۴شهر و ۶کشور در گستره‌ تئاترمقاومت

آن‌ها تصمیم گرفته‌اند، جشنواره را بین‌المللی کنند. همچنین برگزاری جشنواره را از تهران خارج کرده‌اند. فخرموسوی و محمدزاده؛ این دوره از جشنواره را با تغییرات بسیاری برگزار کرده‌اند. تغییراتی که به‌شدت در کیفیت این رویداد اثر گذاشته و موجب حرکت رو به جلوی آن شده است. البته نباید حمایت‌های بنیاد فرهنگی روایت فتح و محمد نادری، رئیس این مجموعه را فراموش کرد. جشنواره تئاتر مقاومت با حمایت و زیرنظر بنیاد فرهنگی روایت فتح برگزار می‌شود. در ادامه نگاهی به آنچه تاکنون در این جشنواره گذشته است، خواهیم داشت.

نخستین گام هجدهمین جشنواره بین‌المللی تئاتر مقاومت در کشور عراق و در ایام اربعین (شهریور۱۴۰۱) شکل گرفت. ۱۳ گروه به عراق رفتند و اجراهای‌شان را در مسیر پیاده‌روی اربعین برگزار کردند. اتفاقی که با بازخورد‌های جذابی از سوی زائران کربلا همراه بود. ۱۲۰هنرمند در این رویداد حضور داشتند که با نام «زخم عتیق» برگزار شد. پس از آن نوبت به اجرای بخش خیابانی رسید. این بخش در یزد و در اواخر مهر ۱۴۰۱ برگزار شد. ۱۳گروه به یزد رفتند و طی چند روز اجراهای‌شان را در این استان برگزار کردند. در پایان هم اختتامیه این بخش برگزار و برگزیدگان معرفی شدند.

سیاستی که امسال در جشنواره تئاتر مقاومت در پیش گرفته شده بر تمرکززدایی از پایتخت استوار است. از این روست که هر بخش از جشنواره در یکی از استان‌های کشور برگزار می‌شود.

مقصد سوم جشنواره تئاتر مقاومت، شیراز بود. گروه‌های بخش «رادیو تئاتر» به استان فارس رفتند تا از ۱۷ تا ۱۹ آبان۱۴۰۱ اجراهای‌شان را در شیراز به صحنه ببرند. این بخش با اجرای ۱۱گروه از استان‌های مختلف کشور همراه بود. روز پنجشنبه ۱۹ آبان هم اختتامیه این بخش برگزار و برگزیدگان معرفی شدند.

گام چهارم این جشنواره مربوط به اجرا‌های بخش صحنه‌ای است. این بخش قرار است به گفته فخر موسوی، دبیر این دوره به جام‌جم از جشنواره از ۱۱تا ۱۶آذر در مشهد برگزار شود. آنجاست که گروه‌های بخش صحنه‌ای گردهم می‌آیند و اجراهای‌شان را در این شهر به صحنه‌می‌برند. به این ترتیب هجدهمین جشنواره بین‌المللی تئاتر مقاومت کار خود را از شهریور ۱۴۰۱ آغاز کرده و تا پایان آذر ادامه خواهد داشت. البته حتی با برگزاری بخش اجرا‌های صحنه‌ای در مشهد هم این دوره به پایان نمی‌رسد. بخشی از این جشنواره به تله‌تئاتر اختصاص دارد. در این بخش شش تله‌تئاتر تهیه شده که این آثار از شبکه‌های سراسری تلویزیون پخش می‌شوند. همچنین بخش دوم بین‌الملل در جشنواره امسال قرار است با اعزام گروه‌هایی به کشور‌های افغانستان، لبنان، پاکستان، سوریه و بوسنی‌هرزگوین برگزار شود. بخش نخست بین‌الملل هم که همز‌مان با پیاده‌روی اربعین در عراق برگزار شده بود. شاید این نخستین بار باشد که رویدادی هنری در ایران به گونه‌ای برگزار می‌شود که یک بازه زمانی حدود شش ماهه را در برمی‌گیرد. پیش از این رویداد‌های هنری معمولا در یک بازه زمانی کوتاه یک هفته‌ای و در یک شهر مشخص برگزار می‌شد.

تئاتر مقاومت، آموزش محور شود

اما بخش نمایش رادیویی این رویداد با استقبال خوبی از سوی مخاطبان در آبان ماه روبه‌رو شد. «یک و بیست دقیقه بامداد» به کارگردانی صادق حسین‌پور سورچانی، یکی از آثار راه یافته به بخش پایانی رادیو تئاتر در جشنواره بین‌المللی تئاتر مقاومت بود که نمایشنامه آن نوشته پژمان شاهوردی از سوی هیات داوران تقدیر شد. همچنین راحله رحیمی برای بازی در این نمایش جایزه نفر سوم بازیگر زن را از آن خود کرد.

صادق حسین‌پور سورچانی که از استان گیلان در این رویداد نمایشی شرکت کرد در این باره گفت: جشنواره تئاتر مقاومت یک اتفاق خوب و تاثیرگذار نمایشی است. در کشورمان بحث ایثار و شهادت و پیوند آن با سرزمین‌مان و آدم‌هایی که در آن زندگی می‌کنند، غیرقابل انکار است چراکه در هر خانواده ایرانی قطعا در بین اقوام و بستگان، رزمنده‌ای که در هشت سال دفاع‌مقدس حضور داشته باشند وجود دارد که از خاک و ناموس کشور دفاع کرده است لذا از این نظر جشنواره مقاومت مهم‌است. حسین‌پور ادامه داد: هنر تئاتر برای مخاطب به لحاظ نوع نگاه، اندیشه، تفکر و احساس خیلی می‌تواند جذاب و قابل‌توجه باشد. من از بخش رادیونمایش جشنواره مقاومت که امسال برای اولین‌بار در شیراز برگزار شد انتظار سطح کمی و کیفی بیشتری داشتم چراکه ستاد جشنواره زحمات زیادی را کشیده بود و در بخش‌های پشتیبانی و سایر بخش‌ها باید تناسب بیشتری ایجاد می‌شد.

او تاکید کرد: اجرای نمایش‌های خارجی برای بخش رادیوتئاتر جشنواره تئاتر مقاومت ضروری است. ما انتظار داشتیم جشنواره مقاومت در این بخش نیز کار‌های بین‌المللی را در جهت تجربه‌افزایی میزبانی و کارگاه‌های آموزشی را جدی‌تر دنبال کند تا تبادل تجربه در این رویداد وجود داشته باشد، چراکه همان‌طور که می‌‎دانید در این بخش اکثر گروه‌ها از بچه‌های فعال تئاتر هستند، اما در زمینه رادیو تجربه کمتری دارند، لذا در این راستا می‌شد تبادل تجربه و آموزش را پررنگ‌تر دنبال کرد. این کارگردان گفت: اضافه‌شدن بخش رادیوتئاتر به جشنواره مقاومت اتفاقی مهم است. رادیو برای بخش مهمی از جمعیت کشورمان، رسانه‌ای آشناست، اما به دلیل این‌که بتوانیم رادیو را به تئاتر پیوند و ارتباط دهیم تا بتوانیم مخاطب عام و خاص را جذب کنیم باید این بخش را که در گذشته در جشنواره‌ها دیده نمی‎شد جدی بگیریم. خوشبختانه بخش رادیوتئاتر در جشنواره فجر رونق دارد و حضور رادیوتئاتر برای نخستین‌بار در جشنواره تئاتر مقاومت هم عالی است. اگر این اتفاق تداوم داشته باشد، باید ابعاد فنی و حرفه‌ای آن جدی‎تر دنبال شود تا موجب برجسته‌کردن جشنواره مقاومت گردد.

صادق حسین‌پور سورچانی درباره نمایشی که در این دوره از جشنواره تئاتر مقاومت روی صحنه برده، گفت: متن این نمایش جایزه چند جشنواره مختلف را در بخش نمایشنامه‌نویسی دریافت کرده است، اما متن، نمایش صحنه‌ای بود و ما آن را به سمت نمایش رادیویی اصلاح کردیم. این متن ارتباط معنایی و مفهومی با جشنواره مقاومت داشت و به همین دلیل آن را انتخاب کردم. قصه این نمایش مربوط به روایت یک خانواده درباره شهید سلیمانی است و در پایان نمایش و در حین روایت حاج‌قاسم به شهادت می‎رسد و چیزی که در این قصه مورد تاکید است بحث پایداری این آدم‌ها نسبت به موضوع ایثار و شهادت است که تاکید خاصی نسبت به اخلاق و خانواده‌دارند.

رادیونمایش، بخش جذاب جشنواره تئاتر مقاومت

بهمن پارساآرا، کارگردان نمایش «نفس‌های زیر باران» نیز که در بخش رادیویی هجدهمین جشنواره تئاتر مقاومت حضور داشت درباره این رویداد نمایشی به جام‌جم گفت: اجرای زنده نمایش رادیویی شکل و حال‌وهوای خاص خودش را دارد که شرایط خاصی است. این اتفاق که به‌صورت زنده، نمایش‌ها برای تماشاگر اجرا و ضبط شود یک اتفاق بزرگ است که حسن جشنواره تئاتر مقاومت قلمداد می‌شود. درحالی‌که گروه‌ها در هر صورت شرایط داخل استودیو را نخواهند داشت، چراکه تجهیزات موجود در سالن‌ها آکوستیک نیست، اما همین روح ماجرا که گروه برای تعدادی مخاطب به‌صورت زنده نمایش اجرا می‌کنند جذاب و خوب است.
کارگردان نمایش نفس‌های زیر باران گفت: جشنواره مقاومت امسال میزبان کار‌های خوب و مختلفی در بخش رادیونمایش بود. به‌نظرم اضافه‌شدن بخش رادیوتئاتر به جشنواره مقاومت می‌تواند یکی از جذابیت‌های این جشنواره باشد، چراکه از طریق صدا و امواج رادیویی می‌توان کار‌های فاخری را برای مخاطب تولید کرد.

رادیو امکانی را فراهم می‌کند که شخص ضمن انجام کار‌های روزمره به دقت نمایش رادیویی را گوش کند. همان‌طور که می‌دانید رادیو یک رسانه گرم است و باید از این فرصت به‌خوبی برای جذب و راضی نگه‌داشتن مخاطب استفاده کرد. او ادامه داد: گروه‌ها برای اجرای خود نیازمند شرایط حرفه‌ای برای ضبط کارشان هستند تا کیفیت کار بالا باشد. هرچند اجرای نمایش در شرایط عمومی با حداقل امکانات نیز جذاب است و مخاطب را به سمتی می‌برد که از نمایشنامه‌خوانی به‌سمت یک اتفاق حرفه‌ای‌تر حرکت کند؛ لذا معتقدم حتی عکس بازیگران و افکتی که در رادیونمایش اجرا می‌شود همگی دارای جذابیت هستند.

کارگردان نفس‌های زیر باران گفت: این نمایش به یکی از جانبازان شیمیایی دوران دفاع‌مقدس می‌پردازد که برای انجام جراحی با مشکلاتی روبه‌رو است و در این مسیر اتفاقات ویژه‌ای برایش رقم می‌خورد. چالش اصلی این نمایش تامین هزینه‌های عمل‌جراحی است که از سوی همسر این جانباز شیمیایی قرار است برای نجات بیمار از مرگ تامین شود. این بیمار ترکش‌هایی در بدن دارد که در ادامه می‌تواند زندگی ایشان را مختل کند و او را به‌سوی مرگ ببرد. پارساآرا تاکید کرد: اگر در یک نمایش خلاقیت وجود داشته باشد در زندگی پس از جنگ رزمندگان نیز سوژه‌های بکر و دست‌نخورده‌ای وجود دارد که می‌تواند دستمایه نوشتن نمایشنامه‌های جذاب باشد؛ لذا زندگی پس از جنگ و اتفاقاتی که برای مادران، همسران و فرزندان شهدا و حتی جانبازان شیمیایی وجود داشته را می‌توان به‌راحتی با استفاده از دریچه هنر نمایش داد.

این کارگردان تئاتر گفت: بیشتر نمایش‌هایی که در گروه ما تهیه می‌شود برای استفاده در شبکه آفتاب اراک است. بیشتر دوستانی که در این نمایش ایفای نقش داشتند همگی از کسانی هستند که در بخش صدای شبکه آفتاب و بخش رادیویی فعالیت دارند. البته نباید فراموش کرد که شرایط اقتصادی فعلی برای فعالیت در عرصه نمایش رادیویی مناسب نیست و برخی فکر می‌کنند شرایط برای ما راحت است که چنین نوع نگاهی تلقی اشتباهی است.

روزنامه جام جم