شهر، پا‌سوز بلاتکلیفی شهردار

حالا، یک سال و دوماه بعد از شروع فعالیت مدیریت جدید شهری در پایتخت و همزمان با آغاز شمارش معکوس اجرای قانون منع به‌کارگیری بازنشستگان که روی سر افشانی هم سایه انداخته است، او دست به تغییر معاونی زده که حکم معاونتش را از دست محمدعلی نجفی گرفته بود. به این ترتیب حجت‌ا... میرزایی که چهاردهم شهریور سال گذشته روی صندلی معاونت برنامه‌ریزی، توسعه شهری و امور شوراهای شهرداری تهران نشسته بود، جایش را به سکینه اشرفی داد تا او اولین بانویی باشد که به‌عنوان معاون شهردار تهران انتخاب می‌شود؛ انتخابی با حاشیه‌ها و اما و اگرهای بسیار .

گرچه محسن هاشمی، رئیس شورای شهر تهران درباره این انتصاب واکنش نشان داد و در جمع خبرنگاران آن را ناشی از یک اختلاف‌نظر دانست و گفت: شهردار تهران اعلام کرد در برخی از موضوعات، اختلاف‌نظراتی با آقای میرزایی داشتند که ممکن است در روند بررسی برنامه پنج ساله نیز کار به درستی انجام نشود. ما اما و اگرهای پیرامون این تغییر و نگرانی مردم شهر و کارشناسان از آینده تهران را با ناهید خداکرمی رئیس کمیته سلامت شورای اسلامی شهر تهران در میان گذاشتیم و او هم از نگرانی اعضای شورای شهر تهران گفت، نگرانی درباره این‌که شهردار بعدی شاید نخواهد با مدیرانی که جدیدا انتخاب شده‌اند کار کند. خداکرمی گفت؛ این حق شهردار جدید است که نخواهد با این نیروهای جدید کار کند، با این حال ما امیدواریم که این تغییرات کمترین آسیب را به شهر بزند.

این عضو شورای شهر تهران تاکید کرد: با این حال انتصاب و عزل و نصب مدیران در حوزه شهری در مسؤولیت خود شهردار است و هر مدیری هم قطعا نباید صرفا به‌خاطر این‌که می‌ماند یا می‌رود، برای شهر تصمیم بگیرد و فقط باید با این دیدگاه که بهترین تصمیم را برای شهر می‌گیرد، دست به تغییرات بزند، به احتمال زیاد آقای افشانی هم با همین نیت، دست به تغییرات زده‌ و عزل و نصب‌هایی را انجام داده‌اند که گرچه ما به شیوه این عزل و نصب‌ها و زمان انجام آن نقد‌هایی داریم، اما نمی‌توانیم تصمیم ایشان راهم زیر سوال ببریم.

خداکرمی البته گلایه کرد که بهتر بود افشانی برای این تغییرات دقیقه نودی با شورا هم مشورت می‌کرد تا باعث دلخوری برخی اعضای شورا نشود.

شورا به وظایفش عمل نمی‌کند

سرنوشت تهران، این کلانشهر شلوغ 16میلیون نفری، مدت‌هاست یکی از دغدغه‌های بزرگ برنامه‌ریزان و کارشناسان شهری است؛ افرادی که نگرانند تهران در سیلاب این انتصاب‌های ناگهانی غرق شود.

غلامرضا احمدی بیداخویدی، کارشناس شهری به ما گفت مدیریت شهری اگر خیلی دلسوز باشد باید از نیروهای موجود بهترین استفاده را ببرد و با وارد کردن نیرو از خارج از بدنه شهری، به شهر آسیب نزند.

او تاکید کرد کسی که تازه از راه می‌رسد و هیچ سابقه‌ای در حوزه شهری ندارد، از ظرفیت‌های موجود شهرداری تهران با خبر نیست و به شهر خسارت وارد می‌کند؛ خسارتی که به گفته او بیشتر از همه دامن شهروندان را می‌گیرد.

این نگرانی را ما از زبان ابوالفضل قناعتی، عضو پیشین هیات رئیسه شورای شهر تهران هم شنیدیم، او هم از نابجایی این عزل و نصب‌های لحظه آخری گفت و تاکید کرد: الان که بحث رفتن شهردار تهران محرز شده، هم عرف و هم سیستم مدیریتی غالب بر تصمیمات کشور، حکم می‌کند او به عنوان مدیری که پایان دوره فعالیتش فرا رسیده، باید تصمیم‌گیری‌هایش ملاحظاتی داشته باشد تا مدیر بعدی که مسؤولیت او را عهده‌دار می‌شود از مسیر اداره شهر منحرف نشود.

قناعتی البته پیکان انتقادش را به سمت شورای شهر فعلی تهران گرفت و گفت: شورای شهر تهران به نظر من باید مقابل این تصمیمات ناگهانی بایستد و نباید بگذارد شهردار نسبت به کسی تعهدی آورد. چرا که بحث جابه جایی و عزل و نصب یک معاون به این معناست که من می‌خواهم با این معاون کار کنم، درحالی که خود آقای افشانی رفتنی است.

به گفته قناعتی شورای شهر، تنها مرجعی است که می‌تواند جلوی این تصمیمات شتاب‌زده در حوزه شهری را بگیرد. او به ما گفت: آقای افشانی بعدها نیست که بخواهد درباره این انتصابش به شورا پاسخگو باشد و دود این کار به چشم شهر می‌رود.

شهردار تهران مستثنا نیست

بودن یا نبودن؛ این روزها در مدیریت شهری تهران هم مساله همین است؛ مساله‌ای که سرخط آن به افشانی می‌رسد، شهرداری که مشمول قانون منع به‌کارگیری بازنشستگان می‌شود و تلاش‌ها برای نگه داشتنش در بدنه شهری تهران، بیشمار است! جلسه 51نفره نمایندگان مردم تهران و اعضای شورای شهر پایتخت هم که یکشنبه‌شب در ساختمان شورای شهر برگزار شد حول همین محور می‌گشت. به گزارش تسنیم، محسن هاشمی، رئیس شورای شهر تهران در این جلسه گفت: قانون جدید منع استفاده از بازنشستگان، شهرداری تهران را با بی‌ثباتی مواجه کرده و شورای شهر از ابتدا تصمیم گرفت از نظر حقوقی قانون را بررسی کند تا مشخص شود آیا این قانون مشمول شهردار تهران هم می‌شود یا نه. بعد از تحقیقات عمومی و مشورت‌های صورت‌گرفته، شورای شهر به این نتیجه رسید این قانون شامل شهردار تهران نمی‌شود و از این‌رو باید پیگیری شود تا شهردار تهران در پست خود باقی بماند.

وی با بیان این‌که این موضوع در شورای عالی استان‌ها نیز بررسی شد، تصریح کرد: نامه‌هایی از سوی شورای عالی استانها و شورای شهر به وزیر کشور مبنی بر این‌که شهردار تهران مشمول قانون منع به‌کارگیری بازنشستگان نمی‌شود، ارسال شد. البته این مساله از سوی بازرسی کل کشور و دیوان محاسبات نیز بررسی شد و نظر آنها با نظر شورای عالی استانها و شورای شهر مغایرت داشت از این رو در جلسه هم‌اندیشی تصمیم گرفته شد با دعوت از نمایندگان تهران موضوع حفظ شهردار تهران مجدداً بررسی شود.

در ادامه اعضای شورای شهر تهران به مرجعیت نهایی مجلس در تعیین تکلیف نهایی شهر با لحاظ داشتن ثبات مدیریت شهری، مصالح شهروندان، استدلال‌های حقوقی و کمک به امنیت و آرامش پایتخت اشاره کردند، همچنین تعدادی از نمایندگان مجلس هم نظرات و دیدگاه‌های خود را نسبت به این قانون اعلام کردند.

در نهایت، محمدرضا عارف، رئیس فراکسیون امید مجلس، در جمع‌بندی برای این دستور جلسه، گفت: فرض ما ماندگاری آقای افشانی است اما نماینده شهرداری در مجلس در این باره بسیار ضعیف عمل کرد و می‌توانست در زمان بررسی این طرح، اعلام کند که شهردار تهران قانون خاص دارد و همتراز با وزرا بوده از این‌رو مستثنا است.

باتمام این تفاسیر فاطمه سعیدی، نماینده تهران در واکنش به تلاش‌ها برای ماندن افشانی گفت: اصلاح‌طلبی یعنی باور داشته باشیم قانون از منافع اشخاص و جریان‌های سیاسی بالاتر است. قانون منع به‌کارگیری بازنشستگان باید دقیق و جامع اجرا شود. محمود صادقی دیگر نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی نیز در جلسه شب گذشته برای تعیین تکلیف شهردار بازنشسته گفت: هیچ‌یک از توجیهاتی که برای استثنا کردن شهردار از قانون منع به‌کارگیری بازنشستگان گفته‌اند، موجه نیست.

دردسرهای یک انتخاب نامناسب

دکتر حسین ایمانی جاجرمی

جامعه‌شناس شهری

شوراهای شهر چهار سال برای اداره شهر و اجرای برنامه‌های خود وقت دارند، ولی شرایط در تهران به گونه‌ای پیش رفته است که شورا تنها بر سر انتخاب شهردار نزدیک به نیمی از وقت خویش را
از دست داده است. هم‌اکنون شورای شهر تهران برای ماندن محمدعلی افشانی که پس از کش‌وقوس‌های فراوان جایگزین محمدعلی نجفی شد، تلاش می‌کند که از یک منظر واکنشی کاملا طبیعی است. گویی مساله مرگ و زندگی است ماندن افشانی در پست شهرداری تهران زیرا بازنشسته شدن وی پس از استعفای پرحاشیه نجفی از شهرداری پایتخت می‌تواند نمره‌ای منفی در کارنامه شورای شهر پنجم قلمداد شود، ضمن این که این بازنشسته شدن، شورا را وارد پروسه مجدد انتخاب شهردار می‌کند و عملا ماه‌ها وقت شورا را می‌گیرد. اینجاست که می‌توان این انتقاد به شورای شهر تهران را بجا دانست که می‌باید از ابتدا بر گزینه‌های شهرداری پایتخت تعمق و تفکر بیشتری می‌کرد تا به جای پرداختن به امورات شهر مجبور نشود درگیر انتخاب چند باره شهردار شود.

شب رفتن افشانی

عضو مجمع نمایندگان تهران می‌گوید در جلسه یکشنبه شب اعضای مجمع نمایندگان مجلس و اعضای شورای شهر تهران و بررسی قانون منع به‌کارگیری بازنشستگان در مورد شهردار پایتخت، نظر اکثریت نمایندگان بر اجرای قانون منع به‌کارگیری بازنشستگان و اضافه‌نشدن استثنا به آن بود.

فاطمه ذوالقدر می‌افزاید: عده‌ای که موافق ادامه کار شهردار کنونی بودند، می‌گفتند، طرح دوفوریتی داده شود، ولی عده‌ای دیگر معتقد بودند اصلا وقتی برای این کار نیست زیرا موارد دوفوریتی ضروری‌تری وجود دارد؛ لذا این ‌کار زمانبر است. آن‌طور که او می‌گوید مخالفان معتقد بودند آوردن طرح دوفوریتی یا استفساریه در شرایط کنونی امکان‌پذیر نیست، زیرا اولویت‌های مهم‌تری در دستور کار مجلس قرار دارد که قاعدتا باید به آنها که نوبت دارند، پرداخته شود. ذوالقدر با تاکید بر این‌که کمیته مذکور باید بلافاصله موضوع را بررسی و سریعا اعلام نظر کند، ادامه می‌دهد: قاطبه اعضا بر این نظر بودند که قانون باید اجرا شود، زیرا اگر دست روی این قانون بگذاریم شاید عده‌ای دیگر هم به‌دنبال اضافه کردن استثناهای دیگر باشند؛ بنابراین بهتر است برای یکی دو مورد خاص، اصل قانون زیرسوال نرود.

منابع تهران قربانی سیاست‌بازی

مهرداد مال عزیزی، معمار و شهرسازی بود که به ما از نگرانی‌های بزرگ‌تر شهرسازان و برنامه‌ریزان شهری گفت.

او به ما گفت درد دل شهرسازها خیلی بزرگ‌تر از بحث این انتصابات ناگهانی و لحظه آخری است.

مال عزیزی برای پاسخ به چرایی این اتفاق، روی مدیریت یکپارچه شهری دست گذاشت و گفت، تدوین برنامه مدیریت یکپارچه شهری مدت‌هاست در مجلس منتظر تصویب مانده و مجلس هنوز به یک جمع‌بندی واحد در باره آن نرسیده است. درحالی که اگر ما یک برنامه واحد یا یک برنامه با چشم‌انداز بلندمدت داشته باشیم، دیگر جابه‌جایی افراد یعنی مدیران و معاونان اهمیت زیادی ندارد، چراکه همه موظف هستند به این برنامه واحد عمل کنند .

این کارشناس شهری در ادامه به برنامه طرح‌های جامع و طرح‌های تفصیلی تهران هم اشاره کرد، برنامه‌هایی که هنوز در حاشیه مانده‌اند و به‌طور جدی در برنامه‌های عمرانی تهران لحاظ نمی‌شوند.

او گفت: ما الان شاهد بازی احزاب با یکدیگر هستیم و این بازی‌های سیاسی، بجز این‌که وقت، سرمایه و منابع تهران را هدر بدهد، نتیجه‌ای برای تهران نخواهد داشت.

مینا مولایی

جامعه