این روزها دخالت غیرمجاز آرایشگاههای زنانه در فروش مکملهای ورزشی، نگرانیهای متعددی را در مورد ایمنی و سلامت افراد ایجاد کرده بهطوریکه اخیرا قاسم حیدری، مدیر کل بازرسی سازمان غذا و دارو ضمن هشدار نسبت به عرضه غیرقانونی و مصرف مکملهای ورزشی در آرایشگاههای زنانه گفته که این محصولات معمولا فاقد نظارت و تأییدیههای لازم از سوی مراجع بهداشتی بوده و مصرف آنها میتواند عوارض جبرانناپذیری برای سلامتی داشته باشد.
بازار ۶۰۰ میلیاردی مکملهای ورزشی
براساس آمار منتشرشده سندیکای تولیدکنندگان مکملهای رژیمغذایی در سال۱۴۰۰ برآورد میشود بیش از ۸۶ میلیون عدد فرآورده مکمل ورزشی با ارزشی حدود ۳۸۹ میلیاردتومان به شرکتهای پخش تحویل داده شده است که با در نظر گرفتن ۴۵درصد سود شرکتهای پخش و داروخانهها، ارزش نهایی یا گردش مالی این فرآوردهها به بیش از ۵۶۴ میلیارد تومان خواهد رسید! نکته جالبتوجه آنکه ارزش تولید مکملهای ورزشی در سال۱۳۹۸ معادل ۸۳ میلیاردتومان و ارزش نهایی فرآوردهها معادل ۱۲۱میلیارد تومان بوده است. این حجم از گردش مالی البته برای فروش با قیمتهای قانونی است؛ چراکه در این صنعت برخلاف صنعت دارو، قیمتها چندان رصد نمیشوند و فروش خارج از شبکه و غیررسمی بهویژه در حوزه مکملهای ورزشی و… بسیار شایع است.
مکملهایی که به قیمت جانتان تمام می‌شوند
سود بالای مکملها به ویژه مکملهای ورزشی باعث بازشدن پای سودجویان به این تجارت شده است. از ارایشگران گرفته تا مربیانی که خود فروشندگان این نوع از مکملها شدهاند. این درحالی است که سال گذشته عباس کبریاییزاده، نایبرئیس سندیکای صاحبان صنایع داروهای انسانی ایران اعلام کرد که بیش از ۷۰درصد زنجیره تأمین مکملهای ورزشی در کشور قابل اطمینان نیست و به صورت نامطمئن در اختیار افراد قرار میگیرند اما بااین حال از آنجا که بسیاری از افراد برای مشاوره در مورد زیبایی به آرایشگاهها مراجعه میکنند و اعتمادی که به متخصصان سالن خود دارند، ممکن است تحت تأثیر تبلیغات آنها قرارگیرند و به مصرف مکملهای مختلف تن دهند اما نگاهی به عوارض مصرف این مکملهای غیرمجاز نشان میدهد که این اعتماد در نهایت به قیمت جان آنها تمام خواهد شد. از آنجا که بسیاری از آرایشگاهها مجهز یا مجوز فروش مکملهای غذایی از جمله محصولات ورزشی را ندارند و این فقدان مقررات به این معنی است که هیچ تضمینی برای ایمنی، کیفیت یا کارایی محصول وجود ندارد. همچنین آرایشگران به دلیل عدم داشتن تخصص پزشکی و عدم آشنایی با مکملها، ممکن است توصیههای نامناسب یا گمراهکننده در مورد دوز، استفاده و تداخلات احتمالی با داروها به مشتریان ارائه دهند که همین مسأله خطر آسیب این محصولات را افزایش میدهد و منجربه اثرات نامطلوب مانند عدم تعادل هورمونی، مشکلات قلبی عروقی و مشکلات گوارشی و حتی مرگفرد میشود.
هشدار جدی مصرف مکملهای ورزشی برای افراد زیر ۱۸ سال
دکتر خدیجه رحمانی، متخصص تغذیه و رژیم غذایی و عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در گفتوگو با جامجم با بیان اینکه مکمل یعنی آن چیزی که فاصله مقدار نیاز با مصرف را پرکند، میگوید: تشخیص اینکه چه مقدار ویتامینها در بدن کم است تنها از طریق پزشکان امکانپذیر است. وی میافزاید: گرچه برخی از مکملها مثل ویتامین دی و ویتامین ب ۱۲ برای سالمندان بهصورت عمومی در جامعه توصیه میشود اما غیر از این دو مورد، باقی مکملها حتما باید زیر نظر پزشک مصرف شود. رحمانی با بیان اینکه مکملهای ورزشی اغلب هورمونی هستند، تاکید میکند: به هیچ عنوان افراد زیر ۱۸ سال نباید مکملهای ورزشی مصرف کنند چراکه کمترین اثر این مکملها بر بدن افراد در این بازه سنی ابتلا به سرطان است. این متخصص تغذیه ادامه میدهد: مصرف مکملها توسط افراد در سنین بالاتر نیز تنها باید زیر نظر پزشک باشد و به هیچ عنوان آرایشگران حق فروش هیچ نوع مکملی ندارند.
پروتئین زیاد، استخوانتان را پوک میکند
این عضو هیأت علمی دانشگاه درخصوص مصرف مکملهای پروتئینی نیز میگوید: مقدار پروتئین مصرفی برای هر فردی تعریف شده است و آن مقدار را هم فقط میتواند از طریق مواد غذایی دریافت کند. وی میافزاید: مصرف اضافی پروتئین باعث ایجاد چربی و حتی چاقی میشود. همچنین مصرف زیاد این ماده باعث دفع بیشتر کلسیم و پوکی استخوان نیز میشود، چراکه تراکم استخوان در هر فردی تا ۳۰ سالگی تکمیل میشود و مصرف پروتئین اضافی از طریق مکملها قبل از این سن باعث دفع کلسیم و تضعیف استخوانها در سنین بالاتر میشود.
