سکوت سازمانهای بینالمللی در قبال جنایات رژیم صهیونیستی، مسالهای است که مانند همیشه، تاسف افکار عمومی جهان را برانگیخته و بار دیگر آنها را نسبت به سازمان ملل و دیگر نهادهای حقوق بشری خشمگین ساخته است.
در این خصوص جامجم گفتوگویی با ریچارد فالک گزارشگر ویژه سابق سازمان ملل متحد در امور فلسطین و استاد حقوق بینالملل دانشگاه پرینستون صورت داده است:
طی سالهای متمادی، سازمان ملل متحد نتوانسته اقدام تاثیرگذاری در جلوگیری از کودک کشی رژیم صهیونیستی و اشغالگری این رژیم در فلسطین صورت دهد. حتی این موضوع در منازعه اخیر نیز قابل مشاهده است. تفسیر شما از این ناکارآمدی چیست و آن را چگونه ریشهیابی میکنید؟
آنچه مسلم است اینکه شورای حقوق بشر سازمان ملل متحد، موارد و مصادیق نقض حقوق بشر را به وضوح تشخیص داده و اعلام میکند و حتی زمینه حقوقی لازم را برای اعتباربخشی شکایات فلسطینیان از اسرائیل فراهم میسازد، اما این اقدامات تاثیری در تغییر رفتار صهیونیستها نداشته است. با لابیگری آمریکا و متحدان تلآویو در شورای امنیت سازمان ملل متحد، اقدامات اولیه دیگر اثری نخواهد داشت. آنها در این مسیر (مسیر حمایت از رژیم صهیونیستی) از حق وتوی خود استفاده میکنند. اهداف و دغدغههای منطقهای و ژئوپلیتیک آمریکا به اندازهای پررنگ است که جهت رسیدن به آنها، دست به هرگونه اقدامی از جمله حمایت از جنایات اسرائیل میزند. در این معادله، اساسا مقولهای به نام حقوق بشر برای آمریکا اهمیتی ندارد. اسرائیل نیز با استناد به همین حمایتها، اسرائیل از تمام توصیههای سازمانهای بینالمللی و حقوق بشری پیروی میکند. تل آویو هیچ گاه تبعات اقدامات خود را نپذیرفته است.
به نظر میرسد دو حزب سنتی جمهوریخواه و دموکرات در آمریکا، خود را ملزم به حمایت از رژیم صهیونیستی در شورای امنیت سازمان ملل متحد دانسته و در این خصوص نوعی وحدت رویه میان آنها وجود دارد. نظر شما در این خصوص چیست؟
دقیقا همین طور است. به طور کلی آمریکا معتقد است که باید از منافع اسرائیل حفاظت کرده و مانع از محکومیت آن در شورای امنیت یا مجمع عمومی سازمان ملل متحد و حتی کمیتههای فرعی این سازمان شود. همان گونه که اشاره کردم، نوع روابط دوجانبه واشنگتن و تلآویو و نگاه ژئوپلیتیک خاص ایالات متحده نسبت به منطقه خاورمیانه، نقش به سزایی در این معادله ایفا میکند. علاوه بر آن، باید نیمنگاهی نیز به نقش لابیهای اسرائیلی در ایالات متحده و حتی در مواردی مانند انتخابات ریاست جمهوری و انتخابات کنگره داشت. در کنار واشنگتن، باید به حمایت اتحادیه اروپا از اسرائیل نیز اشاره کرد. اتحادیه اروپا نیز نگاه مشابهی نسبت به اسرائیل دارد. هر چند آمریکا، اصلیترین حامی تلآویو در مجامع بینالمللی محسوب میشود اما نمیتوان نقش اروپا را نیز در پیشبرد اهداف اسرائیل در سازمانهای بینالمللی نادیده انگاشت.
نوع مواجهه افکار عمومی در غرب ( آمریکا و اتحادیه اروپا) با جنایات رژیم اشغالگر قدس را چگونه ارزیابی میکنید؟
باید بگویم در میان افکار عمومی آمریکا و کشورهای اروپایی، شاهد شکلگیری حمایتهای مستمر و دلگرمکنندهای از فلسطینیان هستیم. یکی از این موارد، جنبش بایکوت کالاهای اسرائیلی است. این اقدام جمعی، تاثیر زیادی داشته و ضربه اقتصادی محکمی نیز به اسرائیل وارد ساخته است. از سوی دیگر، افکار عمومی غرب بر خلاف گذشته، اعتبار ادعاهای اسرائیل در خصوص گروههای مقاومت را زیرسوال بردهاند. قبلا اسرائیل القا کرده بود که جنگ با گروههای فلسطینی، یک موضوع طبیعی و قابل توجیه است اما امروز دیگر کسی ادعای صهیونیستها را باور ندارد. به عبارت بهتر، امروز کمتر کسی در آمریکا و اتحادیه اروپا، اقدامات و حملات اسرائیل علیه گروههای مقاومت را مشروع قلمداد میکند. خصوصا آن که جهان در جریان اقدامات غیر انسانی اسرائیل علیه فلسطینیان قرار گرفته است.
با توجه به آنچه امروز در سرزمینهای اشغالی میگذرد، آینده سیاسی رژیم صهیونیستی را چگونه تحلیل میکنید؟
اگر نگاهی به اتفاقات اخیری که در انتخابات (در سرزمینهای اشغالی) رخ داده بیندازید، به خوبی متوجه این موضوع میشوید که اسرائیل در وضعیت سیاسی بیثباتی قرار دارد. این تزلزل و بیثباتی مدتهاست ادامه دارد و در آینده نیز ادامه خواهد داشت. از سوی دیگر، منازعات داخلی در اسرائیل شدت گرفته و چهرههای سکولار و یهودیان افراطی در تقابل با یکدیگر صف آرایی کردهاند. از سوی دیگر، تحولات در منطقه (غرب آسیا) به گونهای پیش میرود که توازن قدرت را در آینده به ضرر اسرائیل رقم خواهد زد، بنابراین آینده سختی در انتظار اسرائیل خواهد بود.
حسین نیکپور - بینالملل / روزنامه جام جم
سید رضا صدرالحسینی در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
دانشیار حقوق بینالملل دانشگاه تهران در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
یک پژوهشگر روابط بینالملل در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح کرد
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
در گفتوگو با امین شفیعی، دبیر جشنواره «امضای کری تضمین است» بررسی شد