جریمه‌هایی از جنس تشویق!

با بررسی امکانات وزیرساخت‌های موجود وتجربیات موفق گذشته درحوزه بهبود ایمنی جاده‌ای، می‌توان کاهش قابل توجه در تلفات تصادفات رانندگی را در کوتاه‌مدت محقق کرد.از چند ماه پیش که حرف از افزایش وجه جرایم رانندگی بالا گرفت، واکنش‌های مختلفی به همراه داشت. برخی معتقد بودند این افزایش بازدارندگی کافی را ندارد و رانندگی بیش از افزایش وجه جریمه نیازمند فرهنگ‌سازی است و عده‌ای هم بر این باور بودند که با وجود این افزایش وجه هنوز به‌نسبت کشورهای دیگر این ارقام پایین‌تر است و البته طبق داده‌های آماری، این افزایش وجه تاثیر مشهودی در کاهش تخلفات داشته است. همین ماه گذشته سردار سیدتیمور حسینی، رئیس پلیس راهور فراجا درباره تأثیرگذاری افزایش نرخ جرایم رانندگی در کاهش تخلفات اعلام کرد: «افزایش نرخ جرایم رانندگی تأثیر بسزایی در کاهش تخلفات و جانباختگان حوادث رانندگی داشته است.» اما همین افزایش وجه جریمه هم نسبت به یک دهه پیش با توجه به میزان تورم و درآمد خانوار کم است! محاسبات نشان می‌دهد ارزش واقعی جرایم در سال گذشته به حدود یک‌دهم سال ۱۳۹۰ رسیده است! همچنین مقایسه نسبت حداقل مبلغ جرایم به درآمد ماهیانه شهروندان ایرانی با سایر کشورها نشان می‌دهد مبلغ جرایم رانندگی در ایران نسبت به متوسط درآمد ماهیانه مردم درسال۱۴۰۲ بسیار پایین بوده واین عامل به کاهش جدی بازدارندگی این جرایم ودرنتیجه افزایش تخلفات و تصادفات ناشی از آن منجرشده است. این درحالی است که مبلغ جرایم نسبت به متوسط درآمدخانوارهای ایرانی درسال۱۳۹۰تقریبا درسطح متوسط کشورهای مورد مقایسه قرار داشته و بازدارندگی قابل قبولی نیز داشته است. اما موضوع فقط تاثیر افزایش وجه جریمه نیست و با توجه به اقلیت ۵ تا ۱۰درصدی رانندگانی که به‌صورت مکرر مرتکب تخلفات رانندگی در راه‌ها می‌شوند، ضروری است بازنگری جدی در روش‌های اخذ جریمه صورت بگیرد. راهکارهایی همچون افزایش جرایم به‌صورت پلکانی در صورت تکرار در یک بازه زمانی مشخص و ارسال پیام‌های هشدارآمیز به راننده هنگام ثبت تخلف توسط سامانه‌های خودکار برای مرتبه اول می‌تواند به افزایش اثربخشی اعمال قانون و بازدارندگی موثرتر سیستم‌های مدیریت ایمنی راه‌ها منجر شده و در عین حال فشار اقتصادی کمتری به رانندگانی که سهوا و به‌ندرت مرتکب تخلف می‌شوند، وارد ‌سازد.