا مردم سفرهای خوبی داشته باشند واحساس امنیت بیشتری کنند، می‌گوید: «واقعیت این است که بین وضع موجود و وضع مطلوب خیلی فاصله داریم. به‌عنوان دولت مصمم هستیم با همه توان و ظرفیت در خدمت مردم باشیم. این سیاست ریاست‌جمهور و دولت است که هیچ شأنی جز خدمت‌رسانی به مردم برای خود قائل نیستیم و نباشیم. پس به‌جای این‌که خودمان را قضاوت کنیم، بهتر است مردم راجع به ما قضاوت کنند.»
رضا صالحی‌امیری ادامه می‌دهد: «آمارهایی که تاکنون داده شده و می‌شود از نظر ما به‌عنوان وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی «نادقیق» است، چون هرکدام نواقصی دارد.امسال مرکزی راتشکیل داده و تصمیم داریم اداره‌ای برای پایش و تحلیل آمارهای دقیق‌تر سفر در ایران ایجاد کنیم. البته کاری که وزارت ارتباطات انجام داده تا حدودی دقیق‌تر است.»
   
تاثیر اقتصاد بر کیفیت و کمیت سفرها
اسفندماه سال گذشته مرکزآمار ایران برمبنای نتایج طرح آمارگیری ازگردشگران ملی گزارشی منتشر کردکه بیانگر وضعیت سفر ایرانیان بود. این آمار مشخص می‌کرد که در یک دهه اخیر، معیشت و مسائل اقتصادی چه تاثیری بر کمیت و کیفیت سفر ایرانیان داشته است. 
واقعیت این است که فشارهای اقتصادی می‌توانند میزان سفرها و یا ماندگاری مسافران در شهرهای مختلف را کاهش دهند.در همین راستا طی ماه‌های اخیر تبلیغات زیادی با عناوین تور اقساطی بدون ضامن، تور اقساطی بدون پیش‌پرداخت و اول سفر بروید و بعد حساب کنید نظرها را به خود جلب کرده که نشان می‌دهد گروهی از مردم سفرهای‌شان را هم قسطی می‌روند!
هرچند موضوع سفرهای اقساطی پدیده جدیدی نیست و چند سالی است که بخش گردشگری آن را به‌عنوان راهکاری برای حل بحران ناشی از مسائل اقتصادی در این بخش طراحی و اجرا کرده است. اما این موضوع امسال بیش از همیشه مورد توجه قرار گرفته است. 
محراب سهیلی، کارشناس حوزه گردشگری درخصوص سفر اقساطی معتقد است که مخاطبان این خدمات باید به خوبی آن را بررسی کرده و جوانب امر را بسنجند.
او ادامه می دهد: «این روزها تبلیغات فروش اقساطی مواد غذایی را هم می‌بینیم و خرید اقساطی به مرور تبدیل به یک امر طبیعی شده است. اما بهتر است انجام آن در بخش گردشگری با ساماندهی و شفافیت صورت گیرد واقساط با نرخ سود مشخصی ارائه شود و میزان قسط‌، همراه با روش بازپرداخت و سود حاصله، به‌طور شفاف مشخص برای گردشگران معلوم باشد.»
سهیلی درخصوص این‌که اجرای چنین طرح‌هایی مفید است یا خیر می‌گوید: «این موضوع به نفع دفاتر خدمات مسافرتی است و نوعی سرمایه‌گذاری محسوب می‌شود، مثل فروش اقساطی موتورسیکلت یا کالای خانگی و اقلام مصرفی.»
   
گردشگری داخلی و رونق اقتصادی
بنابر اعلام رئیس پلیس راهور فراجا، خراسان‌رضوی، گیلان، مازندران، فارس و اصفهان بیشترین انباشت مسافر نوروزی را داشته و به همین خاطر از گردشگران‌ در این استان‌ها درخواست شده بود تا زمان بازگشت از سفر را مدیریت کنند.
مدیرکل گردشگری داخلی وزارت گردشگری هم از تردد بیش از ۳۴میلیون مسافر در کشور خبر داده و گفت که در بین شهر‌ها، بیشترین تعداد آمار مسافر مربوط به مشهد است وبعد از آن شیراز و اصفهان قرار دارند. ضمن این‌که امسال استان ایلام با ۲۸درصد رشد، بیشترین جذب مسافران را به خود اختصاص داد.مدیر دفتر گردشگری داخلی و دبیر ستاد سفرهای نوروزی هم درباره روند سفرهای نوروزی گفته: «تا ۵ فروردین، تعداد سفرها کاهش داشت اما از آن پس تعداد مسافران افزایش یافت و بیشترین آمار مسافران به استان‌های مازندران، تهران و خراسان‌رضوی مربوط بود.»
حقیقت امر این است که درکنار تمام آمار وگزارش‌ها باید در سیاست‌های مربوط به گردشگری داخلی بازنگری شود.اگر گردشگری داخلی بیشتر مورد توجه قرار گیرد، می‌تواندموجب اشتغال‌زایی، رونق اقتصادی وتقویت سرمایه اجتماعی شود.