هادی اسلامی به روایت اکبر زنجانپور

25 سال قبل در چنین روزی به هادی اسلامی رخصت رفتن داده شد؛ خبر آمد که سکته قلبی کرده و در دم چشمانش را بسته تا در دنیا و حیاتی دیگر در جایی که حتما از اینجا بهتر است چشم باز کند و دمی بیاساید.مردی که در این دنیا شرافتمندانه زیست و خلاقانه و متعهد کار کرد. حالا بعد از 25 سال به آنهایی که سینمای ایران را دوست دارند و آثار خوبش را پیگیری می کنند، می‌گویی امروز سالروز درگذشت هادی اسلامی است، مکثی می‌کند به گوشه‌ای خیره می‌شود و در ذهنش فیلم‌های او را مرور می‌کند؛ از مترسک تا سرب و خواستگاری و بقیه می‌گوید:آره ...حیف شد چقدر زود رفت... ! فیلم سرب را یادت هست؛‌بعدها عوامل سازنده این فیلم گفتند که مسعود کیمیایی به سیاهی‌لشکرهایی که مقابل سینما با هادی اسلامی ( نوری) درگیر می‌شوند، گفته بود که واقعا اسلامی را کتک بزنند آنقدر واقعی که صورتش کبود شود و برای سکانس‌های دیگر به گریم احتیاجی نباشد ! حالا چرا مسعود کیمیایی که اتفاقا امروز، سالروز تولدش هم هست ، چنین تصمیمی می‌گیرد، معلوم نیست، هادی اسلامی که نقش نوری را عالی بازی کرده و همه آنهایی که با این بازیگر کار کرده‌اند و او را از نزدیک می‌شناسند، متفق‌القول می‌گویند او بسیار حرفه‌ای بود.به موقع می‌آمد و چون تجربه تئاتر داشت، می‌دانست چگونه باید نقش را تحلیل کند، همه آنهایی که زنده یاد اسلامی را می‌شناسند می‌گویند سر خود نه حرکت اضافی داشت و نه کلمه‌ای به دیالوگش اضافه یا کم می‌کرد، هماهنگ با کارگردان جلو می‌رفت و همه تلاشش این بود که نقش باورپذیر شود.

همین‌ها بود که باعث شد هادی اسلامی به ستاره دهه 60 سینمای ایران تبدیل شود.ستاره‌ای که در بهترین آثار سینمایی و تلویزیونی آن دهه بازی کرد؛ مرگ سفید، مترسک، آشیانه مهر، اتوبوس، آوار، مهمانی خصوصی، شاخه‌‌های بید،‌سرب، خواستگاری، شتاب‌زده، ساده لوح و...

اکبر زنجان‌پور یکی از بازیگران هم‌نسل هادی اسلامی است، بازیگری که استخوان خُرد کرده تئاتر، رادیو ، تلویزیون و سینماست. زنجان‌پور سال‌ها قبل تئاتر مروارید را به روی صحنه می‌برد که مرحوم اسلامی برایش بازی کرد و این دو در فیلم مرگ سفید نیز کنار هم بازی کردند.

استاد زنجان‌پور درباره هادی اسلامی و مرام حرفه‌ای او می‌گوید:« بازیگری حرفه‌ای بود و این و یژگی از اخلاق او سرچشمه می‌گرفت.کارش همیشه برایش جدی بود و چنین آدم‌هایی در زندگی شخصی‌شان، هم جدی هستند و هم شریف.»

در دوره‌ای که می‌گویند اجرای نقش برای تعدادی از بازیگرانی که اتفاقا پرکار هم هستند، چندان جدی نیست و آنها بدون این‌که تحلیلی از نقش داشته باشند، مقابل دوربین می‌روند ، در زمان‌های استراحت در پشت دوربین نه تمرکزی دارند و نه تمرینی، هادی اسلامی آنقدر حرفه‌ای بوده که پشت صحنه فاصله‌اش را با عواملی که حواسش را از نقش پرت می‌کرده،رعایت می‌کرده تا حس‌اش خراب نشود.

زنجان‌پور درباره این فرق اسلامی ‌با بازیگران امروزی می‌گوید:«افرادی که شما ویژگی‌های آنها را ذکر کردید، بازیگر نیستند، فعلا فضایی مهیا شده تا بتوانند کار کنند.تعدادی بازیگر محدود و جوانی نیز هستند که حرفه بازیگری برایشان جدی است به همین دلیل حواسشان به کارشان است برای نسل من و مرحوم هادی اسلامی از اول که وارد حرفه بازیگری شدیم این مقوله برایمان جدی بود و جدی ماند.»

نسل اولی که سینمای بعد از انقلاب را شکل دادند و در دهه‌‌های 60 و 70 درخشیدند، بزرگانی مانند عزت‌ا... انتظامی، علی نصیریان، محمد علی کشاورز، زنده یاد داوود رشیدی، جمشید مشایخی، زنده یاد هادی اسلامی و ... آیا تکرار پذیر هستند و باز هم بازیگرانی مانند این نسل در سینما و تلویزیون دیده خواهند شد؟ زنجان‌پور در جواب می‌گوید:«هر دوره‌ای فرزند زمانه خودش را دارد،شاید بهتر باشد تکرار هم نشوند و خود را به‌روز‌کنند. هر چند نسلی که الان به عنوان بازیگر سینما را تسخیر کرده‌اند را نباید جزو کارنامه سینما یا تئاتر دانست و نام هنرمند به آن داد، این دوره تمام می‌شود و من خوشبینانه می‌گویم دوره‌ بعد بازیگرانی خواهند آمد که حرف‌ها و روش‌‌های جدیدی خواهند داشت، آنها نسل ما را تکرار نخواهند کرد اما کارشان با ارزش خواهد بود چون با شرافت کار خواهند کرد.»

سبک کاری شما چه بود که ماندگار شدید؟ بازیگر نقش ابن سهل در سریال ولایت عشق در جواب این سوال می‌گوید:« جدی بودن مقوله هنر و بازیگری سبک و متد ما بود.دانشگاه‌‌های هنر تاسیس شده بود و به صورت علمی هنر را به ما آموزش می‌داد، کنکوری که می‌دادیم بسیار جدی بود، آموزش و امتحان و پایان‌نامه جدی بود.در نسل ما سواد وارد مقوله هنر شد و تبدیل شد به زبانی برای بیان مسئولیت‌های اجتماعی، همه اینها باعث شد که در خدمت جامعه و مردمی که مخاطبان‌مان بودند، قرار بگیریم.»

زنده یاد هادی اسلامی اما به دانشگاه نرفت و به صورت تجربی بازیگری را در تئاتر و سینما آموخت و آنقدر در این حوزه‌‌ها خوش درخشید که وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی نشان یک هنری معادل دکترای هنر را به او داد، فضای تجربی چگونه بود که هادی اسلامی چنین رشد کرد و هم‌تراز با آنهایی شد که تحصیلات آکادمیک هنر دارند؟ بازیگر فیلم مرگ سفید می‌گوید« فضای تجربی هم کاملا حرفه‌ای و سالم بود و بر مبنای توانمندی‌های افراد به آنها فضا می‌داد و از آن‌ها حمایت می‌کرد به همین دلیل «هادی اسلامی‌ها» که هم خلاق بودند و هم شریف مانند هنرمندان تحصیلکرده رشد کرده و نقش‌های بزرگ را از آن خود می‌کردند.»

هادی اسلامی در چند فیلم مهدی فخیم‌زاده بازی کرد که مهم‌ترین آنها خواستگاری است.فیلمی که عنوان یکی از پرفروش‌ترین فیلم‌های سینمای ایران را از آن خود کرده است. فیلمی کمدی درباره زن و مرد سالمندی که با فرزندان خود زندگی می‌کنند.

آنها همسایه هستند و به مرور به هم علاقمند می‌شوند و تصمیم می‌گیرند به‌رغم مخالفت فرزندانشان با هم ازدواج کنند.خواستگاری در سال‌ها و دهه‌های مختلف از تلویزیون پخش شده و همیشه هم مخاطبان خود را داشته است.همچنان‌که اتوبوس ساخته یدا... صمدی هم یکی از بهترین فیلم‌های کمدی سینمای ایران است.زنده یاد مرتضی احمدی و مرحوم هادی اسلامی چه‌ها که نکردند در این فیلم تا توانستند آن را به عنوان یکی از بهترین آثار کمدی ایرانی به ثبت برسانند.

چقدر یک بازیگر می‌تواند توانمند و خلاق باشد تا هم در فیلم اکشن و پر از اتفاقی چون سرب بدرخشد هم در فیلم‌های کمدی و هم ملودرامی مانند مترسک ! هادی اسلامی یکی از بزرگان بازیگری سینمای ایران بود، زود رفت و این سوال را به‌جا گذاشت که اگر الان بود، کجای سینمای ایران ایستاده بود و درباره این سینما چه می‌گفت؟

طاهره آشیانی

روزنامه‌نگار