۴۰۰سال زمان برای ارتباط با بیگانگان

احتمالا فرمی پرسیده است «بقیه کجا هستند؟» این سوالی است که احتمالا گوشه‌ای از ذهن برخی از ما که بیشتر به کیهان و جزئیاتش فکر می‌کنیم در جریان است؛ آیا ما تنها هستیم؟ تنهایی فعلی ما به معنای این است که تنها ساکنان زنده کل فضا هستیم یا می‎تواند نشانه‎ای از طولانی بودن فاصله‎ها در کیهان باشد که شرایط ارتباطی را سخت کرده است. اگر دانش اخترفیزیک و کیهان‎شناسی به ما می‌گوید احتمال حضور تمدن‏های دیگری در فضا وجود دارد چرا تابه حال برای یافتن‌شان کاری نکرده‌ایم و اگر اعداد و ارقام و مشاهدات و نظریه‎ها می‌گویند آنها وجود ندارند چرا هنوز برای این‌که روزی با آنها روبه‎رو شویم، نگرانیم؟ به هر حال به نظر می‌رسد ما انسان‎ها هم از تنهایی در این فضای تاریک و وسیع می‎ترسیم و هم از این که بیگانه‌ای از حضور ما خبر داشته باشد، دلهره پیدا می‌کنیم. در این مطلب به این سؤال معروف که «بالاخره دیگران کجا هستند؟» می‎پردازیم و تحقیقات تازه پژوهشگران را در این باره بررسی می‎کنیم.

به نظر می‌رسد مطالعات جدیدی که صورت گرفته پاسخی برای این سؤال دارد: بیگانگان آن بیرون هستند. فقط باید به آنها زمان بدهیم تا متوجه ما شوند و با ما ارتباط برقرار کنند. این مقاله که امری وندال، پژوهشگر ارشد اخترفیزیک آن را نوشته شده است، به جای آن که فقط بر یافته‌های جدید تکیه کند، تحلیل جالبی از اندازه و مقیاس کیهانی که امروز می‌شناسیم ارائه می‌کند. او معتقد است با توجه به گستردگی کیهان، گونه‌های حیاتی که احتمالا در کیهان زندگی می‌کنند، می‌دانند ما اینجا هستیم و به ما علاقه نشان می‌دهند.

اگر وجود دارند پس چرا سکوت کرده‌اند؟

بر اساس محاسبات حدود ۴۰۰ میلیارد ستاره در کهکشان راه شیری و ۲۰۰۰ میلیارد کهکشان در کیهان وجود دارد. بر اساس یافته‌های تلسکوپ فضایی کپلر و سایر رصدخانه‌های زمینی و فضایی، تقریبا هر ستاره یک سیاره دارد که به دورش می‌گردد و بسیاری دیگر مانند خورشید ما، چند سیاره دارند. در نتیجه ممکن است هزاران میلیارد دنیا که دارای حیات هستند وجود داشته باشد. بنابراین برمی‌گردیم به جمله معروفی که پژوهشگران موسسه جست‌وجوی هوش فرازمینی معروف به ستی (SETI) به کار می‌برند: چرا آنها سکوت کرده ‎اند؟

به گفته وندل، تعداد سیارات زنده مانند سیاره‌ ما ممکن است در کیهان زیاد باشد، اما گونه‌های هوشمندی که آنها را مطالعه می‌کنند صرفا به دنبال دنیایی سبز و زنده‌ دیگر نیستند، بلکه در پی دنیایی سبز و زنده همراه با موجودات هوشمند دیگر هستند. از شروع ارسال پیام‌های رادیویی به فضا که اولین و بارزترین علامتی است که از زمین به فضا ارسال کرده‌ایم، تقریبا یک قرن می‌گذرد. قطر به اصطلاح حباب رادیویی ما، که در همه‌ جهات جریان دارد فقط ۲۰۰ سال نوری است. این لکه‌ای کوچک است در کهکشانی که ۱۰۰هزار سال نوری و کیهانی که به طرز حیرت‌انگیزی ۹۴ میلیارد سال نوری وسعت دارد.

یک قرن برای سلامی دوطرفه

نکته دیگری که برای پاسخ به این سؤال که دیگران کجا هستند می‌توانیم ارائه دهیم این است که اگر قرار بود تاکنون، تمدنی پیام ما را دریافت و پاسخی ارسال کرده باشد، باید در فاصله ۵۰ سال نوری از ما قرار داشته باشد، زیرا ۵۰ سال طول می‌کشد تا پیام رادیویی ما با سرعت نور به آن برسد و ۵۰ سال دیگر برای آن که به گیرنده پیامی ارسال کند؛ یک قرن برای یک سلام دوطرفه! به گفته وندل، تقریبا ۲۰۰۰ ستاره با سیاراتی که به دورشان در چرخش‌اند، در فاصله ۵۰ سال نوری از زمین قرار دارند.

چه تعداد از آن سیارات ممکن است میزبان حیات باشند؟

برای این کار باید به معادله‌ دریک که اخترشناس و بنیان‌گذار موسسه ستی، فرانک دریک نوشته شده است، رجوع کنید. این معادله تعداد تمدن‌های موجود در کهکشان ما که قادر به دریافت و پاسخگویی به پیام‌های رادیویی هستند را تخمین می‌زند. این معادله شامل گستره‌ای از متغیرهاست؛ سرعت شکل‌گیری ستارگان خورشید مانند، ضرب‌در تعداد ستاره‌هایی که سیاراتی دارند، ضرب‌در تعداد سیاراتی که می‌توانند حیات را پشتیبانی کنند، ضرب‌در تعداد سیاراتی که واقعا در آنها حیات پدید می‌آید، ضرب‌در تعداد آن دسته از گونه‌های حیات که هوش را به وجود می‌آورند، ضرب‌در تعداد آنها که برای دریافت و ارسال پیام به اندازه کافی هوشمند هستند، ضرب‌در مدت زمانی که چنین تمدنی آن پیام‌ها را قبل از نابودی یا خاموش شدن به هر دلیلی ارسال می‌کند. وندل با استفاده از این معادله برای ۲۰۰۰ سیاره در فاصله ۵۰ سال نوری از زمین، تعداد سیاراتی را که دارای حیات هوشمند هستند بین صفر تا چندتایی برآورد کرد.

چرا پیام؟ چرا دیدار نه؟

یک تمدن بسیار پیشرفته بیگانه به جای پیام رادیویی می‌تواند یک کاوشگر به سمت زمین بفرستد اما این احتمال کمتر و سخت‌تر از ارسال پیام است. برای فرستادن یک فضاپیمای نسبتا کوچک به سمت ما، زمانی طولانی و مهارت‌های فنی زیادی لازم است. بر اساس محاسبات وندل، یک کاوشگر ۱۰۰۰ کیلوگرمی برای رسیدن به یک دهم سرعت نور، ۱۰هزار برابر بیشتر از تولید سالانه انرژی جهانی، انرژی لازم دارد. حتی با فرض وجود یک میلیون تمدن هوشمند در سراسر کهکشان، وندل شروع واقعی «عصر برقراری ارتباط» را ۴۰۰ سال بعد می‌داند.این احتمال همیشه وجود دارد که تمدن‌های دیگر، سیگنال‌های رادیویی را دقیقا به همان شکلی که ما منتشر می‌کنیم انتشار دهند و ممکن است پیش از این که آنها ما را شناسایی کنند ما آنها را شناسیم.با وجود همه این توضیحات، اولین تماس ممکن است بیشتر از آنچه ما تصور می‌کنیم طول بکشد. در واقع «سکوت بزرگ» ممکن است با یک «سلام بزرگ» شکسته شود اما هیچ‌کس نمی‌تواند زمان آن را مشخص کند و ما همچنان باید صبور باشیم و انتظار بکشیم.

روزنامه جام جم