خروج تجاری اروپا از برجام

توقف واردات نفت

با این‌که صادرات نفت ایران به بازار اروپا پس از اجرای برجام در ماه‌هایی حتی با بیش از ۳۰۰ درصد افزایش به حدود یک میلیون بشکه در روز رسیده بود، در سال جاری تقریبا اکثر پالایشگاه‌های اروپایی، واردات نفت از ایران را متوقف کرده‌اند.
از تابستان امسال، ایران هیچ محموله نفتی به فرانسه ارسال نکرده و بر اساس آخرین آمار، کل صادرات نفت این کشور به اتحادیه اروپا از اردیبهشت تا قبل از ۱۳ آبان حدود ۴۰ درصد کاهش یافته بود. فرانسه، ایتالیا، اسپانیا و یونان مهم‌ترین خریداران نفت ایران از اروپا بودند که در سال جاری واردات نفت از کشورمان را متوقف کرده‌اند. در جریان تحریم قبلی هم اروپایی‌ها به تاسی از آمریکا به‌شدت واردات نفت از کشورمان را کاهش دادند به طوری که در فاصله سال‌های ۲۰۱۳ تا ۲۰۱۵ تقریبا واردات نفت از کشورمان را متوقف کردند. پس از برجام مجددا آنها اقدام به واردات نفت از ایران کردند اما اکنون این‌طور به نظر می‌رسد که اروپایی‌ها دوباره همچون سال‌های ۲۰۱۳ تا ۲۰۱۵ واردات نفت از ایران را متوقف کرده‌اند.

کاهش خرید کالا از ایران
اروپایی‌ها علاوه بر توقف واردات نفت از ایران، حجم تجارت کالایی با کشورمان را نیز به‌شدت کاهش داده‌اند.
کشورهای بزرگ اروپایی واردات کالا از ایران را در سال جاری پس از خروج آمریکا از برجام، به‌شدت کاهش داده‌اند. فرانسه که بیشترین ماهی‌ها را از بازار پسابرجامی ایران شکار کرد، در ۹ماهه امسال واردات کالا از کشورمان را ۲۲ درصد کاهش داده است.
این کشور در ۹ماهه سال گذشته 30میلیون و 429هزار دلار کالا از ایران وارد کرده بود، اما در مدت مشابه امسال واردات از ایران را به 23میلیون و 658هزار دلار کاهش داده است.
انگلستان هم واردات کالا از ایران را ۲۷درصد کاهش داده است. این کشور در ۹ماهه سال گذشته 33میلیون و 818هزار دلار کالا از ایران وارد کرده بود؛ اما در ۹ماهه امسال، واردات کالا از ایران را به 24میلیون و 681هزار دلار رسانده است.
آلمان دیگر عضو کشورهای مذاکره‌کننده با ایران در برجام هم واردات کالا از کشورمان را در سال جاری ۱۸درصد کاهش داده است. این کشور در ۹ماهه سال گذشته 242میلیون و 347هزار دلار کالا از ایران وارد کرده بود که در ۹ماهه سال جاری به 198میلیون و 212هزار دلار کاهش یافته است.
دیگر قدرت اقتصادی بزرگ اروپا، یعنی ایتالیا هم واردات کالا از ایران را ۲۴درصد کاهش داده و از 286میلیون و 225هزار دلار در ۹ماهه سال گذشته به 216میلیون و 508هزار دلار در ۹ ماهه امسال رسانده است.
کشور اسپانیا هم از قافله کاهش واردات از ایران عقب نمانده است. در حالی که این کشور در ۹ ماهه سال گذشته 111میلیون و 557 هزار دلار کالا از ایران واردات کرده بود، در ۹ماهه امسال فقط 85میلیون و 357هزار دلار کالا وارد کرده که کاهش ۲۳درصدی نشان می‌دهد. براساس آمار گمرک، دانمارک هم واردات کالا از ایران را 45درصد، اسلواکی ۱۸ درصد، اسلوونی ۳۵درصد، سوئد ۲۳درصد، اتریش 10درصد، یونان ۲۴درصد، هلند ۵۱درصد، رومانی ۱۵درصد و بلژیک ۳۹درصد کاهش داده‌اند.
کاهش صادرات کالا به ایران
کشورهای اروپایی در سال جاری، صادرات کالا به کشورمان را نیز کاهش داده‌اند. فرانسه که پس از برجام، بیشترین بهره را از بازار ایران برد، در سال جاری با خروج آمریکا از برجام، سریع‌ترین واکنش را نشان داد و شرکت‌های توتال، پژو، رنو و ایرباس این کشور به قراردادهای پسابرجامی خود با ایران پایان دادند. با خروج این شرکت‌ها از ایران، صادرات کالاهای فرانسوی خصوصاً قطعات خودرو به کشورمان نیز کاهش یافت که مشکلات بسیاری برای خودروسازان داخلی ایجاد کرده و آنها در تحویل خودروهای پیش‌فروش‌شده به مردم ناکام مانده‌اند.
در ۹ماهه سال۹۷ فرانسه یک میلیارد و 234میلیون دلار کالا به ایران صادر کرده بود اما در سال جاری این رقم بیش از 300میلیون دلار کاهش یافت. در ۹ماهه امسال صادرات کالا از فرانسه به ایران به 918میلیون دلار رسید که کاهش ۲۶درصدی نشان می‌دهد.
آلمان دیگر عضو کشورهای ۱+5 که بزرگ‌ترین کشور اروپایی صادرکننده کالا به ایران است، صادرات کالا به ایران را پس از خروج آمریکا از برجام ۱۴ درصد کاهش داده است. این کشور در ۹ ماهه سال گذشته دو میلیارد و 123 میلیون دلار کالا به ایران صادر کرده بود اما در سال جاری 299 میلیون دلار کالای کمتری به ایران صادر کرده است. در ۹ ماهه امسال، صادرات کالا از آلمان به ایران یک میلیارد و 824 میلیون دلار اعلام شده است. انگلستان، دیگر کشور اروپایی طرف مذاکره با ایران هم در سال جاری صادرات کالا به ایران را ۱۶ درصد کاهش داده است. این کشور در ۹ ماهه سال گذشته 851 میلیون دلار به ایران صادر کرد اما در مدت مشابه امسال این رقم به 714 میلیون دلار کاهش یافته است.
حجم تجارت
حجم تجارت دوجانبه ایران با کشورهای بزرگ اروپایی، پس از برجام بین ۱۴ تا ۲۶ درصد کمتر شده است. بیشترین کاهش حجم تجارت دوجانبه میان ایران با فرانسه رخ داده است. در ۹ ماهه سال گذشته حجم تجارت دوجانبه ایران و فرانسه به یک میلیارد و 265 میلیون دلار رسید اما در مدت مشابه سال جاری با کاهش ۲۶ درصدی، تجارت دو کشور به 941 میلیون و 713 هزار دلار افت کرده است. حجم تجارت دوجانبه ایران با انگلستان هم 16/5 درصد کمتر شده است. در ۹ ماهه سال گذشته حجم تجارت دوجانبه ایران و انگلستان به 885میلیون دلار افزایش یافت که در سال جاری به 739هزار و 231میلیون دلار سقوط کرد.
آلمان که بزرگترین شریک تجاری ایران در اروپا محسوب می‌شود، امسال پس از خروج برجام تجارت با ایران را 14/5 درصد کاهش داده است. در ۹ ماهه سال گذشته تجارت دوجانبه ایران و آلمان به رکورد دو میلیارد و 365 میلیون دلار رسید اما در سال جاری شاهد کاهش چشمگیر این عدد به دو میلیارد دلار بودیم.
ایتالیا دیگر قدرت بزرگ اقتصادی اروپا هم تجارت خارجی با ایران را در سال جاری ۲۱درصد کمتر کرده است. این کشور سال گذشته یک میلیارد و 355 میلیون دلار تجارت دوجانبه با ایران داشت که در سال جاری به یک میلیارد و 75 میلیون دلار کاهش یافته است.