زخم اغتشاشات بر پیکر گیم‌سازان‌آنلاین

آنچه از بیانات رهبر انقلاب مشخص است، وضوح تاکید ایشان بر حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان و استغنای علمی آن‌ها برای شرکت در رقابت‌های جهانی در حوزه‌های مختلف است. بدیهی است که لازمه رشد شرکت‌های دانش‌بنیان، حمایت دولتمردان و دستگاه‌های دولتی و ایجاد زیرساخت‌های لازم برای صنایع فعال این عرصه است. استودیو‌های ساخت بازی یا به اصطلاح بازی‌ساز‌های ایرانی از‌جمله فعالان صنعت گیم حوزه دانش‌بنیان هستند. در این روز‌ها و تقریبا با گذشت ۲۵ روز از کندی و قطعی اینترنت، حالا زخم تازه‌ای بر پیکر نیمه‌جان این صنعت در کشورمان افتاده‌است و فعالیت بازی‌ساز‌ها را اگر نگوییم به‌طور کامل، اما تقریبا مختل کرده‌است. با توجه به بیانات رهبر انقلاب درباره شرکت‌های دانش‌بنیان در آغاز سال نو، به‌نظر می‌رسد نبود زیرساخت لازم و کافی جهت فعالیت ایمن بازی‌ساز‌ها یک بام و دوهوایی دولتی‌ها و البته ناامید کردن جوانان فعال در عرصه گیم است.

شهریار ازهاریان‌فر بنیانگذار استودیو نردبان اندیشه فردا که بازی محبوب آمیرزا را در کارنامه خود دارد، درباره آسیب قطعی اینترنت و سرور‌های بازی در گفتگو با جام‌جم در اثر آشوب‌های اخیر می‌گوید: تقریبا۷۰ درصد اینترنت موبایل و اینترنت خانگی مدتی است که قطع است. در نتیجه بازی‌های آنلاینی که نیاز به برقراری همیشگی اینترنت دارد و روی بستر تلفن همراه بیشتر کار می‌کند، تقریبا بیش از ۷۰ درصد ضرر کرده‌اند. علاوه بر این‌که بازی وصل نمی‌شود، تمامی پرداخت‌هایی که به بازی نیز وصل است هم قطع شده. اگر کاربر در زمان وصل شدن اینترنت، خریدی انجام داده، خرید‌ها نیز از بین رفته و به حساب کاربری افرادی که خرید انجام داده‌اند، نرفته‌است. این مسأله بار اضافه‌ای را روی بازی‌ساز قرار می‌دهد؛ چرا که باید بروند و خرید‌های ناموفق را پیدا کنند. تقریبا۹۰ درصد در این مدت ناموفق بوده و طی ۲۴ ساعت نیز به حساب بازی‌باز‌ها بازگردانده نشده‌است. این مسأله بحث بسیار گسترده‌ای را در پی دارد؛ چرا که زنجیره‌ای از آسیب‌ها و اختلال‌ها را به بار می‌آورد و تنها گیم نیست. علاوه بر این‌که کاربر نمی‌تواند بازی کند، خرید هم نمی‌تواند انجام دهد یا سیو‌های انجام شده بازی را حتی نگه دارد. در نتیجه قطع سرور‌ها ابعاد بسیاری دارد و فقط محدود به قطعی چند بازی نیست. ازهاریان‌فر همچنین ادامه می‌دهد: علاوه بر قطع شدن بازی‌های داخلی، دسترسی نداشتن کامل بازی‌های خارجی را نیز داشتیم. بازی‌های خانوادگی، گروهی، کودکان و حتی آموزشی خارجی که هیچ خطری برای کسی نداشتند به‌طور کامل باز نمی‌شوند و باید با وی‌پی‌ان بازی شود. بازی‌های حوزه آموزش از مهم‌ترین بازی‌ها برای سنین مختلف است، اما قطعی سرور‌های آن‌ها را هم داشتیم. اکنون در جهان برای دسترسی به ۹۰ درصد بازی‌ها به اینترنت نیاز داریم، ولی در حال حاضر ما تنها به بازی‌هایی دسترسی داریم که به اینترنت نیازی ندارند و اکثر بازی‌ها قطع هستند.

هیچ حمایتی نمی‌شویم

این فعال عرصه گیم درباره ضرر‌های وارد شده به بازی‌ساز‌ها در این مدت تصریح می‌کند: روند ساخت بازی این‌گونه است که دیگر نمی‌توان بازی را زیر مدت زمان دو سال توسعه داد. حتی یک بازی با استاندارد‌های معمولی هم توسعه آن زیر دو سال غیر‌ممکن است. در نتیجه فرآیند طولانی برای آمدن یک بازی روی استور‌ها و امکان دانلود آن توسط کاربر باید طی شود. از طرف دیگر حداقل یک تا د‌و سال نیاز است تا یک بازی در بازار جا بیفتد. مثلا چهارسال برای تولید و عرضه یک بازی زمان صرف می‌شود، اما این بازی تنها در چند روز یا چند هفته از بین می‌رود. زحمت و تلاشی که در تمام این شب‌ها توسط ما جوانان این کشور کشیده‌است تا در عرصه گیم با بازار جهانی رقابت کنیم، در چند روز دود هوا می‌شود و در این بین هم کسی اصلا پاسخگو نیست.
وی ادامه می‌دهد: به‌جز این مسأله که عملا هیچ حمایتی نمی‌شویم، در بحث دانش‌بنیانی نیز هیچ حمایتی معمولا نیست. وام‌دهی به استودیو‌های بازی‌ساز را به یک مافیا تبدیل کرده‌اند که اگر قرار بر وام دادن است، شرکت دانش‌بنیان باید به آن گروه درصدی از وام بدهد. در حوزه بنیاد ملی بازی‌های رایانه‌ای هم دائما تغییر مدیرعامل وجود دارد و این امر باعث می‌شود که هر تلاشی برای پیشرفت در این سال‌ها مجددا دوباره آغاز شود. همچنین حمایت از ما حتی در حد یک سرور هم نیست و تقریبا بدون هیچ حمایتی در حال فعالیت هستیم و با توجه به ضرر‌های اخیر در این چند هفته می‌توانم بگویم صنعت بازی‌سازی در کشورمان دیگر چیزی برای از دست دادن ندارد و این صنعت به دلیل از بین رفتن دسترسی‌‎ها از بین رفته‌است. وقتی باید برای ارسال یک فایل معمولی ساعت‌ها منتظر بمانیم، واضح است چند ماه طول می‌کشد تا کاری که پیش از این در دو روز در حوزه گیم انجام می‌دادیم هم به طول بینجامد. ازهاریان‌فر می‌افزاید: با وجود این‌که این چندمین بار است که در سال‌های اخیر ما قطعی و کندی اینترنت داریم هیچ‌وقت حتی یک ریال هم برای جبران ضرر‌های ما بازی‌ساز‌ها یک ریال هم پرداخت نشده‌است. به‌جز حمایت نشدن، هر بار نیز سنگ‌اندازی‌های تازه‌ای بر سر راه ما قرار می‌گیرد. در بحث بیمه؛ پرونده‌های بیمه را یک‌سالی می‌شود که بیمه تامین اجتماعی نگه داشته و بررسی نمی‌کند. به‌جز این، بیمه تامین اجتماعی و حتی اداره مالیات، به‌طور کل بنیاد ملی بازی‌های رایانه‌ای و دانش‌بنیان را قبول ندارد و می‌گویند مجوز‌های دانش‌بنیان و بنیاد ملی بازی‌های رایانه‌ای برای خودش صادر شده‌است. به‌طور واضح و صریحا به ما می‌گویند بروید پی یک فعالیت و کسب‌وکار دیگر.

کاهش ۴۰درصدی بازی آنلاین پسرخوانده

این تنها درددل یکی از بازی‌ساز‌های فعال کشورمان است و ده‌ها بنیان‌گذار استودیوی بازی و تهیه‌کننده دیگر از چنین بی‌مهری‌هایی رنج می‌برند. محمد زهتابی، بنیان‌گذار استودیو بازی پاییزان و تهیه‌کننده بازی آنلاین پسرخوانده در گفتگو با جام‌جم عنوان می‌کند: با توجه به این‌که بازی‌هایی که تولید می‌کنیم معمولا صادرات محور هستند و با کمک معاونت علمی سعی کرده‌ایم تا روی صادرات بازی تمرکز کنیم؛ مجبور هستیم که مجموعه‌ای سرور در خارج از ایران نیز داشته‌باشیم تا کار صادرات نیز انجام شود. هنگامی که اینترنت با اختلال مواجه شود، نمی‌توانیم سرورهای‌مان را به داخل کشور منتقل کنیم چرا که کاربرهای‌مان در خارج از ایران قرار دارند و با محدودیت دسترسی مواجه می‌شوند. برای همین مجبور می‌شویم سرورهای‌مان را در خارج از کشور نگه داریم. یعنی باید انتخاب کنیم که دسترسی کاربر ایرانی قطع شود یا کاربر خارجی. به تعبیری دیگر باید انتخاب کنیم چگونه به کسب و کارمان ضرر وارد کنیم. با از دست دادن بازار داخل یا بازار خارج؟

زهتابی می‌افزاید: مسلما این اتفاق برای مجموعه ما و مجموعه‌های مشابه سرخوردگی به دنبال دارد. از سوی دیگر ما برای دسترسی به منابع لازم به منظور ساخت و پرزنت کردن یک بازی، به منابع خارجی هم نیاز داریم. سرعت دسترسی و استفاده از آن‌ها تقریبا غیرممکن می‌شود. تقریبا یک ماهی می‌شود که وضعیت ما به این شکل می‌گذرد و بازدهی ما به زیر ۱۰درصد رسیده‌است. این موضوع باعث می‌شود نیرویی که اینجا درحال فعالیت است، احساس بی‌فایده بودن کند. از طرف دیگر مدیریت مجموعه هم با مشکلات مالی مواجه می‌شود و در نتیجه کارآفرینی لازم صورت نمی‌گیرد. هر راه حلی که در این بین هم استفاده شود، موقت است، زیرا باعث از بین رفتن ثبات در کسب و کار می‌شود. همچنین وقتی سرمایه‌گذار ببیند در یک زمینه‌ای ثبات اقتصادی وجود ندارد، دیگر به آن حوزه سرمایه خوب تزریق نمی‌شود و سرمایه‌گذار به سمت کار‌هایی که ریسک کمتری دارند، کشیده می‌شود. تهیه‌کننده بازی آنلاین پسرخوانده درباره کاهش آمار این بازی در این روز‌ها تصریح می‌کند: بازی پسرخوانده پیش از اختلال در اینترنت روزانه ۱۰۰هزار کاربر فعال داشت. این بازی در داخل و خارج از کشور ۱۰ میلیون بار دانلود شده‌است، اما تعداد کاربران روزانه آن در روز‌ها به طور واضح حدود ۳۰تا۴۰ درصد کاهش یافته‌است. من معتقدم اختلال در اینترنت هزینه از جیب آیندگان است.

متوقف شدن سرویس‌های پشتیبانی و بازاریابی

ابوالفضل صادق، مدیرعامل استودیو تتراپاز نیز درباره اختلال اینترنت در این روز‌ها عنوان می‌کند: متاسفانه این روزها، مشکلات قطعی اینترنت ضرر جبران‌ناپذیری به استارت‌آپ‌های کشور علی‌الخصوص بازی‌های ویدئویی وارد کرده‌است. تصمیم‌های هیجانی مسئولان مرتبط در بخش زیرساخت باعث شده حتی سرویس‌های داخلی هم با مشکلات زیادی مواجه شوند. دولت هیچ سامانه رسمی پاسخگویی به مشکلات زیرساختی ندارد. چرا باید سرور‌هایی که داخل ایران هستند و برای کاربران ایرانی سرویس می‌دهند و همه مجوز‌های لازم را دارند، مختل شوند؟ گزارش‌هایی از بازی‌سازان دریافت کرده‌ایم که فلان اپراتور پورت‌های بازی را مختل کرده‌اند و نمی‌دانند از چه طریقی می‌توانند مشکل‌شان را پیگیری کنند. یا زیرساخت با تغییرات اخیر باعث شده کاربران برخی شهرستان‌ها یا استان‌ها امکان اتصال به سرور بازی‌ها را ندارند. یک سرویس مثل بازی که چند سال برای توسعه آن زمان صرف شده، اگر بیشتر از یک روز قطع باشد، نابود می‌شود و اعتماد کاربر به بازی از دست می‌رود و امکان دارد کاربران بسیاری بازی را پاک کنند. چه سامانه و نهادی جوابگوی این حجم از مشکلات است؟ متاسفانه مسئولان اول سرویس‌ها را مختل می‌کنند و بعد منتظر می‌مانند تا ببینند از کجا صدا در می‌آید. چرا باید هزینه مشکلات بخش دولتی را بخش خصوصی پرداخت کند؟

صادق می‌افزاید: ما چه بخواهیم و چه نخواهیم اکثریت شرکت‌های بازی‌سازی و استارت‌آپ‌ها سرویس‌های پشتیبانی و مارکتینگ‌شان روی پلتفرم‌های خارجی است. با قطعی یکباره این سرویس‌ها؛ عملا ارتباط خیلی از بازی‌ها با کاربران‌شان قطع شده‌است و توسعه امکانات جدید ارتباطی، متحمل زمان و هزینه از دست رفتن کاربر می‌شود.

وی در پایان می‌گوید: اکثریت توسعه‌دهندگان از انجین‌های بازی‌سازی خارجی استفاده می‌کنند. فیلترینگ باعث شده عملا توسعه همه بازی‌ها متوقف شوند؛ چرا که توسعه‌دهندگان نمی‌توانند از این سرویس‌ها استفاده کنند. آیا به آن سطح از دانش رسیده‌ایم که انجینی مثل یونیتی یا آنریل در کشور داشته‌باشیم؟ قطعا جواب منفی است.

روزنامه جام جم