پنهان‌ کاری خرابکاری‌ های اقتصادی

وجه نخست به تقابل دیدگاه ایشان با سیاست رسمی نظام در ماجرای سوریه و نگاه به شرق برمی‌گردد و متاسفانه دوقطبی‌سازی غلط میدان و دیپلماسی و تعریض‌های غلط و ناجوانمردانه ایشان نسبت به شهید بزرگوار حاج قاسم سلیمانی برمی‌گردد که به جای خود مهم است و جای نقد جدی دارد، اما وجه دوم ماجرا به انگیزه‌های انتشار این مصاحبه بر می‌گردد.

تاکید چندباره بر دوقطبی‌سازی میدان و دیپلماسی نه صرفا برای فرافکنی شکست دیپلماسی برجامی دولت تدبیر و امید بلکه فراتر از آن برای پوشاندن شکست‌های دولت تدبیر و امید در دیگر بخش‌‌ها نیز بوده است. شکست‌هایی که بیش از همه به ضعف جدی مدیریتی و خودمحوری رئیس دولت و بی‌کفایتی دیگر مسوولان دولتی ربط دارد.

برای نمونه به چهار مورد از تصمیمات اقتصادی - اجتماعی سال‌های اخیر دولت می‌توان اشاره کرد:

۱- هفتم فروردین امسال در نشست ستاد ملی مقابله با کرونا، در شرایطی که از مدت‌ها قبل وزارت بهداشت، نسبت به شیوع کرونای انگلیسی از خوزستان به دیگر نقاط کشور و اوج‌گیری موج چهارم کرونا در کشور هشدار می‌داد، رئیس‌جمهوری در کمال تعجب مدعی عبور دنیا از موج چهارم شد. این حرف در عمل با تصمیم قبلی این ستاد برای آزادسازی سفرهای نوروزی مطابقت داشت و نشان می‌داد که چگونه با وجود مخالفت صریح متولی سلامت و بهداشت کشور، سفرهای نوروزی مجاز شد تا ویروس انگلیسی در سراسر کشور پخش شود و آمار فوتی‌های کرونا را طی کمتر از یک ماه ۵ تا ۶ برابر افزایش دهد.

۲- سال گذشته بخش عمده‌ای از جامعه طعم بی‌کفایتی دولت در ماجرای بورس را چشیدند. بازار سرمایه در شرایطی طی حدود پنج ماه با رشد ۴ برابری شاخص کل مواجه شد که کارشناسان نسبت به شکل‌گیری حباب در بازار هشدار می‌دادند و بر عرضه مستمر سهام برای تعادل‌بخشی به عرضه و تقاضا در بازار تاکید داشتند اما مسوولان مسیر دیگری می‌رفتند. وزیر اقتصاد موجب برکناری رئیس اسبق سازمان بورس شد که مخالف این روند حبابی بود. ولی نیز دائم مردم را به حضور در بورس دعوت می‌کرد. نتیجه این فرآیند هجوم جمع کثیری از توده مردم به بازار در شرایط حبابی و سپس تحمل سقوط وحشناک شاخص و از دست‌رفتن سرمایه مردم شد.

۳- یک سال قبل‌تر از ماجرای بورس با ماجرای بنزین مواجه هستیم. حذف کارت سوخت در ابتدای دولت تدبیر و امید، اگرچه با انتقادهای صریح کارشناسان همراه شد اما نتیجه آن و همچنین تعلل در توسعه پالایشگاه‌های داخلی از جمله پالایشگاه ستاره خلیج‌فارس و بی‌عملی دولت برای بهینه‌سازی مصرف سوخت موجب شد تا تراز تولید و مصرف بنزین دچار عدم تعادل شود و در شرایطی که تحریم‌های ترامپ، مانع جدی بر سر واردات اقلام مختلف ایجاد کرده بود، امکان واردات بنزین فراهم نباشد، لذا در تصمیمی شتابزده و بدون توجه به اقناع افکار عمومی و بدون اعتنا به طرح‌های کارشناسی نظیر اختصاص یارانه بنزین به هر نفر اعم از دارای خودرو یا فاقد خودرو به جای اختصاص بنزین یارانه‌ای به هر خودرو، یک‌شبه بنزین گران شد و جرقه اعتراضاتی را رقم زد که متاسفانه منجر به فوت جمعی از هموطنان شد، در حالی که می‌شد با اتخاذ تصمیمی کارشناسی‌تر و با مواجهه مسوولانه‌تر مسوولان از جمله شخص رئیس‌جمهوری، با ماجرا به جای طرح این ادعا که «من هم صبح جمعه فهمیدم»، جلوی چنین لطمه اجتماعی- امنیتی به جامعه گرفته شده و راهکاری عادلانه‌تر برای توزیع یارانه بنزین اجرایی می‌شد.

۴- یک سال قبل‌تر از همان ابتدای سال با اوج‌گیری قیمت ارز، همه منتظر اقدام دولت برای مهار قیمت ارز بودند ولی در نهایت شگفتی در ۲۱ فروردین ۹۷ تصمیمی در هیات دولت برای ارز اتخاذ شد که تاکنون بیش از ۶۰ میلیارد دلار هدررفت منابع به جا گذاشته است. ارز رانتی ۴۲۰۰‌تومانی در ابتدا با نهایت گشاده‌دستی به همه مصارف اختصاص یافت و پس از چند ماه با تغییر رئیس‌کل بانک مرکزی، اختصاص این ارز به کالاهای اساسی محدود شد ولی از همان زمان تاکنون روند قیمت کالاهای اساسی نشان می‌دهد که قیمت این کالاها نسبت به تورم عمومی رشد بیشتری یافته است. توزیع رانتی نجومی بین واردکنندگان نتیجه تصمیمی است که به گفته رئیس‌کل سابق بانک مرکزی و مشاور اقتصادی سابق رئیس جمهوری با تصمیم شخص آقای روحانی در جلسه هیات دولت محقق شده و ناکارآمدی آن نیز تاکنون مشهود است ولی با وجود اصرار مجلس یازدهم بر حذف این ارز و توزیع سبد کالا یا افزایش یارانه نقدی به جای آن، متاسفانه دولت تمام تلاش خود را برای باقی نگهداشتن این سرچشمه رانت به کار بست.

در نهایت باید گفت که صوت مصاحبه ظریف با هدف ایجاد دوقطبی کاذبی منتشر شده که به دنبال پنهان‌کردن فجایع مدیریتی و کلکسیون ناکارآمدی‌های دولت است. لذا هیچ چیزی نباید مانع نادیده‌گرفتن این فجایع مدیریتی شود و هر گونه نقد اظهارات سخیف ظریف باید با تلاش در این جهت همراه باشد که دولت را در موضع پاسخگویی نسبت به رانت بزرگ ارز ۴۲۰۰تومانی، بی‌تدبیری بنزینی، فاجعه بورسی، بی‌کفایتی کرونایی و هزاران اقدام در جهت لطمه به معیشت و آرامش جامعه قرار دهد.

مجتبی توانگر - عضو کمیسیون اقتصادی مجلس / روزنامه جام جم