افسردگی تعطیلات را چه کنیم؟

تغییر سبک زندگی، افسردگی می‌آورد

آسیه اناری

روان‌شناس

احساس افسردگی بعد از تعطیلات در بیشتر موارد با یک دلیل مشترک و مشخص به وجود می‌آید، این‌که خیلی از مردم در روزهای تعطیل سبک زندگی‌شان را عوض می‌کنند. تغییر این سبک زندگی گاه آن‌قدر زیاد می‌شود که برگشتن به آن و ادامه رویه قبلی برای خیلی‌ها به کاری دشوار تبدیل می‌شود. برای این تغییر صددرصدی مثال‌های زیادی می‌توان زد، مثلا ساعت خواب آدم‌ها تغییر می‌کند، ساعت بیدار شدن، غذا خوردن، ورزش کردن و تمام اصول زندگی و سبک همیشگی‌شان 180درجه با رویه قبلی تفاوت پیدا می‌کند. درنتیجه، یکی از دلایل اصلی شایع شدن حس افسردگی بعد از تعطیلات این است که همه می‌خواهند به شرایط پر از برنامه‌ریزی و اصول زندگی قبلی‌شان برگردند. با توجه به همین موضوع توصیه می‌شود به محض شروع تعطیلات، مردم سبک زندگی‌شان را یکباره عوض نکنند و با رعایت یک حداقلی از برنامه‌های روتین زندگی‌شان و رعایت مقداری چارچوب‌های مشخص قبلی، راه بازگشت به حالت قبل را برای خودشان باز بگذارند. نکته بعدی به عقیده من این است که مردم باید برای این ایام تعطیل برنامه‌ریزی داشته باشند، منظور از برنامه‌ریزی حتما و صرفا مسافرت نیست، بلکه حتی اگر قرار است در خانه هم بمانند، با یک برنامه‌ریزی تقریبی بدانند که قرار است روزشان چطور بگذرد. اگر همه چیز را همین‌طور رها کنند، بعد از پایان تعطیلات وقتی به روزهای رفته نگاه می‌کنند، حسرت زمان‌هایی را می‌خورند که از دست داده‌اند. راهکار بعدی به عقیده من، پرورش حس زندگی در حال در خودشان است. این‌که مردم یاد بگیرند در لحظه زندگی کنند، فکرشان را معطوف گذشته‌ای که رفت و آینده‌ای که درراه است نکنند، به‌خصوص کمتر اضطراب آینده را داشته باشند، به این ترتیب یاد می‌گیرند چطور از تعطیلاتشان بهترین استفاده را ببرند.

احساس افسردگی به خاطر احساس تنهایی

تقی ابوطالبی احمدی

روان‌شناس

همه ما به عنوان یکی از اعضای اجتماعات انسانی چه بخواهیم چه نخواهیم از محرک‌های مختلف محیطی به میزان متفاوت تاثیر می‌گیریم. تاثیری که می‌تواند از هرچیزی که در محیط پیرامون ما قرار دارد، سرچشمه بگیرد. از ارتباط ما با اطرافیانمان، از مناسبت‌های انسانی و از خصوصیات فیزیکی محیط و .... این یک قاعده کلی است و همگی بدون استثنا تحت‌تاثیر این محرک‌ها هستیم. اما این توانایی را هم داریم که اثر‌پذیری مثبتی داشته باشیم، یعنی محرک‌های پیرامون خود را مدیریت کنیم، پس همان‌طور که انسان وقتی صدای خوشی را می‌شنود، تصویر زیبایی را می‌بینید یا بوی خوشی را حس می‌کند، دچار تغییر و تحولات جسمانی و روانی می‌شود و به همین نسبت می‌تواند از تغییرات دیگر هم تاثیر بپذیرد. در رابطه با موضوع افسردگی بعد از تعطیلات هم باید به این نکته توجه کنیم که به وجود آمدن این حس به‌خصوص بعد از تعطیلات نوروزی چندان عجیب نیست، چراکه بین همه فصل‌ها، فصل بهار بالاترین میزان تغییرات روحی و روانی را به همراه دارد. معمولا در فصل بهار به لحاظ تغییر و تحولات سیستم جسمانی از نظر زیست‌شناختی و ترشح هورمون‌ها انسان به نسبت بیشتری تحت‌تاثیر قرار می‌گیرد. با این حال با در کنار هم قرار دادن الگوهای مثبت و استفاده بهینه از ایام تعطیل، می‌توان تا اندازه زیادی از به وجودآمدن حس‌های ناخوشایند مثل افسردگی جلوگیری کرد. نکته اینجاست که بخش بزرگی از احساس افسردگی در ایام تعطیل، به خاطر احساس تنهایی بعد از این روزهاست، چراکه ناگهان خیلی‌ها از آن جمع خانوادگی و دوستانه‌ای که در این مدت داشته اند جدا می‌شوند و این احساس تنهایی می‌تواند باعث افسردگی آنها بشود، درنتیجه پیشنهاد می‌شود که با تمام شدن تعطیلات، به یکباره افراد یک خانواده پراکنده نشوند و همچنان جویای حال هم باشند.

افراط و تفریط دلیل افسردگی بعد از تعطیلات

جعفر بای

آسیب‌شناس اجتماعی

استراحت در اوقات تعطیل، نیاز انسان است و همه ما برای حفظ سلامت جسمی و روحی به آن نیاز داریم، درحقیقت استراحت‌کردن یکی از راهکارهایی است که برای دوری از استرس و ارتقای سطح سلامت روان توصیه می‌شود و تعطیلات هم این فرصت طلایی را برای استراحت و بهبود سلامت روان در اختیار انسان‌ها قرار می‌دهد؛ مخصوصا به علت حضور افراد در جمع خانواده و ارتباط خوبی که در این بین شکل می‌گیرد، شرایطی فراهم می‌شود که افراد می‌توانند به دور از استرس و مشکلات روزمره زندگی کنند. اما آنچه مشخص است این که تعطیلات هرچقدر هم که طولانی باشد بالاخره به پایان می‌رسد و همه باید به روال قبلی زندگی خود برگردند. به عقیده من یکی از دلایل به‌وجود آمدن احساس افسردگی بعد از تعطیلات نوروزی این است که خیلی‌ها بدون برنامه این تعطیلات را شروع می‌کنند و به دلیل این‌که در طول سال هم به صورت نامتناوب و پیش‌بینی نشده به سفرهای کوتاه مدت می‌روند، به ایام تعطیلات نوروزی صرفا به چشم یک دوره زمانی بلندمدت برای سفر نگاه می‌کنند و چه در صورت محقق شدن این برنامه‌ریزی و چه در صورت محقق نشدنش افسرده می‌شوند. در این رابطه با گروه اول که با برنامه‌ریزی به سفر رفته‌اند، احساس افسردگی وقتی اتفاق می‌افتد که از برنامه آزادانه، شاد و پرهیجان روزهای سفر فاصله می‌گیرند و به حصار و چارچوب خانه برمی گردند و انجام کارهای روزمره و معمول زندگی، نوعی بی‌حسی در مغز آنها ایجاد می‌کند. از سوی دیگر افرادی که تمایل به مسافرت در ایام نوروز داشته‌اند اما امکان این سفر برای آنها فراهم نشده هم باز دچار افسردگی می‌شوند، چراکه احساس می‌کنند به هدفی که داشته‌اند نرسیده‌اند و روزهایشان را به بطالت گذرانده‌اند و در حقیقت از نوروز خودشان لذت کافی را نبرده‌اند. به عبارتی مجموعه‌ای از افراط و تفریط‌ها در کنار هم این احساس افسردگی را به وجود می‌آورد اما می‌توان با این حالت روحی افسردگی مقابله کرد، به این شکل که بعد از پایان تعطیلات، به دنبال اهداف بزرگ و کارهای سخت نباشیم و روال معمول زندگی را با برنامه‌ریزی‌های کوچک‌تر شروع کنیم و کارهای بزرگ را به زمانی که دوباره سرحال شدید، موکول کنیم.

آینده‌نگری علیه بی‌حوصلگی

مریم شهیدی‌نژاد

روان‌شناس

سندرم افسردگی بعد از پایان تعطیلات، نشانه‌های زیادی دارد، از بی‌رغبتی برای برگشتن به زندگی قبل از تعطیلات گرفته تا بی‌حوصلگی در محل کار، مدرسه یا دانشگاه و حتی رخوت و تنبلی در انجام کارهایی که قرار است انجام شود. همه این حس‌ها در مجموع باعث می‌شود ما احساس کنیم انگیزه‌ای برای شروع مجدد کار و زندگی نداریم. یکی از مهم‌ترین دلایلی که در بوجود آمدن این احساس، دخیل است، بحث باری به هرجهت گذراندن تعطیلات است، یعنی همان بحث نداشتن برنامه‌ریزی، چراکه قرار است این روزهای تعطیل با بقیه ایام سال متفاوت باشد و حالا اگر این اتفاق نیفتد و به هر دلیلی به بقیه روزهای سال شباهت پیدا کند، ناخودآگاه حس نارضایتی را در افراد به وجود می‌آورد. به عقیده من شاه‌کلید مقابله با بی‌حوصلگی‌های روزهای اول بعد از تعطیلات، فقط همین بحث آینده نگری و برنامه‌ریزی است؛ چه برای گذراندن ایام تعطیل چه برای استقبال از روزهای کاری سال نو. در حقیقت وقتی کارهای نیمه‌تمام زیادی برای انجام داریم، فایل‌های باز زیادی هم در ذهن ما وجود دارد، در نتیجه بازگشت به کار و تحصیل برای ما می‌شود مترادف با ناخوشی و غم، در حالی که اگر از قبل فکر گذران این روزها را کرده بودیم، از پایان تعطیلات غافلگیر نمی‌شدیم چراکه فرصتی را از دست نداده بودیم. البته منظور از برنامه‌ریزی این نیست که برای ساعت به ساعت و لحظه به لحظه روزهای تعطیل برنامه فشرده بریزیم چراکه این فشردگی خودش خسته‌کننده می‌شود. مساله بعدی که دلیل به وجود آمدن افسردگی است به شرایط لذت‌آفرینی برمی‌گردد که تعطیلات در انسان‌ها به وجود می‌آورد. در روزهای تعطیل همه انسان‌ها به‌خاطر راحتی و رفاه و استراحت میزانی از سرخوشی و لذت را تجربه می‌کنند، این احساس مخصوصا در افرادی که در محل کارشان با فشار و استرس زیادی درگیرند، بیشتر است. به طور طبیعی اینجا حس دلبستگی و وابستگی به این حال خوش در افراد به وجود می‌آید و درنتیجه با پایان تعطیلات وقتی قرار است دوباره افراد به آن شرایط کاری سنگین و پرفشار قبلی برگردند، ناخودآگاه این کار را با نارضایتی انجام می‌دهند و در حقیقت دل کندن از تعطیلات برایشان سخت‌تر است. برای این گروه هم توصیه می‌شود تمام جنبه‌های خوب شغل و حرفه خود را به خاطر بیاورند و با یادآوری نکات مثبت قدم‌های اول را برای شروع دوباره بردارند یا این‌که حداقل در روزهای اول به مسؤولیت‌های جذاب‌تری که به آنها سپرده شده بپردازند .

مینا مولایی

جامعه