نقطه عطف این جشنواره را میتوان در اول اسفندماه ۹۱ و پس ازجشنواره سوم دانست. دیداری که خستگیها را زدود و درآن دیدار جمعی از دستاندرکاران، داوران و برگزیدگان عمار حضور داشتند. رهبرمعظمانقلاب پس ازشنیدن صحبتهای جمعی از حاضرین، توصیههایی داشتند و توجه به موضوع دین و معارف دینی و همچنین انقلاب اسلامی و ارزشهای انقلاب در این جشنواره را اقدامی مبارک خواندند و تأکید کردند: نگاه به هنر اسلامی و سینمای دینی باید نگاهی بلندمدت و همراه با برنامهریزی دقیق و امید به آینده و بهرهگیری مناسب از ابزار هنر برای تأثیرگذاری حداکثری باشد.
اکران مردمی و چند مزیت
از جمله اهداف برپایی جشنواره عمار میتوان به فراهمشدن بستری برای کار فرهنگی اشاره کرد، بهطوری که اکرانکننده میتواند طبق صلاحدید و امکانات خود، از برنامههایی همچون نمایشگاه کتاب، سخنرانی، جلسه نقد، شعرخوانی، خاطرهگویی، کتابخوانی و هر برنامه فرهنگی دیگری که مناسب است، بهره ببرد.
علینژاد، مسئول اکران مردمی عمار، درباره مزایای اکران مردمی ورسالت آن گفت:«اکران مردمی دو هدف عمده را دنبال میکند. هدف اول، تکمیل و تصحیح سازمان تماشای سینمایی انقلاب است. اگر بخواهیم ساده بگوییم، سینمای انقلاب دو بخش دارد: تولید و توزیع. در بخش تولید، سازمانهای انقلابی مثل اوج، سوره و سایر نهادهای فیلمسازی، آثاری تولید میکنند اما متأسفانه در بخش توزیع، تقریبا هیچ اتفاق خاصی نیفتاده است. وقتی یک فیلم ساخته میشود، اگر در توزیع مناسب عمل نشود، حتی نمیتواند هزینه تولیدش را جبران کند و این چرخه اقتصادی سینما رامختل میکند. در نتیجه، تولید آثار مشابه نیز با مشکل روبهرو میشود.»
علینژاد با اشاره به وضعیت و مزیتهای اکران مردمی نسبت به روشهای سنتی اکران سینمایی بیان کرد: «اکران مردمی را میتوان اکرانی تعریف کرد که خارج از چارچوب سالنهای سینما و در مکانهایی مانند مساجد یا دیگر فضاهای عمومی انجام میشود؛ اما اگر بخواهیم درباره اکران مردمی عمار بگوییم باید به اهداف و رسالتهای آن نیز اشاره کنیم. یکی ازرسالتهای اکران مردمی، درگیرکردن مردم در فرآیند مخاطبآوری برای سینماست. این روش بهنوعی باعث میشود مخاطبان بیشتری به سینماها بیایند. تفاوت اصلی این روش با سینمای سنتی این است که در اکران مردمی، از ظرفیتهای مردمی برای جذب مخاطب استفاده میشود؛ بهعنوانمثال، اگر یک فیلم درسینما بدون تبلیغات خاص اکران شود،ممکن است هزار نفر آن راببینند اما در اکران مردمی، اگر افرادی برای تبلیغ، بازاریابی و حتی دعوت مردم تلاش کنند، تعداد مخاطبان همان فیلم میتواند به دههزار نفر برسد. این رویکرد باعث میشود اکران مردمی نه فقط خارج از سینما بلکه در خدمت سینما نیز باشد.»
«سینما مردم» و مردمیکردن سینما
وی در ادامه درباره مزیتهای اکران مردمی توضیح داد: «اولین مزیت اکران مردمی این است که از ظرفیتهای مردم استفاده میکند، درحالیکه سینمای سنتی عمدتا وابسته به ظرفیتهای دولتی یا سازمانی است. یکی دیگر از مسائل مهم در اکران مردمی، بحث تجهیزات است. اگر بخواهیم از مدل سینمای سنتی خارج شویم، تجهیزاتی مانند صندلی، پروژکتور، لپتاپ و سرویسهای معمولی نیاز است. برای مثال، راهاندازی یک سینما با حداقل امکانات بین ۳۰۰ تا ۵۰۰ میلیون تومان هزینه دارد. این هزینهها شامل نرمافزار، سرور و دیگر زیرساختهای موردنیاز است اما در اکران مردمی، ما در عمار این مشکل را با یک سامانه نرمافزاری حل کردهایم. نرمافزاری به نام «سینما مردم» طراحی شده که بدون هزینه در اختیار اکرانکنندگان قرار میگیرد. با نصب این نرمافزار روی یک لپتاپ، همان لپتاپ به یک سرور سینمایی تبدیل میشود و میتواند فیلمهای کدگذاریشده را پخش کند. این روش، محدودیتهای تجهیزات سرورهای سینمایی را برطرف میکند. یکی از مزایای این سامانه این است که هزینههای غیرضروری را از بین میبرد. در مدل سنتی، برخی سینماداران برای اکرانهای خارج از سینما، هزینههای سنگینی دریافت میکردند که این عملا یک نوع انحصار و مافیا ایجاد کرده بود اما اکنون، با استفاده از این نرمافزار و فایلهای رمزگذاریشده، فیلمها با هزینه بسیارکمتر به مناطق فاقد سینما میرسند و امکان پخش آنها فراهم میشود.»
علینژاد در ادامه به موفقیت فیلمهای بعد از کرونا اشاره کرد و گفت: «اولین فیلمی که پس از کرونا اکران شد، فیلم منصور بود. این فیلم با ۱۲۰۰ اکران، حدود یک میلیارد و ۴۰۰ میلیون تومان در سال ۹۹ فروش داشت و بیش از ۱۲۰هزار مخاطب را جذب کرد. پس از آن، فیلم موقعیت مهدی اکران شد که تأثیرگذاری زیادی داشت و توصیههای رهبری نیز به آن کمک کرد. این فیلم با بیش از ۱۱۰ هزار مخاطب، حدود یک میلیارد و ۵۲۰ میلیون تومان فروش داشت.»
توجه به پویانمایی در اکران مردمی
مسئول اکران مردمی عمار، درباره اکرانهای آینده گفت: «عملیات پیشروی ما، مربوط به پانزدهمین جشنواره عمار است. در این دوره، تعداد قابل توجهی اثر برای بازبینی اولیه ارائه شده که پس از بررسی هیأت انتخاب جشنواره، تعدادی از آنها برای اکران درنظر گرفته شدهاند. این آثار از اوایل دیماه اکران خود را آغاز خواهند کرد و احتمالاً تا سال آینده نمایش آنها ادامه خواهد داشت.»
وی در ادامه به پروژههای ویژه اکران اشاره و بیان کرد: «یکی از فیلمهای مورد انتظار، انیمیشن «ساعت جادویی» است که به موضوع قیام گوهرشاد و کشف حجاب در دوران رضاخان میپردازد. این اثر با نگاهی کودکانه روایت میشود؛ داستان از دید یک کودک روایت میشود که با استفاده از یک ساعت جادویی که پدربزرگش به او هدیه داده، به گذشته سفر میکند و وقایع تاریخی را تجربه میکند. همچنین، انیمیشن «فرمانروایی آب» در مراحل پایانی آمادهسازی قرار دارد و قرار است انشا... از بهمنماه اکران شود. این انیمیشن درباره مقاومت و نبرد ایران و اسرائیل است و به مهدویت هم پرداخته است. برنامهریزی کردهایم که این انیمیشن قبل از نیمه شعبان اکران شود.»
رکورددار اکران خارج از سینما
در جدیدترین عملیات اکران مردمی عمار، فیلم قلب رقه با دو میلیارد و ۳۰۰ میلیون تومان فروش و ۲۶۰۰ اکران، به رکورددار اکران خارج از سینما تبدیل شده است. این فیلم علاوه بر اکران در جشنواره عمار، در سایر بخشها، از جمله انجمن سینمای جوانان ایران نیز به نمایش درآمده و همچنان رکورددار اکران فیلم در خارج از سینما محسوب میشود.فیلم «غریب» هم توانست به فروش نزدیک به یک میلیارد تومان دست یابد اما اگر این فیلم بهجای اکران آنلاین، در اکران مردمی ادامه پیدا میکرد، احتمالاً فروش آن میتوانست تا پنجمیلیارد تومان برسد. در بین پرفروشترین فیلمهای اکران مردمی، از پایین به بالا میتوان به موارد زیر اشاره کرد: غریب با ۹۸۹ میلیون تومان، قهرمان با یکمیلیارد و ۳۶ میلیون تومان، منطقه پرواز ممنوع با یکمیلیارد و ۱۷۰ میلیون تومان، لوپتو با یک میلیارد و ۳۴۰ میلیون تومان، منصور با یکمیلیارد و ۴۰۵ میلیون تومان، موقعیت مهدی با یک میلیارد و ۵۵۰ میلیون تومان، و در نهایت عملیات اکران با دومیلیارد و ۳۰۰ میلیون تومان فروش. این موفقیتها بهوضوح نشان میدهند که مدل اکران خارج از سینما، تا چه حد میتواند در جذب مخاطب و تأثیرگذاری فرهنگی مؤثر باشد.
مورد ویژه: هنگامه
علینژاد با اشاره به موفقیت فیلم هنگامه گفت: «هنگامه، اولین فیلمی بود که بهصورت اکران مردمی اجرا شد و موفقیت بزرگی به دستآورد. آمارها نشان میدهند که این فیلم ۱۲۹۵بار اجرا شده و طبق دادههای سایت، ۶۳ میلیون تومان درآمد ثبت شده است. البته چیزی که در ذهن من هست، نزدیک به ۸۰میلیون تومان است که باید دقیقتر بررسی شود. در آن زمان، این مبلغ معادل خرید یک خودروی پراید بود.»
مسئول اکران مردمی عمار، بیان کرد: «در آن زمان، اثرگذاری مدل اکران مردمی را نیز بررسی میکردیم. آمارها نشان میدهند که با فیلمهایی مثل هنگامه و منطقه پرواز ممنوع توانستیم تأثیر قابلتوجهی بگذاریم. بهعنوانمثال، در منطقه پرواز ممنوع که ۱۷۵۰ اکران داشت، حدود ۱ میلیارد و ۲۰۰ میلیون تومان فروش به ثبت رسید و مخاطبان آن بیش از یک میلیون ۲۷۰هزار نفر بودند. این فیلم نشان داد که چطور یک اثر خوب میتواند فراتر از سالنهای سینما به مردم برسد. پس از آن، فیلمهایی مثل بنیامین اکران شدند و تجربههای خوبی شکل گرفت، اما متأسفانه با شیوع کرونا این حرکت برای مدتی متوقف شد.»