شهدای مشروطه درگیر مشکلات حقوقی

نزدیک به ۱۵ سال از کشف آرامگاه ابدی روزنامه‌نگارانی می‌گذرد که داستان تاریخ سراییدند و امروز خود به داستان تبدیل شده‌اند. نزدیک به یک سال هم از زمانی که میراث فرهنگی شورای شهر تهران، شهرداری و سازمان زیباسازی شهرداری عزم خود را جزم کرده‌اند تا از آخرین باقیمانده یک یادمان از دوران استبداد صغیر حمایت کنند، می‌گذرد، اما گویا این حمایت‌ها تنها در حد رفت و آمد مسؤولان به آرامگاه و انتشار خبر این دید و بازدیدها در صفحات رویی و لایی روزنامه‌ها محدود شده است.

نزدیک به یک سال از زمانی که قرار بود خانه‌ای در خیابان کمالی، خیابان مخصوص، بن‌بست شهید سیدمحمد ابراهیمی، چسبیده به یکی از ورودی‌های بیمارستان لقمان که باقی مانده باغ شاه است و قرار بود به مکانی فرهنگی تبدیل شود؛ می‌گذرد؛ خانه‌ای که قرار است به یک یادمان برای پاسداشت سردمداران شهدای مشروطه ایران تبدیل شود.

خانه شهدای روزنامه نگاران مشروطه که بیش از ۱۴ سال از کشف آنها می‌گذرد، گویا قرار نیست داستان دیگری را روایت کند و گویا قرار است آرامگاه ابدی این روزنامه‌نگاران همچون صاحبان قلم، آثار فراموشی را بیش از گذشته برخود ببیند، چرا که قرار بود مرمت آرامگاه «صور اسرافیل» و «ملک‌المتکلمین» خبر خوشی برای جامعه روزنامه‌نگاران در آستانه روزشان باشد، اما خبرها در حد حرف و وعده و وعید باقی ماند. بررسی‌های خبرنگار جام‌جم نشان می‌دهد که این خانه دوباره دچار بروکراسی اداری و مشکلات حقوقی برای تملک با سرایداری که در آنجا ساکن است، شده. سرایداری که به گفته خودش ۳۰سال است در آن خانه زندگی می‌کند و تا مدت‌ها نمی‌دانسته این قبور متعلق به چه کسانی است.

در پیچ و خم مشکلات تملک هستیم

اگر در ماه‌های اخیر اخبار روزنامه‌نگاران مشروطه را دنبال کرده باشید، احتمالا به دنبال کارگاه‌های مرمت در خیابان کمالی در جنوب پایتخت می‌گردید، اما به گفته معاون فنی و طراحی شهری سازمان زیباسازی شهر تهران، خانه روزنامه‌نگاران مشروطه با مشکل حقوقی تملک روبه‌روست و پروژه مرمت آن هنوز شروع نشده است. آن داربست‌های برپا شده در اطراف آرامگاه هم که می‌بینید به گفته یاسر جعفری، جنبه حفاظتی و جلوگیری از تخریب بیشتر را دارد، زیرا با سررسیدن فصل بارندگی امکان ریزش سقف وجود دارد.

جعفری با تاکید بر این‌که در چنین شرایطی سعی کردیم جلوی آسیب‌های بیشتر بنا را بگیریم، به ما می‌گوید: تمام مطالعات و اقدامات مورد نیاز طرح مرمتی با جزییات و با احتساب نظر کارشناسان میراث فرهنگی انجام شده، اما تا مشکل حقوق تملک حل نشود، نمی‌توان مرمت را آغاز کرد.

معاون فنی و طراحی شهری سازمان میراث فرهنگی، مشکل حقوقی تملک را مربوط به سرایداری می‌داند که اکنون در بنا ساکن است و باید از این محل جابه‌جا شود و بعد هم اضافه می‌کند که خوشبختانه سازمان زیباسازی بار مالی این جابه‌جایی را تقبل کرده تا کارهای مربوط به مرمت و بهسازی و نوسازی آغاز شود.

به گفته جعفری، حل مشکل حقوقی ملک و جابه‌جایی سرایدار نیازمند مصوبه حقوقی است و شهرداری منطقه ۱۱ از همان زمان بازدید با اعضای شورای شهر پیگیر است، با این همه جابه جایی سرایدار منتظر تصویب لایحه در شورای شهر است که تاکنون میسر نشده. آن‌طور که این مسؤول اشاره می‌کند در سال‌های گذشته شورای شهر مرمت مقبره را مصوب کرده، ولی تملک و جابه جایی سرایدار را مشخص نکرده و این مهم نیازمند آیین نامه حقوقی است، چرا که دقیقا مشخص نیست این فرد متصرف است یا واقعا مالک، و بیشترین موارد ایین نامه پیرامون همین فرد است.

معاون فنی و طراحی شهری سازمان زیبا سازی شهرداری تهران تاکید می‌کند که برای جلوگیری از شکل‌گرفتن اعتراضات و اتفاقات ناگوار تصمیم گرفته شد که این مساله در فرصت مناسب و با تدبیر حل شود که این تدبیر هم نیازمند مصوبه شورای شهر است.

هماهنگی و همکاری در همه پروژه‌ها با میراث فرهنکی هم نکته دیگری است که مورد تاکید جعفری واقع می‌شود و درخصوص آن می‌گوید: این همکاری از سوی ما وجود دارد، طوری که طرح مرمت مقبره شهدای مشروطه از همان روزهای نخست با بازدید معاون پیشین مدیرکل میراث تهران همراه بود، ضمن این‌که مشاوران کارگروه‌های ما از اعضای میراث تهران هستند.

این همکاری دوسوی از سوی دلاور بزرگ‌نیا، مدیرکل میراث فرهنکی استان تهران هم مورد تایید است، زیرا به جام‌جم می‌گوید از آنجا که مقبره شهدای مشروطه میراث ملی است، بعد از شروع عملیات، ناظر میراث فرهنگی در آنجا مقیم خواهد شد، گرچه بر اساس توافقات، شهرداری مسوول مرمت و تملک مقبره است. مدیرکل میراث فرهنگی استان تهران هم وجود مسائل و مشکلات حقوقی را بزرگ‌ترین مانع آغاز مرمت آرامگاه عنوان می‌کند.

شادی کابیانی