حال خراب آمبولانس‌ های ایرانی

سال 53 بود که در اثر ریزش سقف یکی از سالن‌‌های انتظار فرودگاه مهرآباد تهران، تعداد زیادی از هموطنان کشته و مجروح شدند. این در حالی بود که تا آن زمان هیچ سامانه‌ای برای کمک و انتقال مجروحان این‌گونه حوادث در کشور طراحی نشده بود.

بعد از وقوع این حادثه، مرکز فوریت‌های پزشکی کشور در سال 54 تأسیس شد و در آن از آمبولانس‌های بنز ون و ماژولر (نوعی آمبولانس از شرکت خودروسازی جنرال‌موتورز) برای خدمت‌رسانی بهره گرفته شد. البته پیش از آن هم در کشور ما از برخی خودروها به عنوان آمبولانس استفاده می‌شد. اما آمبولانس و اورژانس به شکل امروزی‌اش وجود نداشت.

امروزه آمبولانس‌ها مسیر طولانی تکامل را طی کرده‌اند و حالا دیگر خودرویی معمولی برای انتقال بیمار یا مصدوم نیستند. این نوع خودروها در واقع یک واحد اورژانس مجهز هستند که به فناوری‌های ارتباطی
تجهیز شده‌اند.

انواع آمبولانس‌ها

اکنون طراحی فضا، جانمایی و نصب تجهیزات کامل در داخل یک آمبولانس، امری حیاتی به شمار می‌رود. به همین دلیل، سازندگان این خودروها سعی می‌کنند روزبه‌روز آمبولانس‌های مجهزتری بسازند.

آمبولانس‌ های فعلی دارای برانکاردهای چرخدار برای راحتی بیشتر در حمل بیمار، محل مناسب برای نشستن خدمه، وسایل تخصصی شامل تجهیزات احیای قلب و ریه‌، مخزن اکسیژن و همچنین دستگاه تنفس مصنوعی هستند. همچنین آمبولانس‌ها دارای بی‌سیم و تجهیزات رادیویی نیز هستند که از این طریق وضعیت بیمار را به بیمارستان اطلاع می‌دهند و ارتباط دائمی آنها با بیمارستان و مرکز اورژانس برقرار است. اما فضای داخلی، اندازه و تجهیزات خودروهای آمبولانس با هم یکسان نیست. امروزه و در تمام دنیا این خودرو در سه تیپ مختلف به خدمات‌رسانی مشغول است:

تیپ A: ویژه بیمارانی طراحی شده که سلامتی خود را بازیافته‌اند و از مراکز درمانی ترخیص می‌شوند. برای این بیماران چنانچه در جابه‌جایی به مراقبت جزئی نیاز داشته باشند، از آمبولانس‌های تیپ A استفاده می‌شود. کاربرد این تیپ غیراورژانسی است.

تیپ B: مخصوص بیماران اورژانسی با ناراحتی‌ قلبی، شکستگی، مجروحان تصادفات و ... است. این تیپ خودرو تجهیزات بیشتری نسبت به تیپ A داشته و دارای فضای کافی در پشت آمبولانس برای مراقبت خدمه آمبولانس از بیمار است.

تیپ C: آمبولانسی است که امکان انتقال بیماران آی‌سی‌یو را دارد. یعنی چنانچه بیماری نیاز به مراقبت‌های آی‌سی‌یو هنگام جابه‌جایی داشته باشد از این خودرو استفاده می‌شود. تجهیزاتش نسبت به تیپ B وسیع‌تر و کامل‌تر است و می‌تواند بیمار آی‌سی‌یو را به سلامت جابه‌جا کند.

لازم است این را هم بدانیم که در بیشتر کشورها از آمبولانس تیپ B استفاده می‌شود و دو تیپ دیگر کاربرد چندانی ندارد. در ایران نیز تیپ مورد نیاز اورژانس کشور، عمدتا همان آمبولانس تیپ B است.

وضعیت نیاز داخلی به خودروی آمبولانس

به گزارش مهر، دکتر پیرحسین کولیوند، رئیس اورژانس کشور در نشست خبری 22 مرداد 99 در گفت‌وگو با اصحاب رسانه اظهار کرد: «از ۲۴۰۰ آمبولانس به ۵۴۰۰ آمبولانس رسیده‌ایم و کمبود آمبولانس نداریم و در این دوران کرونا تمام قد پای کار ایستاده‌ایم.»

این در حالی بود که به گزارش ایلنا در هشتم مرداد 99 مصطفی افشارنیک، رئیس اورژانس پیش بیمارستانی نیشابور در نشست خبری با خبرنگاران گفت: «یکی از دغدغه‌ها و مشکلات اورژانس ۱۱۵ این شهرستان تامین تجهیزات و خودرو است که با توجه به تحریم های حاکم بر کشور، ما امکان واردکردن آمبولانس را نداریم و ناچاریم آمبولانس‌های فرسوده را تعمیر کنیم و به چرخه خدمات‌رسانی بازگردانیم.»

پیش از آن به گزارش تسنیم، در چهارم مرداد 99، محمدامین زرگر، رئیس اورژانس پیش‌بیمارستانی و مدیریت حوادث دانشگاه علوم پزشکی اهواز در نشست خبری با اصحاب رسانه اظهار کرد: «در حال حاضر 220 دستگاه آمبولانس داریم که اغلب به دلیل فرسوده‌ بودن و گرمای هوا روزانه در حال تعمیر هستند و به دلیل شرایط تحریم، برای خرید آمبولانس محدودیت داریم.»

این در حالی است که به گزارش ایسنا، دکتر کولیوند در دیدار با سرپرست دانشگاه علوم پزشکی البرز در 19 شهریور 99 با اشاره به شرایط ویژه استان البرز به جهت تراکم بالای جمعیت و شرایط جغرافیایی این استان اظهار کرده بود: «خرید هزار دستگاه آمبولانس در کشور در حال انجام است که حتما تقویت ناوگان اورژانس زمینی البرز در دستور کار اورژانس کشور قرار دارد.» البته رئیس سازمان اورژانس کشور کمتر از یک ماه قبل از این گفته بود کمبود آمبولانس نداریم.

درباره وضعیت ناوگان آمبولانس در کشور، یک منبع آگاه درسازمان اورژانس کشور که نخواست نامش منتشر شود، در پاسخ به این سوال که آیا با کمبود آمبولانس در کشور مواجه هستیم یا خیر به جام‌جم گفته است: «قطعا در شرایط حاد درمانی در کشور، با کمبود آمبولانس مواجه هستیم.»

وی همچنین در پاسخ به این پرسش که چرا از خودروهای ساخت داخل به‌عنوان آمبولانس استفاده نمی‌شود و این‌که ترجیح سازمان اورژانس برای تهیه آمبولانس استفاده از خودروی داخلی است یا خارجی، تصریح کرده است اگر تولید داخلی داشته باشیم، اولویت اول ما استفاده از آمبولانس داخلی است. ولی متاسفانه سایز خودروی آمبولانسی که مورد نیاز اورژانس است، در کشور تولید نمی‌شود و در عمل مجبوریم خودرو را وارد کرده و بعد آن را در داخل کشور تبدیل به آمبولانس کنیم. البته خودروسازان داخلی قطعا توان تولید دارند و باید مذاکره با خودروسازان ادامه داشته باشد.

مهدی یکه سادات - دانش / روزنامه جام جم