ز کودکی خادم این تبار محترمم

کودکی، دوران ریشه دواندن است که اگر هر آموزه‌ای بدرستی آموزش داده و تقویت شود، ریشه‌ای استوار، در وجود کودک پدیدار می‌سازد که در بقیه عمر، آن ریشه در حد توان رشد کرده و چارچوب اخلاقی و شخصیتی را برای کودک فراهم می‌آورد؛ اگر این ریشه‌های اتصال و زمینه‌های عاطفی آن در کودکی شکل نگیرد، در بزرگسالی دوام چندانی نداشته و بشدت متزلزل و تحول پذیر خواهد بود. مثلا در بزرگسالی ممکن است یک فرد انسانی دینی و مذهبی باشد، اما به دلیل فقدان همین درون مایه عاطفی که لازمه رسیدن به معرفتی عمیق است، برای باورهایی که عقلا آنها را پذیرفته است ارزشی قائل نشود و آنها را گرامی ندارد چرا که ممکن است احساساتش در جهت این ارزش شکل نگرفته یا حتی خلاف جهت آن تقویت شده باشد. محرم و عزاداری برای سالار شهیدان حضرت اباعبدا... الحسین فرصتی بی‌نظیر برای ایجاد یک ارتباط عرفانی و معنوی و آموزش مقدسات دینی به کودک است. در این ایام سوگواری، هر اندازه که والدین بتوانند فضایی سازنده و با تدبیر به وجود بیاورند بی‌تردید متوجه بهره‌های تربیتی بیشتری نیز خواهند شد.

آگاه باشید و آگاهش کنید

برای تربیت کودکی عاشورایی در نخستین گام سعی کنید او را با دین و بزرگان دین آشنا سازید. با زبانی کودکانه و در حد فهم و اندیشه او درباره فلسفه و درس‌های عاشورا با او سخن بگویید. قصه و داستانگویی زبان انتقال مفاهیم به کودک است که اگر بر پایه راستی و محبت اهل بیت(ع) باشد تاثیر شگرفی بر کودک داشته و احتمالا گستره کل زندگی او را نیز تحت الشعاع قرار می‌دهد. برای موفقیت بیشتر در این امر بهتر است مطالعه کنید و اطلاعات‌تان را به کمک یک مرجع موثق افزایش دهید.

معمولا کودکان با شنیدن داستان زندگی یا شهادت ائمه اطهار(ع) و بخصوص زندگی و شهادت امام حسین(ع) سؤالاتی در ذهنشان به وجود می‌آید و حتی گاهی موضوعی را چند مرتبه پرسش می‌کنند در این زمان بهتر است تا آنجا که می‌توانید در کمال آرامش به سوالات کودک، در قالب زبان کودکانه پاسخ‌های منطقی بدهید و حتی شایسته است در ابتدا از خود کودک بخواهید پاسخی برای سوال خود بیابد و اگر لازم بود شما توضیح بیشتری به او بدهید. از سوی دیگر سعی کنید میان گفت‌وگوهایتان به کودک این موضوع را بدرستی تفهیم کنید که هویت دینی و اسلامی برای آرامش روان و ساختار مناسب شخصیتی او لازم است. با شکل‌گیری یک هویت اسلامی و حسینی، کودک خود را شایسته آن می‌داند که چون مرادش، در بسیاری از مواقع بخصوص هنگام مواجهه با نابهنجاری‌ها، خویشتنداری کرده و برای منفعتی که در آینده آن را کسب خواهد کرد، صبوری کند.

به حقیقت، حسینی باشید

کودکان مانند یک دوربین فیلمبرداری هر لحظه مشغول تصویر برداری وقایع و ضبط آنها در حافظه شان هستند، شما به عنوان والدین باید بهترین الگوی رفتاری و سبک زندگی برای کودک باشید، کودک شما باید در واقعیت زندگی‌تان نیز، یعنی روزهایی غیر از ایام محرم، شاهد رفتارها و کلامی از شما باشد که نتیجه‌ای از تاثیر عشق‌تان به امام حسین است. سیاه پوشیدن و شرکت در مجالس عزاداری، تنها رویکرد ظاهری حسینی بودن است که والدین هوشیار باید در جست‌وجوی آموزش حقیقت حسین وار بودن باشند، یعنی اگر فرزند شما در زندگی روزمره‌‌اش شاهد اثرات مثبت سخنان، اهداف و سبک زندگی این بزرگواران دینی باشد، او نیز ترغیب به الگوپذیری می‌شود، کلام آنان را می‌خواند و سعی می‌کند عامل بر آموخته هایش باشد اما در غیر این صورت در خوشبینانه ترین حالت، کودک تنها مانند والدینش ظاهر حسینی بودن خواهد گرفت.

همه جا عزادار باشید

عزاداری‌تان را محدود به مساجد و هیات و خیابان‌ها نکنید اجازه دهید فضای خانه‌تان نیز رنگ و بویی از عزای حسینی داشته باشد، تناقض در این دو وضعیت، ممکن است باعث احساس دوگانگی و دورویی در کودک شود. تا حد ممکن و به اندازه مصلحت، خانه‌تان را رنگ و بوی حسینی بدهید مثلا پرچمی سیاه روی دیوار پذیرایی نصب کنید، از انجام کارهایی که منافی عزاداری است بشدت خودداری کنید، نواهای نوحه گوش دهید، درباره قضایای کربلا و فلسفه این واقعه گفت‌وگو کنید و... به کودک نشان دهید عزای امام حسین(ع) کسالت‌آور و بیمار‌کننده نیست، بلکه تقویت کننده نیروی عشق و ایمان و حساسیت بخش در برابر بدی‌هاست.

نسرین صفری

روان‌شناس بالینی